Edward Czerny - wybitny kompozytor i współtwórca największych polskich festiwali muzycznych

Największe festiwale, jazz i muzyka rozrywkowa

Ten, urodzony w Zabrzu w 1917 roku, muzyk, zasłynął współtworząc i kierując artystycznie największymi festiwalami muzycznymi w Polsce - w Sopocie, w Opolu, w Kołobrzegu. Dość powiedzieć, że już od wczesnych lat powojennych Czerny prowadził zarówno Zabrzańską Orkiestrę Filharmoniczną jak i w kolejnych latach symfoniczne i rozrywkowe orkiestry Polskiego Radia, później także Telewizji. To właśnie w archiwach radiowych znajduje się ponad 3000 nagrań komponowanych i aranżowanych przez Czernego utworów. Do tego dorobku należy dołożyć także ponad 300 nagranych płyt, głównie dla Polskich Nagrań i Muzy.

Ten niesamowity dorobek artystyczny świadczy o niezwykłej wyobraźni i pracowitości muzyka, a przecież oprócz komponowania, aranżowania i dyrygentury kierował instytucjami artystycznymi, patronował festiwalom, których był współzałożycielem, kierował teatrami, wspomagał słynne folklorystyczne zespoły muzyczne. Czerny był także multiinstrumentalistą i akompaniament największym gwiazdom ówczesnej muzyki rozrywkowej w jego wykonaniu też był najwyższej próby. Dla nas, dziennikarzy Polskiego Radia, najważniejszym dorobkiem Wielkiego Mistrza są jednak te wszystkie nagrania z orkiestrami radiowymi w Warszawie, Krakowie, Katowicach i Łodzi.

Czerny, obok muzyki popularnej i rozrywkowej, potrafił także realizować się w zespołach jazzowych, głównie big-bandach. W jego wykonaniu pojawiała się także muzyka taneczna. Co ciekawe, w latach 60. związał się stałą współpracą z warszawską Orkiestrą Reprezentacyjną Wojska Polskiego. W tym czasie prowadził też autorskie audycje w Programach I i II Polskiego Radia, w których prezentował i lansował wiele nagranych przez siebie utworów, wskazywał modne kierunki muzyki i dzięki swojej nieprzeciętnej wiedzy uczył słuchaczy muzycznego smaku.

Kompozytor i aranżer

Oficjalna strona Fundacji im. Edwarda Eberharda Czernego ujmuje te osiągnięcia w zwięzłej notatce: "Prekursor i kreator polskiej jazzowej muzyki orkiestrowej w 2. połowie XX wieku. Wpłynął na rozwój polskiej powojennej muzyki rozrywkowej lat pięćdziesiątych i sześćdziesiątych oraz na kierunek jej dalszych przemian. Wprowadził swing symfoniczny i improwizacje jazzowe do repertuaru polskich filharmonii. Charakterystyczną cechą twórczości Edwarda Czernego jest połączenie orkiestry symfonicznej i big bandu, które, traktowane równorzędnie, służy do realizowania, właściwego dla swingu, metrorytmicznego przebiegu. Edward Czerny wypracował oryginalne, rozpoznawalne brzmienie własnej orkiestry i indywidualny styl aranżowania na skład symfoniczny, dęty, big band, a także ich różnorakie połączenia, który do dziś znajduje naśladowców w sztuce aranżacji i orkiestracji".

REKLAMA

Filip Lech, na stronach portalu Culture.pl dorzuca jeszcze garść istotnych uwag: "Edward Czerny był jednym z twórców Festiwali w Sopocie, w Opolu i w Kołobrzegu jako ich wieloletni opiekun artystyczny, dyrygent i aranżer. Pisał i nagrywał muzykę teatralną i filmową. Z zespołami Śląsk i Mazowsze współpracował od chwili ich powstania. Charakterystyczną cechą twórczości Edwarda Czernego jest połączenie orkiestry symfonicznej i big bandu, które, traktowane równorzędnie, służy do realizowania, właściwego dla swingu, metrorytmicznego przebiegu. Stworzone przez kompozytora rozpoznawalne brzmienie własnej orkiestry i indywidualny styl aranżowania na skład symfoniczny, dęty, big band, a także ich różnorakie połączenia, wpłynęły na rozwój polskiej muzyki rozrywkowej lat pięćdziesiątych i sześćdziesiątych oraz na kierunek jej dalszych przemian".

Nagrywał z największymi gwiazdami

Czerny w swoim czasie tworzył i współpracował chyba z wszystkimi największymi i najbardziej znanymi gwiazdami polskiej muzyki rozrywkowej. Wystarczy przypomnieć sobie którekolwiek nazwisko, a z pewnością w dorobku ma jakiś utwór bądź nagranie z muzyką Czernego. Myliłby się ten, kto łączyłby go jedynie z muzyką rozrywkową, taneczną, jazzową czy orkiestrową. "Tworzył repertuar dla najwybitniejszych solistów opery i operetki między innymi Barbary Nieman, Bogny Sokorskiej, Teresy Żylis-Gary, Andrzeja Hiolskiego, Bernarda Ładysza i Wiesława Ochmana. Nagrał wiele przebojów z gwiazdami polskiej piosenki: Hanką Bielicką, Urszulą Dudziak, Anną German, Kaliną Jędrusik, Haliną Kunicką, Krystyną Prońko, Łucją Prus, Danutą Rinn, Ireną Santor, Violettą Villas, Edwardem Dziewońskim, Mieczysławem Foggiem, Jerzym Połomskim, Zbigniewem Wodeckim, T. Woźniakowskim, z zespołami wokalnymi Alibabki, Beltono, Chór Czejanda, Novi Singers, Partita oraz z instrumentalistami jazzowymi: Jerzym Milanem, Henrykiem Miśkiewiczem, Władysławem Nahornym, Zbigniewm Namysłowskim, J. Skowrońskim, Michałem Urbaniakiem, Janem Ptaszynem Wróblewskim i wielu innymi wykonawcami". (Culture.pl)

Wszyscy słuchacze polskich festiwali znają także jego kompozycje choćby z faktu tworzenia swoistych sygnałów wizytówek - Sygnał Festiwalu Sopockiego, Sygnał Orkiestry Edwarda Czernego, Sygnał Orkiestry Tanecznej Polskiego Radia, Sygnał Orkiestr Związku Zawodowego Kolejarzy. My mamy w pamięci monumentalne opracowanie hymnu "Boże coś Polskę" powstałe z okazji pierwszej pielgrzymki Jana Pawła II do Polski.

Czerny koncertował w wielu miejscach Europy, stąd też i przenosiny do RFN w 1981 roku, gdzie w 1992 roku uległ ciężkiemu wypadkowi samochodowemu w Salzgitter. Tam też zmarł w 2003 roku i pochowany został w Berlinie. My zapamiętaliśmy go z wielu setek utworów, wspaniałych kompozycji i niezwykłego muzycznego smaku, nawet w najprostszych utworach, które chyba dzięki niemu były tak lekkie i miłe w słuchaniu.

REKLAMA

PP