"Dama z gronostajem" ucztą nie tylko dla oczu. Od teraz można go także powąchać

- Nie możemy tego zapachu rozpylać w przestrzeni z różnych względów, w tym bezpieczeństwa obiektu, uwzględniając związki organiczne, których nie chcemy wprowadzić w nadmiarze do przestrzeni – powiedziała w rozmowie z dziennikarzami Elżbieta Zygier, główny konserwator Muzeum Narodowego w Krakowie.

Aby publiczność mogła poznać woń obrazu, zapach "Damy z gronostajem" zamknięto we flamastrze.

Jak pachnie "Dama z gronostajem"?

Zdaniem Elżbiety Zygier każdy inaczej może odbierać zapach tego dzieła, dla niej samej jest "przyjemny, złożony". Kiedy go powąchała pierwszy raz, to skojarzył się jej z zapachem cytrusów pomieszanych z nutą zapachu jej nieznanego, co – zdaniem konserwator – "wiąże się z tym, że w tym zapachu jest skumulowana informacja o obiekcie".

- "Dama z gronostajem" pachnie na pewno deską orzechową, na której jest namalowana, na pewno farbami, które zostały użyte, czyli o spoiwie olejnym i o spoiwie temperowym, ale też jest pokryta werniksem. Ma również ślady przemalowań, więc to wszystko jest skumulowane. Dla mnie dominuje zapach cytrusowy, przyjemny – powiedziała Zygier.

REKLAMA

Czy zapach będzie dostępny dla zwiedzających?

Specjaliści zbadali próbki zapachu pobrane bezpośrednio znad obrazu. Do określenia woni posłużyła specjalnie zakupiona aparatura.

Umieszczenie flamastra na wystawie obok "Damy z gronostajem" stoi pod znakiem zapytania. Zapach, póki co, nie będzie ogólnodostępny dla publiczności i zanim zapadnie decyzja, czy i kiedy go udostępnić, to realizatorzy projektu przetestują odbiór tego zapachu na grupie osób odwiedzających Muzeum Czartoryskich w Krakowie. To w tym oddziale krakowskiego Muzeum Narodowego znajduje się obraz zamknięty w gablocie. Ankieta prowadzona wśród zwiedzających potrwa kilka dni.

Nie tylko "Dama z gronostajem"

Polsko-słoweński projekt Odotheka ma stworzyć swoistego rodzaju "bibliotekę" zapachów obiektów historycznych i w ten sposób uatrakcyjnić ofertę muzealną szczególnie dla publiczności z dysfunkcją wzroku. "Dama z gronostajem" jest pierwszym zbadanym dziełem w ramach przedsięwzięcia. Konserwatorzy i naukowcy zamierzają zbadać jeszcze dziewięć obiektów. Są wśród nich m.in. dzieła Stanisława Wyspiańskiego, Olgi Boznańskiej, Aliny Szapocznikow, ale i tabakierę należącą do słoweńskiego poety narodowego Franca Preserena.

Projekt Odotheka realizują od końca 2021 roku Muzeum Narodowe w Krakowie, Uniwersytet Ekonomiczny w Krakowie oraz Uniwersytet w Lublanie i Muzeum Narodowe Słowenii. Przedsięwzięcie, które ma się zakończyć do 2025 roku, finansują Narodowe Centrum Nauki i Słoweńska Agencja Badawcza.

REKLAMA

PAP/Beata Kołodziej/th