Nadchodzą długie i dotkliwe susze. Podsumowano 40 lat obserwacji

Katastrofalne susze będą dłuższe. Przeanalizowano informacje z 40 lat

Globalny problem silnych susz rośnie od lat 80. - zauważają badacze z Federalnego Instytutu Badawczego ds. Lasów, Śniegu i Krajobrazu ze Szwajcarii. Razem z naukowcami z Austrii przeanalizowali dane z 40 lat obserwacji susz na świecie. Przykładem katastrofy jest 15-letnia susza w Chile, która niemal wyczerpała zasoby wodne kraju.

Naukowcy zwracają uwagę, że susze są zauważane dopiero wtedy, gdy powodują szkody w rolnictwie lub wyraźnie wpływają na lasy. "Czy więc możemy konsekwentnie identyfikować ekstremalne, wieloletnie susze i analizować ich wpływ na ekosystemy? Czego możemy się nauczyć z wzorców susz z ostatnich czterdziestu lat?" - pytają badacze. W poszukiwaniu odpowiedzi opracowali dane meteorologiczne i modele susz z lat 1980–2018. Zauważyli niepokojące tendencje: coraz dłuższe, częstsze i bardziej ekstremalne zjawiska obejmujące większe obszary.

"Ogromne szkody w ekosystemach, rolnictwie i produkcji energii"

- Od 1980 roku obszary dotknięte suszą powiększały się średnio rocznie o dodatkowe 50 tys. kilometrów kwadratowych, to mniej więcej powierzchnia Słowacji lub stanów Vermont i New Hampshire razem wziętych. Powodowały ogromne szkody w ekosystemach, rolnictwie i produkcji energii - mówi prof. Francesca Pellicciotti z Instytutu Inżynierii Środowiska w Zurychu, główna specjalistka projektu EMERGE, w ramach którego przeprowadzono badanie.

Naukowcy przeanalizowali anomalie w opadach deszczu oraz parowaniu wody z gleby i roślin, a także ich wpływ na ekosystemy na całym świecie. Dzięki temu mogli określić występowanie wieloletnich susz zarówno w dobrze zbadanych, jak i trudniej dostępnych regionach, np. w lasach tropikalnych i Andach. - Nasza metoda nie tylko pozwoliła na stworzenie map dobrze udokumentowanych susz, ale także rzuciła światło na ekstremalne susze, które dotychczas umykały uwadze, w tym na tę, która dotknęła lasy deszczowe Konga w latach 2010–2018 - mówi Dirk Karger, jeden z autorów opracowania.

REKLAMA

Przyroda a zmiany klimatu. Te obszary były najbardziej dotknięte

- Ta rozbieżność prawdopodobnie wynika z różnego sposobu, w jaki lasy w różnych regionach klimatycznych reagują na epizody suszy. Podczas gdy umiarkowane obszary trawiaste były najbardziej dotknięte w ciągu ostatnich czterdziestu lat, lasy borealne (tajga, bory iglaste, formacje roślinne związana z klimatem umiarkowanym zimnym - red.) i tropikalne wydawały się skuteczniej znosić susze - dodaje. Jednak nie wiadomo, jak długo nawet odporne lasy będą znosiły zmiany klimatyczne.

• Najcieplejszy rok w historii pomiarów. Przedstawiono raport pogodowy za 2024
• Naukowcy ujawnili szokujące dane dot. Ziemi. "Planeta pełna błota"

Megasusze miały największy wpływ na umiarkowane obszary trawiaste, dotknięte zostały nimi takie obszary, jak zachodnie USA, środkowa i wschodnia Mongolia oraz południowo-wschodnia Australia. Zespół badał również paradoksalne efekty w lasach tropikalnych i borealnych. Podczas gdy lasy tropikalne mogą kompensować spodziewane skutki suszy, jeśli mają wystarczające odpowiednie rezerwy wody, lasy borealne i tundra reagują w odmienny sposób.

Okazuje się, że ocieplający się klimat wydłuża sezon wegetacyjny w regionach borealnych, ponieważ wzrost roślinności w tych obszarach jest ograniczany przez niskie temperatury, a nie dostępność wody.

REKLAMA

Drzewa mogą obumierać. Naukowcy przewidują szkody w ekosystemach

Długoterminowe skutki potężnych susz dla planety i jej ekosystemów pozostają nieznane, jednak naukowcy przedstawiają pewne przewidywania. - W przypadku długotrwałych, ekstremalnych niedoborów wody drzewa w regionach tropikalnych i borealnych mogą obumierać, co może prowadzić do trwałych szkód w tych ekosystemach. Szczególnie roślinność borealna prawdopodobnie będzie potrzebowała najwięcej czasu, aby się zregenerować - mówi Karger.

Badacze mają nadzieję, że wyniki zmienią postrzeganie susz i sposób przygotowywania się na nie. - Obecnie strategie łagodzenia skutków susz traktują je jako zjawiska roczne lub sezonowe, co stoi w wyraźnym kontraście do dłuższych i bardziej dotkliwych megasusz, z którymi będziemy się mierzyć - podkreśla prof. Pellicciotti. - Mamy nadzieję, że publicznie dostępna baza danych dotycząca susz pomoże decydentom zastosować bardziej realistyczne środki przygotowawcze i zapobiegawcze - dodaje. Jako glacjolog, prof. Pellicciotti bada także wpływ megasusz w górach oraz to, jak lodowce mogą je łagodzić.

• Najcieplejsze lato w historii pomiarów. Opublikowano nowe dane
• Atak zimy nad Polską. Alerty przed śnieżycami, oblodzeniem i mrożącym wiatrem

Źródło: PAP/pg/kor

REKLAMA