Aż 80% Polaków wciąż bezbronnych. Ktoś może wziąć na ciebie kredyt
Ponad 6,5 miliona Polaków już to zrobiło, ale aż 80% dorosłych wciąż pozostaje bezbronnych wobec oszustów. Mowa o zastrzeżeniu numeru PESEL – prostej czynności, która od roku realnie chroni przed wyłudzeniem kredytu na nasze dane. Eksperci alarmują, że poziom świadomości wciąż jest zbyt niski. Wyjaśniamy, dlaczego warto to zrobić natychmiast i jak w 30 sekund zabezpieczyć swój majątek.
2025-07-08, 14:54
Najważniejsze informacje w skrócie:
- Opcja zastrzegania PESEL jest dostępna w pełnej funkcjonalności od 1 czerwca 2024 roku. Od tego momentu zastrzeżonego numeru nie można wykorzystać do np. założenia konta
- Do 1 lipca 2025 z zastrzeżenia numeru PESEL skorzystało łącznie ponad 6,5 mln Polaków, czyli ponad 21 proc. dorosłej populacji kraju
- Specjaliści z jednej strony wskazują na dynamiczny przyrost liczby zastrzeżeń PESEL, a drugiej wspominają o tym, że każda nowa regulacja prawna tego typu potrzebuje czasu, by ludzie się do niej przyzwyczaili
3 mln nowych zastrzeżeń PESEL w 13 miesięcy
W dniu 1 czerwca 2024 roku, czyli w momencie, w którym zastrzeżenie numeru PESEL zaczęło przynosić realne korzyści, swój numer miało zastrzeżony 3,5 mln Polaków. Do 1 lipca 2024 liczba ta wzrosła do ponad 6,5 mln. To ok. 21,67 proc. dorosłej populacji kraju.
– Aktualny poziom zastrzeżeń numerów PESEL należy analizować w kontekście kilku istotnych czynników. Przede wszystkim kluczowe znaczenie ma poziom świadomości prawnej obywateli w zakresie dostępnych instrumentów ochrony danych osobowych oraz zagrożeń związanych z bezprawnym wykorzystaniem numeru PESEL. Pomimo prowadzonych działań informacyjnych, znaczna część społeczeństwa nadal nie ma wystarczającej wiedzy o istocie oraz skutkach prawnych zastrzeżenia tego numeru – komentuje dr Tomasz Lewandowski, prawnik i specjalista w zakresie ochrony danych osobowych z Wydziału Psychologii i Prawa w Poznaniu Uniwersytetu SWPS.
📱 Jak zastrzec PESEL w 30 sekund? Przewodnik po aplikacji mObywatel
Zabezpieczenie swoich danych jest prostsze i szybsze, niż myślisz. Oto jak to zrobić krok po kroku w aplikacji mObywatel:
Zaloguj się do aplikacji. Otwórz mObywatel na swoim telefonie i zaloguj się za pomocą PIN-u, odcisku palca lub biometrii twarzy.
Znajdź opcję "Zastrzeż PESEL". Jest ona zazwyczaj widoczna od razu na ekranie głównym. Kliknij w nią.
Przesuń suwak i potwierdź. Na kolejnym ekranie zobaczysz suwak. Przesuń go, aby zastrzec numer. Aplikacja poprosi cię o ostateczne potwierdzenie operacji. Gotowe! Twój PESEL jest chroniony.
Jak odblokować? Jeśli potrzebujesz wziąć kredyt lub podpisać umowę, w tym samym miejscu możesz cofnąć zastrzeżenie. Możesz zrobić to bezterminowo lub, co bezpieczniejsze, ustawić datę i godzinę, kiedy zastrzeżenie automatycznie z powrotem się włączy.
Nie wszyscy eksperci uważają, że poziom 6,5 mln i 3 mln nowych zastrzeżeń w 13 miesięcy to mało. Radczyni prawna Kinga Kaczorek-Mastej zwróciła uwagę, że to bardzo dynamiczny przyrost świadczący o "wzroście świadomości społecznej". Polacy są niewątpliwie coraz bardziej świadomi faktu, że numer PESEL można wykorzystać choćby do wyłudzeń kredytu.
Korzyści (i niedogodności) z zastrzeżenia PESEL
Zastrzeganie numeru PESEL jest proste - można to zrobić przez serwis mObywatel. Przy czym jest on dostępny dla każdej osoby z profilem zaufanym zarówno z poziomu komputera, jak i urządzenia mobilnego czyli smartfonu. Ale można to też zrobić w urzędzie - urzędnik/czka w razie potrzeby nawet wydrukuje wniosek do podpisu, wystarczy mieć dowód osobisty lub paszport.
Zastrzec PESEL mogą także obywatele Ukrainy mający PESEL ze statusem UKR. Mogą to zrobić tak samo, jak obywatele polscy (z różnicą w dokumentach tożsamości).
Korzyści płynące z zastrzeżenia numeru PESEL są oczywiste - banki i instytucje finansowe mają obowiązek weryfikować status numeru indentyfikacyjnego przy zawieraniu umów o konto, kredyt czy pożyczkę. W ten sposób o wiele trudniej jest wyłudzić pieniądze na cudze konto.
Zastrzeżony PESEL w żaden sposób nie przeszkadza w realizowaniu recept, wyjeździe zagranicę czy wizycie u lekarza.
🕵️ Nie tylko kredyt. Do czego jeszcze oszuści mogą wykorzystać twój PESEL?
Wyłudzenie kredytu to najgłośniejsze, ale nie jedyne zagrożenie związane z kradzieżą danych. Do czego jeszcze przestępcy mogą użyć twojego numeru PESEL i innych danych osobowych?
Założenie firmy "na słupa". Oszuści mogą zarejestrować na twoje dane działalność gospodarczą, by następnie wykorzystywać ją do wyłudzania dotacji, unikania podatków lub wystawiania fałszywych faktur.
Wynajem drogiego sprzętu lub samochodu. Posiadając twoje dane, przestępcy mogą wynająć luksusowy samochód lub drogi sprzęt budowlany, a następnie zniknąć wraz z nim.
Unikanie mandatów. Zdarza się, że osoba zatrzymana za wykroczenie drogowe podaje dane innej osoby, aby uniknąć punktów karnych i mandatu.
Dostęp do twojej dokumentacji medycznej. PESEL jest kluczem do twoich danych w systemie ochrony zdrowia, co w niepowołanych rękach może być bardzo niebezpieczne.
W przypadku gdy ktoś spróbuje zweryfikować zastrzeżony PESEL jego właściciel otrzyma powiadomienie o tym. W serwisie mObywatel można też sprawdzić kto (jaka instytucja) sprawdzała numer.
Bezpieczeństwo wiąże się z pewną niewygodą. Przy szukaniu nowego kredytu czy konta trzeba pamiętać, by znieść zastrzeżenie przed podpisaniem umowy. Inaczej nie będzie to możliwe, a o próbie weryfikacji PESEL przez bank jego posiadacz zostanie poinformowany. PolskieRadio24.pl sprawdziło, że powiadomienie przychodzi praktycznie w czasie rzeczywistym.
Czytaj także:
- Będą nowe funkcje w aplikacji mObywatel. "To krok milowy"
- Na tych telefonach przestanie działać mObywatel. Sprawdź, czy to dotyczy ciebie
- Darmowy kredyt, jeśli bank nie sprawdzi zdolności. UOKiK szykuje bat na pożyczkodawców
Źródło: PolskieRadio24.pl/Andrzej Mandel