Najważniejsze informacje w skrócie: 

• Z próbą wyłudzenia danych zetknęło się w ciągu ostatniego roku 47 proc. badanych klientów instytucji finansowych. Odsetek ten wzrósł o 10 punktów procentowych, czyli o ok. 27 proc. 
• Znacząco wzrosła liczba prób przejęcia kont w mediach społecznościowych i wyłudzeń kodów Blik - o 10 punktów procentowych do 40 proc., czyli o jedną trzecią
• Aż 35 proc. Polaków zetknęło się z próbą wyłudzenia numeru PESEL. Równocześnie 59 proc. nigdy nie sprawdziło, kto ma prawo tego numeru od nich żądać

Rośnie liczba prób wyłudzeń danych

47 proc. badanych klientów instytucji finansowych zetknęło się z problemem wyłudzeń danych - wynika z Raportu Antyfraudowego 2025, autorstwa Biura Informacji Kredytowej (BIK). Odsetek ten wzrósł o 10 pkt proc. w ciągu ostatniego roku.

W raporcie podkreślono, że najczęściej zgłaszane incydenty dotyczyły phishingu – 41 proc. respondentów stwierdziło, że miało kontakt z tego typu oszustwem, co stanowi wzrost o 4 pp. rok do roku.

🛡️ Kiedy podać numer PESEL, a kiedy odmówić?

Numer PESEL to klucz do twojej tożsamości. Podawaj go tylko wtedy, gdy jest to absolutnie konieczne. Oto prosta ściągawka.

Kto MOŻE legalnie żądać?

Banki i instytucje finansowe (przy zakładaniu konta, braniu kredytu).

Pracodawca (przy podpisywaniu umowy o pracę).

Urzędy (Skarbowy, ZUS, samorządowe).

Służba zdrowia (przy rejestracji do lekarza w systemie eWUŚ).

Notariusz (przy sporządzaniu aktów).

Komornik (w toku postępowania).

Kto NIGDY nie powinien prosić?

W hotelu lub pensjonacie (wystarczy imię, nazwisko i numer dowodu do wglądu).

Przy podpisywaniu petycji (ani online, ani na ulicy!).

W wypożyczalni sprzętu (np. nart czy roweru).

W sklepie internetowym (przy zwykłych zakupach).

W ankiecie telefonicznej lub internetowej.

Autorzy opracowania zauważyli, że równie wysoki odsetek dotyczy wyłudzeń kodów Blik oraz przejęć kont w mediach społecznościowych – oba typy zagrożeń wskazało 40 proc. badanych, czyli o 10 pp. więcej niż rok wcześniej.

- Szczególną uwagę zwraca rosnąca liczba prób wyłudzeń za pośrednictwem urządzeń mobilnych. 40 proc. ankietowanych wskazuje na oszustwa SMS-owe, a 22 proc. – na próby kontaktu przez komunikatory internetowe, takie jak Messenger czy WhatsApp - stwierdzili uwagę autorzy raportu.

- To jeden z najczęstszych sposobów pozyskiwania osobowych danych przez oszustów. Coraz częściej przestępcy próbują również nakłonić ofiary do wykonania przelewu – takiej próby doświadczyło 26 proc. badanych – lub do potwierdzenia nieznanej transakcji (23 proc.) - dodali twórcy opracowania. 

Zgodnie z raportem w 2025 roku wyłudzenia związane z fałszywymi zbiórkami charytatywnymi okazały się najbardziej skuteczną metodą oszustwa. 28 proc. badanych osób, które zetknęły się z tego typu próbą, poniosło straty finansowe. To wzrost o 8 pkt proc. w porównaniu z rokiem poprzednim.

Polacy nie wiedzą jakie instytucje mogą żądać od nich PESEL

Z publikacji wynika, że 35 proc. Polaków, którzy mieli styczność z osobą podszywającą się pod przedstawiciela instytucji publicznej, zostało poproszonych o podanie numeru PESEL.

Równocześnie, jak wynika z badania Krajowego Rejestru Długów i serwisu ChronPESEL.pl, aż 59 proc. Polaków nigdy nie sprawdziło, kto może żądać od nich PESEL. W efekcie wielu Polaków (aż 44 proc.!) mylnie sądzi, że PESEL musi być podawany przy okazji podpisywana petycji internetowych czy ulicznych. 29 proc. Polaków wydaje się, że musi podać PESEL meldując się w hotelu, podczas gdy hotele co najwyżej sprawdzają dowód osobisty i imię oraz nazwisko gościa. 

- To bardzo alarmujące. (...) Najwięcej zagrożeń wiąże się dziś z pozornie niewinnymi formularzami w aplikacjach i serwisach internetowych, które często wypełniamy bezrefleksyjnie. Petycje również stanowią ryzyko, ponieważ pod pretekstem szlachetnej pomocy można w kilka godzin wyłudzić tysiące wrażliwych danych - zauważył Bartłomiej Drozd,  ekspert serwisu ChronPESEL.pl. 

📱 3 proste zasady bezpieczeństwa na telefonie

Twój telefon to twój portfel. Zabezpiecz go!

1️⃣ Zawsze blokuj ekran

16% Polaków tego nie robi! Używaj kodu PIN, wzoru lub odcisku palca. To pierwsza i najważniejsza bariera dla złodzieja.

2️⃣ Nie klikaj w podejrzane linki

Żadna firma kurierska, bank ani dostawca prądu nie wyśle ci SMS-a z prośbą o "dopłatę 1,50 zł" przez dziwny link. To zawsze jest próba kradzieży.

3️⃣ Używaj antywirusa

Tak, na telefonach też są potrzebne. Renomowane programy antywirusowe chronią Cię przed złośliwym oprogramowaniem, które może wykradać Twoje hasła do banku.

Smarfony i tablety na celowniku

- Urządzenia mobilne coraz częściej stają się celem działań przestępczych. Już 27 proc. Polaków deklaruje, że miało styczność z próbą zainfekowania swojego smartfona, co potwierdza rosnącą aktywność cyberprzestępców w tym obszarze. Aż 61 proc. respondentów uważa, że ryzyko związane z atakami na urządzenia mobilne – szczególnie w kontekście dostępu do bankowości elektronicznej, wyraźnie wzrosło, podczas gdy tylko 21 proc. nie zauważa zmiany - zauważyli autorzy raportu BIK.

Z badania wynika też, że 16 proc. ankietowanych w ogóle nie stosuje żadnej blokady ekranu telefonu - odsetek ten spadł jednak o 2 pkt proc. r/r. Najczęściej stosowanymi zabezpieczeniami smartfonów są kod PIN (40 proc.) oraz odcisk palca (36 proc.).

W raporcie podkreślono też, że bankowość mobilna staje się głównym kanałem obsługi klientów indywidualnych i korzysta z niej wyłącznie przez urządzenia mobilne 18 mln osób. Stanowi to 72 proc. wszystkich aktywnych użytkowników aplikacji bankowych, których liczba sięgnęła 25 mln – to wzrost o 13,7 proc. rok do roku.

Czytaj także: 

StartFragment

• Oszustwa "na wnuczka" ciągle plagą. Pokaż seniorom obronę "Z-Z-Z", bo tracą po 40 000 zł
• ZUS bierze się za kontrole wakacji składkowych. "Mamy obowiązek"
• 100 dni do KSeF. Zegar tyka coraz głośniej

EndFragment

StartFragment

Źródło: PAP/Andrzej Mandel