Najważniejsze informacje w skrócie:

• Nowelizacja przepisów całkowicie likwiduje możliwość handlu do godziny 14:00 w dużych marketach, tworząc łącznie z Bożym Narodzeniem trzydniowy blok, w którym większość sklepów pozostanie zamknięta.
• Najszerszą ofertę spożywczą i prezentową zapewnią stacje paliw, które wyrastają na nowe centra delikatesowe, oraz małe sklepy osiedlowe, gdzie sprzedaż poprowadzą osobiście właściciele.
• System prawny przewiduje istotne wyjątki dla cukierni, piekarni i kwiaciarni, co pozwoli na zakup świeżych produktów w wigilijny poranek, a także gwarantuje dostępność aptek dyżurnych.

Koniec ery zakupów do godziny 14:00

Rok 2025 przyniósł rewolucyjną zmianę w polskim kalendarzu handlowym i prawie pracy. Na mocy znowelizowanych przepisów Wigilia Bożego Narodzenia dołączyła do katalogu dni ustawowo wolnych od pracy, co fundamentalnie zmienia logistykę przygotowań do świąt. Dotychczas konsumenci mogli liczyć na to, że w sytuacji awaryjnej zdążą odwiedzić dyskonty lub supermarkety, które tradycyjnie pracowały w trybie skróconym do wczesnych godzin popołudniowych.

Zasada pozwalająca na handel do godziny 14:00 przestała obowiązywać w odniesieniu do 24 grudnia. W momencie uznania Wigilii za święto w rozumieniu kodeksowym, automatycznie objął ją rygorystyczny zakaz handlu obowiązujący przez całą dobę, tożsamy z tym, który znamy z niedziel niehandlowych czy Bożego Ciała. Oznacza to, że pracownicy zatrudnieni na umowę o pracę w dużych sieciach handlowych mają tego dnia wolne, a drzwi marketów pozostaną zamknięte dla klientów.

Gdzie zrobimy zakupy? Stacje paliw w roli delikatesów

Mimo surowych regulacji, polskie prawo przewiduje szereg wyłączeń, które pozwolą uratować święta zapominalskim. Najbardziej pewnym i wszechstronnym punktem zaopatrzenia w Wigilię 2025 roku będą stacje paliw. Placówki te korzystają z bezwarunkowego zwolnienia z zakazu handlu i nie są ograniczone wymogiem osobistej pracy właściciela.

Współczesne stacje znanych operatorów (jak Orlen, BP czy Shell) w niczym nie przypominają już punktów sprzed lat – ich oferta ewoluowała w stronę małych marketów spożywczych. W Wigilię kupimy tam nie tylko paliwo, ale przede wszystkim podstawowe artykuły spożywcze (masło, mleko, sery, wędliny), a często również świeże pieczywo wypiekane na miejscu. Stacje stają się ratunkiem dla osób poszukujących prezentów na ostatnią chwilę, oferując zabawki, akcesoria, słodycze oraz alkohole, a także gotowe dania obiadowe dla tych, którzy nie zdążyli z gotowaniem.

Sklepy osiedlowe i "metoda na właściciela"

Drugim filarem handlu w Wigilię pozostają małe placówki osiedlowe, w tym popularne sieci franczyzowe jak Żabka. Prawo zezwala na ich otwarcie pod warunkiem, że sprzedaż prowadzi przedsiębiorca (właściciel) osobiście, we własnym imieniu i na własny rachunek, ewentualnie wspierany przez nieodpłatną pracę członków najbliższej rodziny.

Klienci muszą jednak pamiętać, że decyzja o otwarciu oraz godziny funkcjonowania zależą wyłącznie od indywidualnej woli franczyzobiorcy. Można spodziewać się, że wiele takich punktów będzie czynnych w niestandardowych porach, np. od 10:00 do 18:00 lub od 09:00 do 21:00. Pewniejszą alternatywą w dużych miastach są sklepy w pełni autonomiczne (bezobsługowe), które działają 24 godziny na dobę, niezależnie od świąt.

Wyjątki dla podróżnych i potrzeby nagłe

Specyficzną lukę w przepisach stanowią punkty zlokalizowane w miejscach obsługi podróżnych. Sklepy i markety znajdujące się na dworcach kolejowych czy lotniskach mogą legalnie prowadzić sprzedaż. Historia pokazuje, że placówki takie jak market na Dworcu Centralnym w Warszawie funkcjonowały w dni objęte zakazem, choć w przypadku Wigilii godziny otwarcia mogą zostać skrócone decyzją zarządu sieci.

Ustawodawca zabezpieczył również dostęp do artykułów pierwszej potrzeby oraz produktów tradycyjnych. Apteki działają w systemie dyżurów wyznaczanych przez władze lokalne, co gwarantuje dostęp do leków w każdym powiecie. Z kolei dla podtrzymania tradycji, wyłączeniem z zakazu objęte są piekarnie, cukiernie oraz kwiaciarnie. Wiele z nich decyduje się na otwarcie w godzinach porannych (zazwyczaj do 13:00–14:00), aby wydać klientom świeże pieczywo, zamówione ciasta czy świąteczne stroiki.

Logistyka świąteczna: 72 godziny zamknięcia

Nowa rzeczywistość prawna wymusza na konsumentach zmianę przyzwyczajeń. Układ kalendarza, w którym po wolnej Wigilii następują dwa dni świąt, oznacza, że handel wielkopowierzchniowy zamiera na trzy doby. Aby zrekompensować tę niedogodność i rozładować ruch, ustawodawca wprowadził w grudniu 2025 roku trzy niedziele handlowe poprzedzające święta (7, 14 i 21 grudnia). Eksperci radzą jednak, by kluczowe zakupy sfinalizować najpóźniej 23 grudnia, a otwarte w Wigilię punkty traktować wyłącznie jako rozwiązanie awaryjne.

Czytaj także: 

• Kawa podniosła singlom ciśnienie w portfelach. W listopadzie powrót do podwyżek
• Utrzymanie rodziny coraz droższe. Mięso, kawa i herbata uderzyły efektem skali
• Emeryci uratowani przez ziemniaki. Listopad dał chwilę finansowego oddechu

Źródło: PolskieRadio24.pl/Michał Tomaszkiewicz