Zakup gotówką za okazaniem dowodu. Polska wdraża unijne przepisy
Rok 2026 to ostatni rok przed startem obowiązywania w Polsce rozporządzenia AMLR (Anti-Money Laundering Regulation). W ramach walki z praniem pieniędzy wdrożony zostanie limit płatności gotówką na rzecz przedsiębiorców (na przykład w sklepie) wynoszący 10 000 euro. Przy płatnościach od 3000 euro sprzedający będą mieli obowiązek spisania personaliów kupującego. Kiedy dokładnie regulacje wejdą u nas w życie?
2025-12-29, 13:36
Najważniejsze informacje w skrócie:
- Nowe przepisy unijne, które zaczną obowiązywać w lipcu 2027 roku, wprowadzają bezwzględny zakaz płatności gotówkowych powyżej 10 tysięcy euro w relacjach handlowych, co uderzy głównie w konsumentów planujących duże zakupy w salonach
- Koniec z anonimowością przy ladzie – każda transakcja gotówkowa przekraczająca równowartość 3 tysięcy euro wymusi na sprzedawcy, np. jubilerze, konieczność wylegitymowania klienta
- Polska ustawa o obrocie gotówkowym między firmami (B2B) pozostanie bez zmian, ponieważ nasz krajowy limit wynoszący 15 tysięcy złotych jest znacznie bardziej restrykcyjny niż nadchodzące normy europejskie
Płatność gotówką. Ograniczenia od lata 2027 roku
Przyjęty przez Radę Unii Europejskiej w maju 2024 roku pakiet przepisów, znany jako AMLR, ma na celu uszczelnienie systemu finansowego i utrudnienie przestępcom prania brudnych pieniędzy. W przeciwieństwie do dyrektyw, które wymagają implementacji przez krajowe parlamenty, rozporządzenie to będzie stosowane bezpośrednio we wszystkich państwach członkowskich, w tym w Polsce.
Choć przepisy formalnie już weszły w życie, prawodawcy przewidzieli trzyletni okres przejściowy na dostosowanie systemów informatycznych i procedur, co oznacza, że nowe reguły zaczną być egzekwowane w praktyce od lipca 2027 roku.
Dla specyficznych sektorów, uznanych za obszary podwyższonego ryzyka, okres ten został wydłużony. Przykładem są kluby piłkarskie oraz agenci sportowi, którzy na pełne wdrożenie nowych standardów mają czas aż do 2029 roku.
Koniec anonimowych zakupów luksusowych
Najważniejszą zmianą, którą odczują zwykli obywatele, jest wprowadzenie górnego limitu płatności gotówką na poziomie 10 000 euro (około 43 000 zł). Zakaz ten dotyczy każdej transakcji handlowej, w której przynajmniej jedna ze stron jest przedsiębiorcą.
Oznacza to, że po lipcu 2027 roku nie będzie już możliwości zakupu samochodu, drogich mebli czy sprzętu RTV za gotówkę, jeśli ich wartość przekroczy ten próg – konieczne będzie użycie przelewu lub karty.
Jeszcze istotniejszą zmianą jest wprowadzenie procedur kontrolnych dla mniejszych kwot. Unia Europejska zdecydowała, że anonimowość transakcji kończy się na pułapie 3000 euro (ok. 13 000 zł). Podmioty zobowiązane, do których zaliczają się m.in. banki, kantory, ale także handlarze towarami luksusowymi i jubilerzy, będą musiały przeprowadzić procedurę weryfikacji klienta (KYC). W praktyce oznacza to, że kupując za gotówkę biżuterię lub elektronikę o wartości przewyższającej ten limit, klient będzie musiał okazać dowód tożsamości, a sprzedawca spisze jego dane.
Regulacje obejmą również rynek cyfrowy. Giełdy kryptowalut oraz dostawcy portfeli walut wirtualnych zostali zobligowani do weryfikowania tożsamości użytkowników przy transakcjach przekraczających wartość 1000 euro.
Gotówka w UE (2027)
Jak nowe limity wpłyną na Polskę? Co zmieni się dla firm, a co dla konsumentów?
Sytuacja w Polsce
Dla polskich przedsiębiorców zmiany będą mniej szokujące, ponieważ już teraz obowiązują u nas surowe limity (15 tys. zł). Rewolucja dotknie głównie klientów indywidualnych (konsumentów).
Firma – Firma (B2B)
Limit 15 000 PLN (ok. 3500 EUR). Powyżej tej kwoty obowiązkowy przelew.
Polski limit jest bardziej restrykcyjny niż unijny, więc zostaje utrzymany.
Konsument – Firma (B2C)
Brak limitu. Możesz kupić auto za 100 tys. zł gotówką (sprzedawca raportuje transakcje >15 tys. EUR).
Zakaz płacenia gotówką powyżej tej kwoty przy zakupach od firm.
Osoba – Osoba (C2C)
Brak limitu. Możesz sprzedać prywatnie auto czy działkę za gotówkę.
Unijne rozporządzenie wyłącza transakcje prywatne z tego zakazu.
Co to oznacza dla polskiego przedsiębiorcy i konsumenta?
Wdrożenie AMLR stworzy w Polsce dwoistą sytuację prawną. W relacjach między firmami (B2B) rewolucji nie będzie, ponieważ polskie prawo już teraz jest pod tym względem surowsze niż unijne. Obecnie limit płatności gotówkowej między przedsiębiorcami nad Wisłą wynosi 15 000 złotych (ok. 3500 euro), co mieści się w unijnym limicie 10 000 euro, więc przedsiębiorcy nadal będą musieli stosować się do bardziej restrykcyjnego, krajowego progu.
Zasadnicza zmiana dotknie relacji na linii konsument – firma (B2C). Obecnie klient indywidualny może w Polsce kupić w salonie samochód za 100 tysięcy złotych, płacąc gotówką (choć transakcja taka jest raportowana do GIIF). Po wejściu w życie unijnego rozporządzenia, taka operacja stanie się nielegalna.
Warto jednak zaznaczyć, że Bruksela zostawiła furtkę dla transakcji prywatnych. Nowe limity nie obejmują wymiany handlowej między osobami fizycznymi (C2C). Oznacza to, że sprzedaż używanego samochodu sąsiadowi lub transakcja na giełdzie staroci nadal będzie mogła odbywać się gotówkowo bez ograniczeń kwotowych, chyba że polski rząd zdecyduje się w przyszłości na zaostrzenie przepisów również w tym zakresie.
Czytaj także:
- Kawa podniosła singlom ciśnienie w portfelach. W listopadzie powrót do podwyżek
- Utrzymanie rodziny coraz droższe. Mięso, kawa i herbata uderzyły efektem skali
- Emeryci uratowani przez ziemniaki. Listopad dał chwilę finansowego oddechu
Źródło: AMLR (Regulation (EU) 2024/1624)/Michał Tomaszkiewicz