Najważniejsze informacje w skrócie:

• Rejestracja zwierząt będzie ściśle powiązana z aplikacją mObywatel, co pozwoli na cyfrowe zarządzanie danymi pupila, ale też ułatwi gminom egzekwowanie opłat lokalnych.
• Choć głównym celem ustawy jest walka z bezdomnością zwierząt, koszty całego procesu – w tym wizyty u weterynarza i zakupu transpondera – zostały przerzucone bezpośrednio na obywateli, bez planów powszechnej refundacji.
• Pełna operacyjność systemu, za który odpowiedzialna będzie Agencja Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa, przewidywana jest na rok 2026, choć właściciele psów już posiadanych otrzymają okres przejściowy na dostosowanie się do przepisów.

Koniec ery anonimowości. Co i gdzie będą zgłaszać właściciele zwierząt?

Rządowy projekt, oznaczony numerem UD128, zakłada fundamentalną zmianę w podejściu do opieki nad zwierzętami domowymi w Polsce. Centralnym elementem reformy jest utworzenie państwowej bazy danych – KROPiK – która zastąpi dotychczasowe, rozproszone i niekompatybilne ze sobą rejestry komercyjne. Operatorem systemu zostanie Agencja Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa (ARiMR), która posiada już doświadczenie w prowadzeniu podobnych ewidencji dla zwierząt gospodarskich.

Procedura, którą będzie musiał przejść każdy właściciel, została maksymalnie uproszczona, by wyeliminować luki w systemie. Jedyną dopuszczalną metodą identyfikacji będzie wszczepienie podskórnego mikroczipa przez lekarza weterynarii. To właśnie weterynarz, posiadający autoryzowany dostęp do systemu, dokona natychmiastowego wpisu danych właściciela oraz zwierzęcia do bazy, co uniemożliwi sytuację, w której zwierzę jest zaczipowane, ale nigdzie niezarejestrowane.

Terminy i zróżnicowane obowiązki dla psów i kotów

Ustawodawca przewidział odmienne traktowanie właścicieli psów i kotów, co wynika z różnej specyfiki zagrożeń generowanych przez te zwierzęta. W przypadku psów obowiązek będzie miał charakter powszechny – każdy pies przebywający na terenie RP będzie musiał posiadać czip. Termin rejestracji wyznaczono na moment pierwszego obowiązkowego szczepienia przeciwko wściekliźnie (zazwyczaj 3-4 miesiąc życia) lub przed momentem sprzedaży zwierzęcia.

🐕 System KROPiK

Zasady i terminy rejestracji w Krajowym Rejestrze Oznakowanych Psów i Kotów.

🐶 Psy: Obowiązek ścisły

Każdy pies w RP musi znaleźć się w bazie. Terminy zależą od wieku:

• Nowy szczeniak Rejestracja najpóźniej podczas pierwszego szczepienia na wściekliznę (ok. 3-4 miesiąc).
• Pies w domu Dla psów już posiadanych przewidziano 3 lata okresu przejściowego na uzupełnienie formalności.
• Sprzedaż Zbycie psa wyłącza okres przejściowy – rejestracja musi nastąpić przed przekazaniem zwierzęcia.

🐱 Koty: Taryfa ulgowa

Regulacje są łagodniejsze dla kotów "kanapowych" niewychodzących:

• Nowy kot Czas na rejestrację aż do ukończenia 12. miesiąca życia.
• Obrót Kot przeznaczony na sprzedaż/oddanie musi być zarejestrowany przed transakcją (nawet jeśli ma <12 miesięcy)
• Stary kot Mniejsza presja na rejestrację kotów już posiadanych, które nie zmieniają właściciela.

🏥 Hodowle i schroniska

Dla podmiotów profesjonalnych przepisy są najbardziej rygorystyczne:

• Hodowcy: Muszą rejestrować całe mioty (wszystkie szczenięta/kocięta) jeszcze przed ich sprzedażą.
• Schroniska: Każde zwierzę musi zostać zarejestrowane niezwłocznie po przyjęciu (zazwyczaj następny dzień roboczy).

⚠️ Ważne procedury

Tylko u weterynarza: Rejestracji nie zrobisz sam przez internet. Dokonuje jej lekarz po wszczepieniu implantu.

Zgłoszenie śmierci: Masz prawny obowiązek zgłosić śmierć zwierzęcia w systemie.

Fałszywe zgłoszenie = Przestępstwo

Uśmiercenie psa "na papierze", gdy został on porzucony, jest karalne.

Dla właścicieli psów, które w dniu wejścia ustawy będą już w ich domach, przewidziano jednak okres przejściowy. Będą oni mieli do 3 lat na dopełnienie formalności, co ma zapobiec paraliżowi gabinetów weterynaryjnych. W przypadku kotów obowiązek jest bardziej ograniczony i dotyczyć ma głównie zwierząt urodzonych po wejściu w życie przepisów, trafiających do schronisk lub uczestniczących w obrocie handlowym. Koty te będą musiały zostać zarejestrowane przed ukończeniem 12. miesiąca życia.

Choć budowa systemu centralnego, szacowana na 36 mln zł, zostanie sfinansowana z budżetu państwa, to koszty "wejścia do systemu" poniosą właściciele czworonogów. Rząd wychodzi z założenia, że wydatek na czipowanie i usługę weterynaryjną jest naturalnym kosztem posiadania zwierzęcia, analogicznym do zakupu karmy czy szczepień, dlatego nie przewiduje się centralnych refundacji.

Dla samorządów nowy system to szansa na gigantyczne oszczędności. Obecnie gminy płacą krocie za utrzymywanie w schroniskach zwierząt, których właścicieli nie da się ustalić. Dzięki KROPiK, straż gminna po zeskanowaniu czipa błyskawicznie ustali adres właściciela, co pozwoli na szybki zwrot zguby i ewentualne obciążenie opiekuna kosztami interwencji, zamiast finansowania wieloletniego pobytu psa w schronisku.

Rejestracja zwierząt. Surowe kary dla łamiących przepisy

Nowe przepisy budzą kontrowersje ze względu na ich potencjał fiskalny. Baza KROPiK, łącząca zwierzę z numerem PESEL właściciela, stanie się potężnym narzędziem dla gmin do egzekwowania tzw. podatku od psa. Obecnie ściągalność tej opłaty jest znikoma, ale przy pełnej bazie danych wpływy samorządów mogłyby wzrosnąć nawet do 868 mln zł rocznie. Organizacje prozwierzęce obawiają się, że wizja nieuchronnych opłat może doprowadzić do fali porzuceń zwierząt w okresie przejściowym przez uboższych właścicieli.

Z drugiej strony, system ma oferować udogodnienia dla obywateli poprzez integrację z aplikacją mObywatel. Właściciele zyskają dostęp do "cyfrowego dowodu pupila", a aplikacja będzie wysyłać powiadomienia push przypominające o terminach obowiązkowych szczepień. Co więcej, w przypadku zaginięcia zwierzęcia, możliwe będzie zgłoszenie tego faktu jednym kliknięciem w telefonie, co natychmiast zaktualizuje status w bazie widocznej dla służb.

Za uchylanie się od obowiązku rejestracji, a także za podawanie fałszywych danych (np. fikcyjne uśmiercenie psa w systemie), grozić będą surowe sankcje. Maksymalna grzywna może wynieść 5000 zł, co ma stanowić skuteczny środek odstraszający, choć realne mandaty nakładane przez służby porządkowe będą zapewne niższe.

Czytaj także: 

• Kawa podniosła singlom ciśnienie w portfelach. W listopadzie powrót do podwyżek
• Utrzymanie rodziny coraz droższe. Mięso, kawa i herbata uderzyły efektem skali
• Emeryci uratowani przez ziemniaki. Listopad dał chwilę finansowego oddechu

Źródło: Projekt UD128/Michał Tomaszkiewicz