"W chwale braterstwa narodowego wyzwolili poznańskich chłopów". Historyk o powstaniu wielkopolskim

27 grudnia mija 103. rocznica wybuchu powstania wielkopolskiego 1918 roku. Był to zwycięski zryw niepodległościowy Polaków, który doprowadził do wyzwolenia spod władzy niemieckiej niemal całej Wielkopolski. Powstanie wybuchło niedługo po zakończeniu I wojny światowej. Polacy wystąpili zbrojnie przeciwko państwu niemieckiemu. Domagali się powrotu ziem zaboru pruskiego do Polski, która w tym czasie umacniała swą niepodległość. Zryw zakończył się zwycięstwem w 1919 roku. Dzięki niemu Wielkopolanie zyskali wolność, a ziemie stanowiące kolebkę naszej państwowości wróciły do macierzy.

Trzy przyczyny sukcesu 

Zdaniem historyka dr. Krzysztofa Jabłonki "na sukces powstania wielkopolskiego złożyły się co najmniej trzy czynniki". - Pierwszym z nich jest głębokie, wewnętrzne, strukturalne przeobrażenie się Wielkopolski od czasów napoleońskich, kiedy Polacy znieśli na tamtym terenie poddaństwo i w chwale braterstwa narodowego wyzwolili poznańskich chłopów - zaznaczył.

Jako "drugi oraz bardzo istotny czynnik" historyk wskazał Wiosnę Ludów. - Kolejną przyczyną sukcesu powstania wielkopolskiego była wiara w Polskę. Jako czwartą kwestię dodałbym korzystny układ polityczny, który w decydującym momencie, gdy powstanie już wyzwoliło podstawowy obszar Wielkopolski, przyszedł nam z pomocą i zmusił Niemców do zawarcia rozejmu na niekorzystnych dla nich warunkach - ocenił dr Krzysztof Jabłonka. 

"Metoda węża boa"

Historyk zwrócił uwagę na fakt, że "Niemcy stosowali wobec Polaków metodę węża boa". - Będziemy was tak długo dusić, aż wam się odechce być Polakami. Pierwsza teoria mówiła, że mieliśmy się stać prusakami mówiącymi w języku polskim. Kiedy metoda nie przyniosła efektu, miano nas zmusić do niemieckości jako tej lepszej, ucywilizowanej i nagle Polacy dorównali temu wszystkiemu - mówił. 

Dr Krzysztof Jabłonka wskazał, że zmuszenie Polaków do niemieckości stanowiło "zachętę do przełamania wszystkich oporów". - Chłop polski wiedział, że on swojej ziemi sprzedać Niemcowi nie może, a w razie potrzeby pożyczał pieniądze od szlachcica, walczył o ziemię, do zdrajców należeli ci, którzy choć kawałek ziemi sprzedali Niemcowi - podkreślił gość audycji. 

Posłuchaj

Dr Krzysztof Jabłonka o powstaniu wielkopolskim ("Temat dnia/ Gość PR24") 21:27

Dodaj do playlisty

Dodaj do playlisty

- Komisja Kolonizacyjna dysponująca gigantycznym funduszem, notabene opartym o kolonie afrykańskie, zbankrutowała, nie dała rady, gdyż zakupione ziemie przekazane niemieckim chłopom bardzo szybko były sprzedawane Polakom. Niemcy wiedzieli, że są intruzami nawet w kościele - powiedział historyk.

• Narodowy Dzień Zwycięskiego Powstania Wielkopolskiego. Nowe święto państwowe
• Powstanie Wielkopolskie. Rewolucja jak rzodkiewka i pieruńskie buciory. Posłuchaj wspomnień uczestników
• Szef MON: bez heroizmu powstańców Wielkopolska byłaby jeszcze jedną niemiecką prowincją

***

Audycja: "Temat dnia/ Gość PR24"

Prowadząca: Magdalena Złotnicka  

Gość: dr Krzysztof Jabłonka (historyk)

Data emisji: 27.12.2021

Godzina emisji: 13.07

IAR/nt