Poczytnik. „Dziwne jest serce kobiece... Wspomnienia galicyjskie”

Posłuchaj

Rafał Skąpski o książce „Dziwne jest serce kobiece... Wspomnienia galicyjskie”. (Poczytnik / PR24)

Dodaj do playlisty

Dodaj do playlisty

Książka "Dziwne jest serce kobiece… Wspomnienia galicyjskie" to opracowanie pamiętnika, wspomnień, którego autorką była Zofia z Odrowąż-Pieniążków Skąpska. Wspomnienia przepisał z rękopisu oraz opatrzył wstępem i komentarzem wnuk autorki Rafał Skąpski. Jego autorstwa są również drzewa genealogiczne oraz wybór ilustracji.

Pamiętnik to świadectwo czasu, dzięki któremu możemy poznać zwyczaje panujące wśród galicyjskiej inteligencji na przełomie XIX i XX wieku. Książka nie była debiutem literackim autorki, która publikowała już kilka lat po wyjściu za mąż, używając pseudonimu Zofia Odrowąż.

"Babcia stawała mi się coraz bliższa z każdą przeczytaną i przepisaną stronicą"

A tak Rafał Skąpski, wydawca, wnuczek Zofii z Odrowąż-Pieniążków Skąpskiej, wspomina swoją babcię: "Matkę mego Ojca widziałem nie więcej niż dwa, trzy razy w życiu. Miałem wówczas lat kilka, Babcia odpowiednio więcej... Była więc osobą mało mi znaną i emocjonalnie dość odległą; tak poukładały się rodzinne losy. Ale wszystko się odmieniło, gdy okazało się, iż w zasadzie bez większego trudu potrafię odczytać dość specyficzny, zawiły charakter Jej pisma. A było co czytać i przepisywać; pozostawiła dwadzieścia jeden stukartkowych zeszytów zapisanych gęsto, trudno czytelnym pismem. Wspomnień obejmujących osiemdziesiąt lat życia, niemal dzień po dniu notowanych.

Przepisując rękopis, poznawałem nieznaną mi wcześniej Babcię lepiej niż gdybym spędził z nią dzieciństwo. Poznawałem Jej myśli, marzenia i poglądy. Stawała mi się coraz bliższa z każdą przeczytaną i przepisaną stronicą. Dowiadywałem się o Jej dniu powszednim, o zajęciach domowych, dzieciństwie mego Ojca i jego rodzeństwa, o Jej pasjach społecznych, zamiłowaniach artystycznych, współpracy z prasą początkowo lwowską, później sądecką, krakowską, pomorską..."

"Z pomocą lupy, zacząłem wszystko odczytywać bez problemu"

W audycji "Poczytnik" o okolicznościach powstawania pamiętnika. Od Rafała Skąpskiego dowiadujemy się, że babcia wydawcy "pisała swoje pamiętniki aż do roku 1961". - Ostatni zapis powstał kilka tygodni przed śmiercią. Świadomość, że babcia takie notatki poczyniła, była w rodzinie wiedzą powszechną. Wiedzieliśmy jednak, że charakter pisma babci jest szalenie trudny do odczytania - opowiadał Rafał Skąpski. - Dwadzieścia jeden 100-kartkowych zeszytów. Nie było łatwo, ale po pewnym czasie, z pomocą lupy, zacząłem wszystko odczytywać bez problemu. Byłem przez wiele lat odcięty od relacji z rodziną i dla mnie te wspomnienia babci stanowiły przypuszczalnie źródło wiedzy, którą mógłbym posiąść od ojca, gdyby żył dłużej - dodał.

***

O autorce: 

Zofia Skąpska urodziła się 24 maja 1881 r. w Kaliszu, zmarła 14 sierpnia 1961 r. w Krakowie. Dzieciństwo spędziła w majątku Goszczynno i Krakowie, gdzie odebrała staranne wykształcenie. W roku 1900 wyszła za mąż za Jana Skąpskiego. W panieńskich czasach krakowskich i przez pierwszych kilka lat małżeństwa pisała często i dużo. Snuła różne opowieści inspirowane szkolną lekturą, marzeniami, rozwijającą się uczuciowością. Na pierwszą publikację zdecydowała się w 1903 r. w piśmie "Przełom". Jej teksty znalazły uznanie wśród czytelników, a także w redakcji, która zamówiła u niej kolejne utwory. Zofia Skąpska równolegle pisała również wspomnienia, których, być może, niezamierzonym przez autorkę walorem jest przedstawienie, poprzez koleje życia swojej rodziny, historii kraju i ukazanie uniwersalizmu losów narodu i kilku pokoleń inteligencji polskiej.

Zapraszamy do wysłuchania całości audycji.

***

Audycja: Poczytnik

Prowadzący: Krzysztof Masłoń, Tomasz Zapert

Gość: Rafał Skąpski, wydawca, animator książek, wnuczek Zofii z Odrowąż-Pieniążków Skąpskiej

Data emisji: 15.03.2020

Godzina emisji: 22.06

PR24/mat.prom/tb