Grabież ukraińskich zabytków. "Zbrodnie na obiektach dóbr kultury"
Rosja w celach rabunkowych przeprowadza nielegalne wykopaliska archeologiczne na Krymie. - Naszą uwagę głównie przykuwają działania wojenne, natomiast obok tych okrucieństw dokonuje się również niemalże zbrodni na obiektach dóbr kultury - mówiła w Polskim Radiu 24 dr Aleksandra Kuczyńska-Zonik.
2025-12-27, 14:30
Najważniejsze informacje w skrócie:
- Przedstawiciele ukraińskich władz zwracają uwagę, że od 2014 roku Półwysep Krymski stał się miejscem systemowego rabunku przez Rosję dziedzictwa i pamięci historycznej
- Rosjanie dokonują kradzieży zabytków również na innych terenach Ukrainy
- Jak podkreśliła ekspertka, rosyjska działalność na Krymie jest niezgodna z prawem międzynarodowym
W grudniu w jednym z warszawskich hoteli, funkcjonariusze ABW zatrzymali rosyjskiego archeologa Aleksandra B. Naukowiec był poszukiwany przez ukraińskie służby w związku z kierowaniem ekipami poszukiwawczymi na okupowanym przez Rosjan Krymie. Według Kijowa w wyniku jego działań doszło do częściowego zniszczenia obiektu dziedzictwa kulturowego. Rosyjskie władze były oburzone zatrzymaniem i podkreślały, że w Polsce dochodzi do aresztowań naukowców. - Nawet na terytorium okupowanym powinny być zachowane reguły gry związane z przyjętym prawem międzynarodowym. Konwencja Haska z 1954 roku mówi, że w sytuacji konfliktu zbrojnego i okupacji, mogą być prowadzone działania archeologiczne oraz wykopaliska, natomiast władze danego państwa, w tym przypadku Ukrainy, powinny zezwalać na tego typu działalność - tłumaczyła dr Kuczyńska-Zonik.
Gościni Polskiego Radia zaznaczyła, że Rosja realizuje także działania rabunkowe. - Prowadzone są bez zachowania szczególnej ostrożności, również kopiąc, czy przygotowując teren pod infrastrukturę, więc tego typu zasady nie są zachowane. W związku z tym mówimy o naruszaniu, niszczeniu, ale także o grabieży tysiąca cennych zabytków, które z takich działań pochodzą - stwierdziła.
Posłuchaj
Zagrożenie ukraińskiego dziedzictwa
Ekspertka odniosła się też do kradzieży w muzeach oraz placówkach historycznych na terenie Ukrainy. - Te zabytki są wywożone w różne miejsca Rosji. Oczywiście możemy się powołać na prawo międzynarodowe, które mówi o tym, że w przypadku konfliktu te cenne zabytki powinny być przechowywane i chronione ze starannością. Mogą być również wywożone, natomiast po zakończeniu konfliktu powinny być zwracane. Niemniej jednak możemy sobie wyobrazić, że Ukrainę czekałaby długa droga, a być może odzyskanie takich dzieł byłoby wręcz niemożliwe, ponieważ Rosja ma długą historię, jeśli chodzi o grabież cennych przedmiotów - wskazała.
Dr Kuczyńska-Zonik podkreśliła, że oprócz zagranicznej obserwacji rosyjskich działań, chociażby przez UNESCO, w Ukrainie obowiązuje prawo, które umożliwia walkę z nielegalnymi posunięciami Federacji Rosyjskiej, co poskutkowało wystąpieniem o aresztowanie Aleksandra B. - Jest to nie tylko praktyczny wymiar tego, jak prawo może działać w rzeczywistości, ale również symboliczny, ponieważ obok działań wojennych, Ukraina zwraca uwagę na swoje dziedzictwo. Po zaprzestaniu operacji zbrojnych państwo ukraińskie będzie się odbudowywać, a dobra kultury mają bardzo ważne znaczenie w utrzymywaniu, odbudowaniu i kształtowaniu tożsamości narodowej - podsumowała.
- Gwarancje dla Ukrainy. Zełenski ujawnił szczegóły planu
- Rozmowa Trump-Zełenski na Florydzie. "Trudno tu mieć złudzenia"
- Tusk ostrzega po rozmowie z liderami UE. Ryzyko porażki Zachodu i Ukrainy
Źródło: Polskie Radio 24
Prowadzący: Michał Strzałkowski
Opracowanie: Dominika Główka