VAT na żywność. Stawka 5 proc. wraca od 1 kwietnia. Co będzie droższe?
2024-04-01, 06:41
Podstawowe produkty żywnościowe od dziś ponownie obciążone są 5-procentową stawką VAT-u. Mowa o najbardziej powszechnych artykułach jak pieczywo, popularne gatunki mięs i nabiał.
Od 1 kwietnia wraca 5 proc. stawka VAT na żywność. Oznacza to, że koszyk zakupowy przeciętnej rodziny zdrożeje o około 120 zł miesięcznie.
Wśród produktów z zerową stawką VAT znajdowały się: mięso i ryby oraz przetwory z nich; mleko i produkty mleczarskie; jaja; miód naturalny; orzechy, warzywa i owoce oraz ich przetwory; tłuszcze zwierzęce i roślinne jadalne; zboża i przetwory ze zbóż, w tym pieczywo i pieczywo cukiernicze; określone preparaty i mleko do żywienia niemowląt i dzieci oraz dietetyczne środki spożywcze specjalnego przeznaczenia medycznego.
Zdaniem przewodniczącego Polskiej Federacji Producentów Żywności Andrzeja Gantnera, danina wpłynie na cenę produktów, ale skorzysta na niej skarb państwa, a nie pośrednicy w łańcuchu żywnościowym.
- Moim zdaniem jest za wcześnie, bo faktycznie ostatnie dwa lata były okresem wysokich wzrostów cen, a inflacja cen żywności była większa niż średnia inflacja w Polsce - dodaje.
Wzrost odczuwalny przez wielu
Andrzej Gantner zauważa, że żywność jest jednym z czynników wpływających na dynamikę inflacji. Po przywróceniu VAT-u, jej wpływ na to zjawisko wzrośnie.
- To nie jest tak, że z miesiąca na miesiąc ceny żywności spadają. Dynamika wzrostu cen się zmiękczyła. Szczególnie, że odnosimy się do bardzo wysokiej bazy z tamtego roku. Kiedy dołoży się do tych cen jeszcze 5-procentowy wzrost w koszyku podstawowym, będziemy mieli dodatkowy impuls inflacyjny - wyjaśnia Andrzej Gantner.
Posłuchaj
Ekonomista ze Szkoły Głównej Handlowej Artur Bartoszewicz powiedział, że dla najuboższych podwyżka VAT-u będzie odczuwalna. Podkreślił, że dla nich koszt wyższego VAT-u może sięgnąć tysiąca złotych rocznie.
Artur Bartoszewicz dodał, że jeśli mniej zarabiający zdecydują się zacisnąć pasa, straci na tym także budżet państwa. W efekcie wpływy z podatku mogą być niższe niż zakładane przez ministra finansów około 12 miliardów złotych rocznie - powiedział ekspert.
Inflacja spada. Jest najniższa od lat
Ekonomista uważa, że lepszym pomysłem byłoby wstrzymanie się z podwyżką VAT-u do czasu, kiedy polska gospodarka będzie się rozwijała szybciej.
Obniżony VAT
Obniżona stawka VAT na podstawowe produkty spożywcze obowiązywała od 01.02.2022 roku. Została wprowadzona przy odczycie inflacji za styczeń 2022 roku na poziomie 9,2 proc. rok do roku.
Posłuchaj
Według wstępnych danych GUS inflacja w styczniu br. obniżyła się do 3,9 proc. i było to najniższe tempo wzrostu cen konsumpcyjnych w tym ujęciu od marca 2021 r. Wyraźnie spadło także roczne tempo wzrostu cen żywności i napojów bezalkoholowych - do 4,9 proc. w styczniu br. (tj. najniżej od września 2021 r.).
Wzrost cen żywności
Szacuje się, że w lutym i marcu br. zarówno inflacja jak i tempo wzrostu cen żywności utrzymają się w tendencji spadkowej. Niższej dynamice cen żywności będą sprzyjać spadkowe tendencje cen na światowych rynkach rolnych, a także silny efekt bazy, wynikający z wysokiego wzrostu cen żywności przed rokiem.
Wśród ekonomistów również płyną głosy poparcia, że lepszego momentu nie będzie, a wojna w sektorze dyskontów pozytywnie wpływa na to, że ceny żywności wcale nie muszą wzrosnąć nawet w przypadku powrotu stawki VAT do poziomu 5 proc. Żywność odpowiada za 25 proc. całości koszyka inflacyjnego.
VAT na żywność. Źródło: PAPWpływ na inflację
Decyzja Ministerstwa Finansów odnośnie powrotu 5 proc. podatku VAT na żywność to także wrzucenie kamienia do ogródka NBP. Prezes banku centralnego na niemal każdej konferencji prasowej po posiedzeniu RPP powtarzał, że decyzje odnośnie stóp procentowych są uwarunkowane tym, jak rząd postąpi z szeregiem działań osłonowych, które były wprowadzone w celu zniwelowania skutków wysokiej inflacji w Polsce. Jak stwierdził, bez tej wiedzy nie będzie możliwa obniżka kosztu pieniądza, bo panuje duża niepewność względem przyszłości.
PR24/IAR/PAP/mib