Alternatywa dla OZE bardziej kosztowna. Polska na drodze do transformacji energetycznej

Wymóg aktualizacji obejmował także prognozy cen paliw, uprawnień do emisji CO₂, a także wielkość obecnie zainstalowanych mocy w OZE, co jest istotne zwłaszcza dla generacji z fotowoltaiki - rozwój instalacji PV w Polsce znacząco przekroczył oczekiwania autorów z pierwszej wersji strategii, osiągając 12,7 GW w lutym 2023 r.1 i przekraczając tym samym prognozy na 2040 r. (9,8 GW).

Wzrost planowanych inwestycji

W aktualizacji strategii PEP2040 można zauważyć znaczący wzrost planowanych inwestycji w odnawialne źródła energii. Moc zainstalowana w fotowoltaice w 2040 r. ma wynieść 45 GW (poprzednio 9,8 GW), w offshore - 17,9 GW (poprzednio 9,6 GW), w onshore - 19,9 GW (poprzednio 6,9 GW), a w biogazie - 3,4 GW (poprzednio 1,4 GW).

Aktualizacja strategii zakłada także budowę 3,5 GW nowych elektrowni szczytowo-pompowych i 5 GW magazynów energii. Zwiększone są także założenia dotyczące mocy zainstalowanej w energetyce jądrowej - do 5,7 GW w 2040 r. w wielkoskalowej energetyce jądrowej (poprzednio 4,4 GW) i dodatkowo do 2,1 GW małych modułowych elektrowni jądrowych (SMR).

Łącznie zeroemisyjne źródła energii w 2040 r. mają odpowiadać za produkcję 184 TWh (75 proc. zapotrzebowania) w porównaniu do zakładanych pierwotnie 106 TWh. Inwestycje w nowe źródła wytwórcze mają wynieść 726 mld PLN do 2040 r., z czego 60 proc. stanowić mają inwestycje w OZE i 26 proc. inwestycje w energetykę jądrową.

Koszty alternatywne

Biorąc pod uwagę debatę nad przyszłością polskiej energetyki, PIE przygotował szacunki kosztów dla alternatywnego scenariusza, którego wprowadzenie wydaje się mało prawdopodobne, jednak warto poznać jego potencjalne konsekwencje.

Scenariusz alternatywny zakłada kontynuację już rozpoczętych inwestycji w OZE i elektrownie gazowe tylko do 2030 r. (z wyłączeniem offshore i onshore, które zakładane są na niższym poziomie) i brak inwestycji w wielkoskalową energetykę jądrową. Jednocześnie zakładamy w nim utrzymanie mocy węglowych na takim samym poziomie jak w 2022 r., tak by łączna produkcja energii elektrycznej w KSE w 2040 r. była identyczna jak w prognozie zaprezentowanej w PEP2040 (244 TWh).

Scenariusz alternatywny (węglowy) jest o ponad 300 mld PLN wyższy niż łączne koszty działania i transformacji systemu elektroenergetycznego - według założeń przyjętych w aktualizacji PEP2040.

Mimo że koszty poniesione na nowe jednostki wytwórcze w przypadku scenariusza PEP2040 są ponad dwukrotnie wyższe (726 mld PLN vs 325 mld PLN), jest on tańszy zarówno gdy weźmiemy pod uwagę koszty operacyjne (koszt paliwa, modernizacji i utrzymania) jednostek wytwórczych (285 mld PLN vs 543 mld PLN), jak i opłaty w ramach systemu ETS (684 mld PLN vs 1124 mld PLN). Różnica ta rośnie, gdy spojrzymy poza horyzont 2040 r.

Konieczne inwestycje

Zakładając pełną realizację planowanych inwestycji w obu scenariuszach, w 2040 r. koszt zakupu emisji CO₂ i paliw kopalnych w scenariuszu PEP wyniesie 50 mld PLN. W scenariuszu alternatywnym jest to trzy razy więcej - 147 mld PLN. Scenariusz alternatywny oznacza także skumulowane emisje CO₂ do 2040 r. wyższe o 45 proc., a w samym 2040 r. - wyższe o 175 proc. w porównaniu do scenariusza ujętego w PEP2040.

Część inwestycji w zeroemisyjne jednostki wytwórcze będzie według autorów PEP2040 ponoszona przez sektor prywatny. Wysokie znaczenie ma mieć tu także finansowanie z funduszy unijnych - według raportu Polskiego Komitetu Energii Elektrycznej efektywne wykorzystanie funduszy unijnych tylko do 2030 r. pozwoli pozyskać na transformację sektora elektroenergetycznego i ciepłownictwa 69 mld EUR, z czego znacząca większość pochodzić ma z Funduszu Transformacji Energetyki (25 mld EUR) i Polityki Spójności, Funduszu Sprawiedliwości Społecznej i ReactEU (łącznie 22 mld EUR).

• Bez termomodernizacji nie wynajmiesz i nie sprzedasz mieszkania? Takie mogą być skutki unijnej dyrektywy

PolskieRadio24.pl/ IAR/ PIE/ mib