Kontrole na granicy z Niemcami i Litwą przywrócone. Kto i kiedy musi okazać dokumenty?

Kontrole na granicy z Niemcami i Litwą. Ważne zmiany od 7 lipca

Od północy w poniedziałek oficjalnie wróciły kontrole na granicy polsko-niemieckiej i polsko-litewskiej. Zgodnie z rozporządzeniem MSWiA, mają one potrwać 30 dni, czyli do 5 sierpnia. Prawdopodobnie okres ten będzie przedłużany. Na granicy z Niemcami będą funkcjonować 52 przejścia (16 ze stałymi kontrolami), a na granicy z Litwą 13 przejść (2 ze stałymi kontrolami). 

Ppor. Konrad Szwed z Komendy Głównej Straży Granicznej tłumaczył, że zakres kontroli będzie zależny od kilku czynników. Chodzi m.in. o stopie zagrożenia porządku publicznego lub bezpieczeństwa państwa w związku z "wystąpieniem poważnego zagrożenia nielegalną imigracją". Sprawdzane będą przede wszystkim busy, samochody przewożące więcej osób, lub te z przyciemnionymi szybami. 

- Pamiętajmy, że nie będzie to kontrola na granicy, jaka odbywała się przed wejściem do strefy Schengen, absolutnie nie będzie szlabanów, czy jakichś zasieków. Samochody będą przejeżdżały, a kontrole będą prowadzone jedynie wyrywkowo, na podstawie także naszej analizy ryzyka. W przypadku zatrzymania pojazdu sprawdzane będą dokumenty kierowcy i pasażerów, także bagażniki pojazdów - wyjaśnił ppor. Szwed.

Pierwszy kurier zatrzymany

O tym, jak ważne są kontrole, może świadczyć fakt, że już zaraz po północy na granicy polsko-litewskiej zatrzymano kuriera, który przewoził czterech migrantów z Afganistanu. "Zatrzymany obywatel Estonii przewożący 4 nielegalnych migrantów, prawdopodobnie obywateli Afganistanu. Trwają czynności" - przekazała Straż Graniczna w komunikacie na platformie X. 

Od początku 2025 roku do 29 czerwca odnotowano ponad 15 tys. prób nielegalnego przekroczenia granicy polsko-białoruskiej. Ok. 5 proc. osób przedostało się przez barierę lub przekroczyło granicę w innym miejscu i nie zostało ujętych - wynika z danych MSWiA. Jednak presja na granicę polsko-białoruską nieco zelżała. Służby litewskie i łotewskie odnotowały natomiast znaczący wzrost presji. Stąd również polska Straż Graniczna do 29 czerwca na granicy z Litwą zatrzymała 412 cudzoziemców. To niemal tyle, ile w całym 2024 roku. 

Co więcej, ponad 4,6 tys. nielegalnych wjazdów z Polski do Niemiec odnotowano w pierwszym półroczu 2025 roku. Najwięcej przypadków dotyczyło osób z Ukrainy (40 proc.), ale byli to również obywatele: Afganistanu, Somalii, Syrii, Gruzji i Kolumbii. Według MSWiA ok. 850 z tych osób miało historię podróży przez Białoruś. 

Niemcy odmawiają wjazdu migrantom

Kontrole na granicy z Niemcami mają jednak dodatkowy cel. Chodzi o potrzebę dokonywania weryfikacji prawnych przesłanek warunkujących ewentualne przyjęcie migrantów od strony niemieckiej. Od 8 maja 2025 roku Niemcy nie przyjmują wniosków o ochronę międzynarodową dla cudzoziemców, którzy przybyli z innego kraju członkowskiego, a następnie odmawiają im wjazdu.

Oprócz aspektów, związanych z bezpieczeństwem, kontrole graniczne są także wyzwaniem logistycznym. Chodzi o to, żeby były one jak najmniej uciążliwe dla mieszkańców. - Naszym podstawowym zadaniem jest niedopuszczenie do wjazdu osób nieuprawnionych do Polski od strony Niemiec, ale również naszym zadaniem jest tak zorganizowanie ruchu, żeby go nie spowalniać i żeby 14 tys. osób w naszym i woj. lubuskim mogło spokojnie i bez problemu dojeżdżać do pracy - powiedział wojewoda zachodniopomorski Adam Rudawski.

Wymagania do przejazdu przez granicę

- Logistyka jest ustawiona w ten sposób, żeby spowolnienia nie powodowały dużych korków. Zależy nam na tym, aby obywatele polscy i turyści mogli spokojnie przekraczać granicę - dodał. Do przejazdu przez granicę wymagany jest dowód osobisty lub paszport. Aplikacja mObywatel nie upoważnia do przejścia granicznego. Kontroli mają podlegać jednak jedynie te pojazdy, które budzą podejrzenia (mogą w nich przebywać nielegalni migranci). - Uczynimy wszystko, aby te wyrywkowe kontrole były jak najmniej dotkliwe dla obywateli Polski, Litwy i obywateli Unii Europejskiej - zapewnił szef MSWiA Tomasz Siemoniak. 

Straż Graniczna ma prowadzić kontrole za pomocą sprzętu mobilnego. Sprawdzana będzie przestrzeń pojazdu, czy legalność pobytu danej osoby na terenie kraju. Tylko w czerwcu służby niemieckie na granicy w woj. zachodniopomorskim odmówiły wjazdu 163 cudzoziemcom.  

• Kontrole graniczne z Niemcami i Litwą. Sprawdź, co musisz wiedzieć
• Oficer GROM: zachodnia granica jest bezpieczna, wróg jest na ścianie wschodniej
• Kontrole na granicy. Konieczny: skrajnej prawicy udało się wywołać emocje

Źródło: PAP/egz