Działaczka ZPB: Andrzej Poczobut będzie trzymał się mocno, a polskie cmentarze będą odbudowane

- Zrozumiałą rzeczą jest, że Andrzej Poczobut będzie trzymał się bardzo mocno - powiedziała portalowi PolskieRadio24.pl Irena Biernacka, działaczka Związku Polaków na Białorusi. - Dowiedziałam się z portalu Związku Polaków na Białorusi (glosznadniemna.pl), że Andrzej Poczobut wie już o niszczeniu polskich cmentarzy. Myślę, że to doda mu jeszcze więcej siły, żeby walczyć o prawdę, o siebie, o polskość - powiedziała portalowi PolskieRadio24.pl działaczka Związku Polaków na Białorusi Irena Biernacka.

• Polskiego dziennikarza, więźnia reżimu Łukaszenki, Andrzeja Poczobuta, przetransportowano z więzienia w Mińsku do Grodna

Andrzej Poczobut o Surkontach: '"to nie pierwszy raz w historii"

W jednym z listów z więzienia Andrzej Poczobut napisał, że wie o zniszczeniu polskich mogił przez białoruskie władze i zauważył, że dzieje się to nie pierwszy raz w historii. Przekazał, że "wie o Surkontach, właściwie to ostatni wystrzał, nie ma co nadepnąć na polski modzel. Żołnierze spoczywali bez krzyża przez 50 lat, więc to im nieobce... A pamięć o Surkontach, żołnierzach, będzie z tego powodu tylko się wzmacniać, zarówno na Białorusi, jak i na całym świecie. To nie pierwszy raz w historii, kiedy polskie cmentarze są niszczone…"- napisał Andrzej Poczobut we fragmencie, poświęcanym niszczeniu polskich cmentarzy, który cytuje portal Centrum Obrony Praw Człowieka "Wiasna".

REKLAMA

W Surkontach miała miejsce pierwsza po wejściu ZSRR na tereny polskie bitwa między żołnierzami polskimi a Sowietami. Związek Sowiecki wcześniej rozpracowywał polskie oddziały, biorąc wraz z nimi udział w operacji Ostra Brama, oswobodzeniu Wilna spod okupacji hitlerowskiej. Jednak następnie Sowieci zaczęli wyniszczać żołnierzy Armii Krajowej.

• Bitwa pod Surkontami, pierwsze starcie z Sowietami po 1939. Tam zginął ppłk Maciej Kalenkiewicz
• Maciej Kalenkiewicz - inicjator powstania cichociemnych 

W Surkontach w walkach z odziałem NKWD zginęło kilkudziesięciu żołnierzy AK, w tym jeden z najwybitniejszych oficerów Armii Krajowej dowódca ppłk Maciej Kalenkiewicz "Kotwicz", pomysłodawca idei tzw. cichociemnych. Był jednym z cichociemnych i udało mu się przekonać to stworzenia tego rodzaju oddziałów zachodnioeuropejskich decydentów. Wcześniej był żołnierzem oddziału tzw. hubalszczyków.

***

Cmentarze będą odbudowane

Cmentarz w Surkontach to tylko jedno z niszczonych systematycznie przez białoruski reżim polskich miejsc pamięci.

- Pan Bóg daje nam siłę. Sytuacja układa się tak... I tak je odbudujemy. Niestety, taki nasz los na tych Kresach - powiedziała z kolei portalowi PolskieRadio24.pl Irena Biernacka.

REKLAMA

"Tylko działając razem, możemy coś wywalczyć"

Działaczka była obecna w Warszawie m.in. na obchodach rocznicy bitwy pod Orszą - wspólnego zwycięstwa Polaków, Białorusinów, Ukraińców, Litwinów nad Moskwą, na które przyjechała specjalnie z Białegostoku. Tłumaczyła, że obchodzenie tego rodzaju uroczystości jest bardzo ważne -  bo to wspólna historia państw regionu, wspólna pamięć. Jak zaznaczyła, czasy są bardzo trudne, ale przez to pozwalają jaśniej zobaczyć historyczną prawdę. - Musimy przeżywać takie obchody razem, by w przyszłości też  być może zwyciężyć. Trzeba przypominać, że tylko działając razem, możemy coś wywalczyć - zaznaczyła.

Działaczka Związku Polaków na Białorusi była także obecna na tegorocznej uroczystości patriotycznej poświęconej pamięci Żołnierzy 77. Pułku Piechoty Wojska Polskiego i 77. Pułku Piechoty Armii Krajowej okręgu Nowogródek oraz Mieszkańców Ziemi Lidzkiej i otwarciu wystawy o dokonaniach 77. Pułku Piechoty AK z Okręgu Nowogródek, nad którą patronat merytoryczny sprawował Kazimierz Krajewski, za oprawę artystyczną odpowiadał zaś Grzegorz Pfeifer. 

Niszczone polskie miejsca pamięci i cmentarze

Białoruskie władze w ostatnich miesiącach niszczą polskie miejsca pamięci na Białorusi. Dotyczy to m.in. miejsc pochówku polskich żołnierzy z czasów wojny polsko-bolszewickiej, a także Armii Krajowej.

• Dzień Białoruskiej Wojskowej Chwały po triumfie nad Moskwą. Dlaczego jeszcze jest to tak ważne święto Białorusinów [NASZ WYWIAD]
• Polski cmentarz na Białorusi zniszczony. To groby żołnierzy Armii Krajowej
• Niszczone miejsca pamięci na Białorusi. Ekspert: to zaplanowana kampania antypolska
• Gdy pod Orszą rozbito wojska moskiewskie. Dzień Białoruskiej Wojskowej Chwały

Niszczone polskie miejsca pamięci

W ostatnich miesiącach dochodzi do licznych aktów zniszczeń polskich miejsc pamięci - w tym cmentarzy, miejsc pochówków, na Białorusi, usuwania krzyży.

Zniszczono i równano z ziemią polskie miejsca pamięci, w tym pochówków i cmentarzy wojskowych, znajdujące się m.in. w Plebaniszkach, Jodkowiczach, Wołkowysku, Kaczycach, Stryjówce, Mikuliszkach, Surkontach i Piaskowcach.

Tylko w  lipcu informowano m.in. o aktach zniszczeń w Mikuliszkach, Bohdanach, Dyndyliszkach czy Wołkowysku, Bobrowiczach, Iwiu, Oszmianie, Jodkiewiczach.

Pod koniec czerwca w Mikuliszkach koło Oszmiany zniszczono całą kwaterę cmentarną żołnierzy Armii Krajowej - zrównano ją z ziemią, nie pozostawiono ani jednego z 22 krzyży. Polskie MSZ wezwało 5 lipca białoruskiego chargé d’affaires i nazwało ten czyn władz białoruskich "bezprecedensowym aktem bestialstwa i niewytłumaczalnym podważeniem wzajemnych zobowiązań Polski i Białorusi w zakresie ochrony miejsc pamięci".

REKLAMA

"W 1944 r. żołnierze III i VI Brygady Armii Krajowej, stanowiącej integralną część Wojska Polskiego, uczestnicy operacji "Ostra Brama", walczyli o wyzwolenie Wilna spod okupacji niemieckiej i ponieśli za to najwyższą cenę. Szczególnie bulwersuje fakt, że strona białoruska podejmuje ten bezprecedensowy atak tuż przed przypadającą na 7 lipca rocznicą rozpoczęcia operacji. To wyjątkowo haniebne wydarzenie stanowi przykład złamania przez obecne władze Białorusi wszystkich jej zobowiązań dot. miejsc pamięci na swoim terytorium. Przypomina ono najczarniejsze karty historii komunizmu, a wobec wcześniejszych doniesień o dewastacji polskich grobów wojennych nie może być odebrane inaczej, niż jako celowe działanie na rzecz dalszej degradacji wzajemnych relacji między Polską i Białorusią" - napisano m.in.

W reakcji zniszczenie kwatery w Mikuliszkach i inne działania białoruskich władz 5 lipca także polskie Ministerstwo Kultury i Dziedzictwa Narodowego  wezwało Mińsk "do respektowania postanowień Umowy między Rządem RP a Rządem Republiki Białorusi o ochronie grobów i miejsc pamięci ofiar wojen i represji. Wyraziło oczekiwania, że władze Białorusi "podejmą natychmiastowe działania, które zatrzymają barbarzyńskie niszczenie polskich miejsc pamięci".

"W związku z niszczeniem i profanacją polskich grobów wojennych oraz miejsc pamięci narodowej na Białorusi: w Bogdanach, Bobrowiczach, Dyndyliszkach, Iwiu, Oszmianie, Jodkiewiczach i Mikuliszkach Ministerstwo Kultury i Dziedzictwa Narodowego przypomina, że poszanowanie dla szczątków ludzkich jest jednym z fundamentów naszej cywilizacji" - podkreślono w oświadczeniu.

Władze białoruskie nie zaprzestały jednak aktów niszczenia polskich miejsc pamięci.

REKLAMA

M.in. w końcu lipca media informowały, że władze białoruskie zburzyły pomnik na grobie żołnierzy Armii Krajowej w Stryjówce w obwodzie grodzieńskim. W tej sprawie głos zabrał m.in. polski premier.

W ostatnim czasie, 12 września media informowały o zniszczeniu miejsca pochówku i upamiętnienia czworga żołnierzy Armii Krajowej w Plebaniszkach, ok. 20 km od Grodna.

***

Agnieszka Marcela Kamińska, PolskieRadio24.pl