Historia Polskiej Orkiestry Radiowej sięga lat przedwojennych, po wojnie, już w 1945 roku orkiestrę objął Stefan Rachoń, skrzypek i dyrygent, kolejno dyrektorami artystycznymi Orkiestry PR byli: Włodzimierz Kamirski, Jan Pruszak, Mieczysław Nowakowski. Za kadencji Tadeusza Strugały (1990 - 1993) orkiestra uzyskała dzisiejszą nazwę i przeniosła się do nowej siedziby – Studia Koncertowego Polskiego Radia im. Witolda Lutosławskiego. W latach 1993-2006 szefem artystycznym Polskiej Orkiestry Radiowej był Wojciech Rajski. W marcu 2007 na stanowisko dyrektora artystycznego Polskiej Orkiestry Radiowej został powołany Łukasz Borowicz, który prowadził Orkiestrę do 31 stycznia 2015. Nagrana wspólnie płyta z udziałem Dominika Połońskiego otrzymała w 2007 nagrodę Fryderyka. Sezon koncertowy 2007/2008 Polska Orkiestra Radiowa zainaugurowała koncertowym wykonaniem opery Falstaff Verdiego, a w marcu 2008 podczas 12. Wielkanocnego Festiwalu im. Ludwiga van Beethovena wykonała operę Lodoïska Cherubiniego przygotowaną pod opieką artystyczną Christy Ludwig. Obie te opery zostały wydane przez Polskie Radio na płytach kompaktowych, a nagranie Lodoïski było nominowane do nagród Midem Classical i Fryderyk. Stało się tradycją, że Polska Orkiestra Radiowa pod dyrekcją Łukasza Borowicza swoje kolejne sezony artystyczne inaugurowała koncertowym wykonaniem nieznanych lub zapomnianych oper polskich kompozytorów. I tak zostały już wykonane: Maria Romana Statkowskiego (sezon 2008/2009), Flis Moniuszki (dla uczczenia 190. rocznicy urodzin kompozytora w 2009), Monbar czyli Flibustierowie Ignacego Feliksa Dobrzyńskiego (opera przypomniana w 2010 po ponad 150 latach od premiery), Legenda Bałtyku Feliksa Nowowiejskiego (inauguracja sezonu 2011/2012), Zemsta za mur graniczny Zygmunta Noskowskiego z librettem kompozytora wg komedii Aleksandra Fredry (inauguracja sezonu 2013/2014) oraz kolejna opera Moniuszki Verbum nobile . Na płytach Polskiego Radia ukazały się Maria Statkowskiego i Monbar czyli Flibustierowie Dobrzyńskiego. Dla uczczenia 100. rocznicy urodzin i 40. rocznicy śmierci Grażyny Bacewicz zostały nagrane jej 3 koncerty skrzypcowe, z solistką Joanną Kurkowicz i Uwertura (dla wytwórni Chandos Records) oraz opera radiowa Przygoda króla Artura (wydana na CD przez Polskie Radio). Orkiestra zaprezentowała również, z międzynarodową obsadą solistów, operę Bezdomna jaskółka Szymona Laksa w oryginalnej wersji francuskiej (po raz pierwszy w Polsce) i balet Karola Rathausa Zakochany lew (2010); utwory są dostępne na CD. Nawiązana w 2008 roku współpraca z Wielkanocnym Festiwalem Ludwiga van Beethovena owocowała corocznym udziałem zespołu w cyklu prezentującym podczas koncertów mniej znane opery, które wydawane były także na płytach. Po Lodoïsce Cherubiniego zostały wykonane: Berggeist Spohra (2009), Euryanthe Webera (2010), Maria Padilla Donizettiego (2011), Miłość do trzech królów ( L’amore dei tre re ) Italo Montemezziego (2012), Simon Boccanegra Verdiego (2013) oraz Ifigenia na Taurydzie Glucka (2014). Radiowe rejestracje utworów Andrzeja Panufnika pod dyrekcją Łukasza Borowicza zostały wydane na 4 płytach wytwórni cpo, w styczniu 2015 wydanie to zostało uhonorowane International Classical Music Award (ICMA). Na rynku są dostępne płyty z wybitnymi polskimi śpiewakami -  2 z Piotrem Beczałą (Orfeo), Mariuszem Kwietniem (harmonia mundi) i z Arturem Rucińskim (Polskie Radio).

Dnia 2 lutego 2015 na stanowisko Dyrektora Artystycznego POR został powołany Michał Klauza. Pod nową dyrekcją Zespół kontynuuje dotychczasową linii programową, prezentując i nagrywając zapomniane utwory. Sezon 2015/2016 rozpoczął się wykonaniem opery Michała Kleofasa Ogińskiego Zelis i Valcour, czyli Bonaparte w Kairze, a dla Programu 2 PR zostały utrwalone utwory Grażyny Bacewicz skomponowane na zamówienie Polskiego Radia i Suite romantique Józefa Wieniawskiego. Są to premierowe nagrania tych dzieł w wersji cyfrowej. Niedzielne koncerty w Studiu im. Witolda Lutosławskiego - poza Dyrektorem Artystycznym - poprowadzili najwybitniejsi polscy dyrygenci: Jerzy Maksymiuk, Antoni Wit, Marek Pijarowski, Jose Maria Florencio. Wśród solistów znalazło się dwoje Laureatów ostatniego Konkursu Chopinowskiego - Kate Liu i Charles Richard-Hamelin.

- Praca z Polską Orkiestrą Radiową to praca nad polskim repertuarem i jego popularyzacją - mówił w Dwójce Łukasz Borowicz. - Dzięki nagraniom kompletu koncertów skrzypcowych Grażyny Bacewicz są one już w obiegu w zagranicznych stacjach radiowych. Bardzo mnie to cieszy, bo często nawet muzyka tych kompozytorów, którzy wydają nam się popularni, za granicą jest nieznana.

Szef Polskiej Orkiestry radiowej miał też wiele ciepłych słów dla Dwójki:

- POR w ścisłej współpracy z Dwójką tworzy nagrania dla potrzeb anteny, często są one potem w koprodukcjach wydawane przez międzynarodowe wytwórnie płytowe. Ale płyty to nie wszystko. Nie do przecenienia są transmisje, retransmisje i wymiana w ramach Europejskiej Unii Radiowej. Często zaskoczony jestem, ilu ludzi za granicą słyszało nasze koncerty.

Łukasz Borowicz jest dyrektorem artystycznym Polskiej Orkiestry Radiowej od marca 2007 roku. Urodził się w 1977 roku w Warszawie. Studiował w klasie Bogusława Madeya w Akademii Muzycznej im. Fryderyka Chopina w Warszawie, tam też uzyskał tytuł doktora w dziedzinie dyrygentury pod kierunkiem Antoniego Wita. W latach 2005 - 06 pełnił funkcję asystenta Kazimierza Korda w Teatrze Wielkim-Operze Narodowej. Wcześniej (2002 - 05) był asystentem Antoniego Wita w Filharmonii Narodowej, a w sezonie artystycznym 2000/2001 Ivána Fischera w Budapest Festival Orchestra. Od 2006 roku Łukasz Borowicz pełni funkcję pierwszego dyrygenta gościnnego Filharmonii Poznańskiej. Był wielokrotnym stypendystą Ministerstwa Kultury oraz laureatem nagród na czterech konkursach dyrygenckich: w Trydencie (1999), Atenach (2000), Porto (2002) i Bambergu (2004). W styczniu 2008 został wyróżniony Paszportem "Polityki".

W ramach koncertów i nagrań z Polską Orkiestrą Radiową Łukasz Borowicz wykonuje wiele zapomnianych dzieł operowych. Są to: Flis Moniuszki, Monbar czyli Flibustierowie Dobrzyńskiego, Bezdomna jaskółka Laksa, oraz wydane na płytach kompaktowych przez Polskie Radio: Maria Statkowskiego i Przygoda króla Artura Bacewicz, a w ramach Wielkanocnych Festiwali Ludwiga van Beethovena, we współpracy z Polskim Radiem: Lodoïska Cherubiniego, Berggeist Spohra, Euryanthe Webera i Maria Padilla Donizettiego. W listopadzie 2010 roku poprowadził koncertowe wykonanie opery Giovanna d'Arco Giuseppe Verdiego w Filharmonii Poznańskiej. Dla wytwórni Chandos nagrał komplet koncertów skrzypcowych Grażyny Bacewicz (solistka: Joanna Kurkowicz), a dla wytwórni cpo nagrywa komplet dzieł symfonicznych Andrzeja Panufnika z Polską Orkiestrą Radiową oraz Konzerthausorchester Berlin.

Operę komiczną w jednym akcie "Flis" napisał Moniuszko w Paryżu – jak chce legenda, w ciągu czterech zaledwie dni. Libretto, dość kiepskie, opowiada o miłości Zosi do Franka, flisaka. Ojciec dziewczyny woli jednak fryzjerczyka Jakuba za zięcia. Gdy okazuje się, że Franek jest zaginionym bratem Jakuba, ten ustępuje miejsca Frankowi, który żeni się z Zosią.

Dzięki muzyce Moniuszki  opera przyjęta została życzliwie, na prapremierze kompozytor był wielokrotnie wywoływany przed kurytynę. Istotnie, muzyka nawiązuje do najlepszych wzorów Rossiniego czy Donizettiego, a przy tym jest pełna humoru, daje pole do popisu solistom i – co było ważne w połowie XIX wieku – nawiązuje do ludowych tańców: pojawia się tu i kujawiak i krakowiak.

Operę nagrano 27 września 2009 r. Na odtworzenie archiwalnego nagrania Polskiego radia zaprasza Aleksander Laskowski.

Program

Stanisław Moniuszko Flis

wyk.: Katarzyna Trylnik – sopran, Daniel Borowski – bas, Rafał Bartmiński – tenor, Artur Ruciński – baryton, Piotr Nowacki – bas, Krzysztof Szmyt – tenor, Chór Polskiego Radia, Polska Orkiestra Radiowa, Łukasz Borowicz – dyrygent

3 marca (sobota), godz. 19:00



Album stanowi zapis opery Ignacego Feliksa Dobrzyńskiego „Monbar czyli Flibustierowie” wstawionej w 2010 r. w Studiu Koncertowym Polskiego Radia im. Witolda Lutosławskiego. Po raz ostatni operę wystawiono w 1863 roku. Monbar czyli Flibustierowie – pierwsza i jedyna ukończona 3-aktowa opera Ignacego Feliksa Dobrzyńskiego pierwotnie nosiła tytuł Korsarz. Powstawała latach 1836–1838. Libretto osnute na noweli Der Flibustier K. F. van der Veldego napisał przyjaciel kompozytora Ludwik Paprocki.

Już w 1837 r. podczas koncertu wykonano uwerturę i duet głównych bohaterów, a w następnym roku finał opery. Przez wiele lat kompozytor bezskutecznie zabiegał o wystawienie dzieła najpierw w Warszawie, a potem w Prusach. Na koncertach w Poznaniu (1845), Berlinie (1845–1846) i Dreźnie (1847) były wykonywane fragmenty opery, m.in. w Berlinie zaprezentowano fragmenty Monbara, z bardzo atrakcyjnym występem chóru męskiego w kostiumach korsarskich, na zakończenie zaś odtańczone zostało Bolero, jedno z intermediów operowych. Jednak pomimo pochlebnych recenzji – całości nikt nie chciał wystawić. W 1860 r., po ponad dwudziestu latach, za sprawą starań kompozytora, popartych głosami krytyki, wreszcie rozpoczęto przygotowania do premiery. W 1863 r. zostaje wydany drukiem, nakładem G.Geberthnera i R.Wolffa, wyciąg fortepianowy opery, opracowany przez samego kompozytora i jego syna Bronisława Dobrzyńskiego. Libretto dla potrzeb wykonania scenicznego dostosowała Seweryna z Żochowskich Pruszakowa.

Premiera Monbara w Operze Warszawskiej miała miejsce 10 stycznia 1863 r., 25 lat po napisaniu partytury. Wśród wykonawców znaleźli się najlepsi ówcześni soliści, znani również z premierowych wykonań oper Stanisława Moniuszki – Bronisława Dowlakowska, Maria Gruszczyńska, Józefa Chodowiecka-Hess, Jan Koehler, Wilhelm Troschel, Leon Borkowski, Franciszek Cieślewski i inni. Historia wystawień opery nieuchronnie zakończyła się po kilku spektaklach. Zaledwie 12 dni po premierze wybuchło powstanie styczniowe i opera spadła z afisza, by już nigdy na deski teatru nie powrócić. Wykonawcy: Rafał Bartmiński (tenor) - Monbar Pavlo Tolstoy (tenor) - Don Żuan Ewa Biegas (sopran) - Donna Maria Wojtek Gierlach (bas) - Don Alonzo Agnieszka Makówka (mezzosopran) - Rozalia Eliza Kruszczyńska (sopran) - Blanka Dariusz Machej (bas) - Perez Krzysztof Szmyt (tenor) - Van Best i Alvarez Daniel Borowski (bas) - Koryfeusz i Triszar Grzegorz Pazik (baryton) - Diego Anna Marchwińska - przygotowanie solistów Artur Sędzielarz - przygotowanie chóru Chór Polskiego Radia Polska Orkiestra Radiowa Łukasz Borowicz - dyrygent

Kliknij tutaj aby zakupić płytę w Sklepie Internetowym Polskiego Radia