Ponad 5,5 mld złotych dla Świętokrzyskiego ma zapewnić awans gospodarczy i cywilizacyjny regionu

Posłuchaj

Albo się inwestuje w infrastrukturę, albo w to, żeby było lepiej, albo inwestuje się w ludzi. A w obecnej erze postindustrialnej ludzie są najważniejsi w tym wszystkim – komentuje gość Jedynki prof. Marek Kozak z UW. (Błażej Prośniewski, Naczelna Redakcja Gospodarcza Polskiego Radia)

Dodaj do playlisty

Dodaj do playlisty

Świętokrzyskie w ramach RPO dysponuje kwotą ponad 5,5 mld złotych, ale Region może liczyć także na pieniądze z programów krajowych i Programu Polska Wschodnia.

Demograficzny problem Świętokrzyskiego

Jest to region biedny, a co gorsza region mały, pozbawiony dużego miasta.

– Kielce są miastem dużym, ale nie takim, które zbliża się do metropolitalnej granicy. Dodatkowo leżą miedzy dużymi miastami: Warszawą, Krakowem, Katowicami. Natomiast poważnym problemem jest to, że cały czas ubywa z tego województwa ludności, podobnie jak z całej Polski. Traktuje się to jako poważny problem rozwojowy, ale jednocześnie pokazuje się, że ten problem nie dotyka tego akurat regionu. Nie bierze się  pod uwagę, ile osób wyjechało za granicę albo do wielkich miast Polski – wyjaśnia gość Jedynki prof. Marek Kozak z Centrum Europejskich Studiów Regionalnych i Lokalnych Uniwersytetu Warszawskiego.

Cel podstawowy: przedsiębiorczość

Dlatego właśnie RPO Województwa  Świętokrzyskiego, z budżetem wynoszącym 1 mld 360 mln euro, jest silnie ukierunkowany na rozwój gospodarczy.

– Będziemy się przede wszystkim koncentrować na wsparciu przedsiębiorczości, mikro-, małych i średnich przedsiębiorców. Będziemy ich wspierać, aby doskonalili swoja działalność w oparciu o innowacje, o wyniki prac badawczo-rozwojowych. Będziemy też zachęcać firmy, aby ograniczały koszty związane z prowadzeniem działalności gospodarczej. Te kwestie energetyczne są bardzo wyraźnie widoczne w naszym Programie, zarówno jeśli chodzi o efektywność energetyczną, jak i o OZE – wyjaśnia Tomasz Janusz, zastępca dyrektora Departamentu Polityki Regionalnej w Urzędzie Marszałkowskim Województwa Świętokrzyskiego.

Będzie praca, to mieszkańcy zostaną

Wśród działań, które jednak są podejmowane, aby przezwyciężyć ten niekorzystny trend demograficzny, jest m.in. walka z bezrobociem.

– To jest promocja przedsiębiorczości i wsparcie na rzecz powstawania nowych przedsiębiorstw oraz podnoszenie kompetencji zawodowych przedsiębiorców, jak i pracowników mikro-, małych, średnich przedsiębiorstw – wyjaśnia Arkadiusz Piecyk, dyrektor Wojewódzkiego Urzędu Pracy w Kielcach.

Tym, co jest najistotniejsze, aby te działania skierowane do rynku pracy odniosły sukces, jest zdaniem prof. Kozaka jak zwykle jakość.

– Większość polskich regionów ma to do siebie, że niestety kształci ludzi na dosyć dobrym poziomie, na bardzo przyzwoitych wydziałach, natomiast nie tworzy dla nich miejsc pracy. A potem się dziwią, że oni wyjeżdżają. Te osoby szukają pracy, szukają przyszłości. I znajdują ją albo w wielkich miastach w Polsce, albo za granicą, w wyżej rozwiniętych krajach, które mają lepsze warunki, i oferują lepsze warunki funkcjonowania. I to uważam za największe zagrożenie – zaznacza.

Prof. Marek Kozak Większość polskich regionów ma to do siebie, że niestety kształci ludzi na dosyć dobrym poziomie, na bardzo przyzwoitych wydziałach, natomiast nie tworzy dla nich miejsc pracy.

W ciągu 2–3 lat może nie jest to groźne, ale w ciągu 10 lat to już bardzo poważne zagrożenie. A do tej pory nie zauważono tego związku między jakością ludzi, jakością oferty na rynku pracy, a funkcjonowaniem całego województwa.

– Bo jest ono biedne, i nie przypadkiem jest biedne. Po prostu m.in. dlatego że ma spory udział rolnictwa rodzinnego, rozproszonego, które wytwarza bardzo mały dochód na głowę mieszkańca. I zwłaszcza w małych województwach to się bardzo mocno odbija na stanie finansów publicznych i na stanie finansów rodzinnych – ocenia gość radiowej Jedynki.

Inteligentne specjalizacje – tylko inteligentnie doinwestowane

Woj. świętokrzyskie wybrało inteligentne specjalizacje, 4 główne i 3 horyzontalne: zasobooszczędne budownictwo, przemysł metalowo-odlewniczy, turystykę zdrowotną i prozdrowotną, nowoczesne rolnictwo i przetwórstwo spożywcze, a także technologie informacyjno-komunikacyjne, zrównoważony rozwój energetyczny i branżę targowo-kongresową. Mogą one stać się takimi regionalnymi lokomotywami wzrostu, rozwoju gospodarczego.

– Mogą, ale wszystko zależy od tego, jak się wyda pieniądze na te specjalizacje. Ponieważ jeśli się wyda na infrastrukturę, co do tej pory dominowało, to może się okazać, że pod pozorem gospodarki niskoemisyjnej, która najwięcej środków konsumuje, nastąpi np. duża wymiana piecyków, kuchenek, żeby nie paliły śmieciami, czy najgorszej jakości węglem, ale innym całkiem przyzwoitym materiałem palnym, być może nawet odnawialnym. Do tego można jeszcze dodać zmiany na drogach samochodowych. Ponieważ albo się inwestuje w infrastrukturę, albo w to, żeby było lepiej, albo inwestuje się w ludzi. A w obecnej erze postindustrialnej ludzie są najważniejsi w tym wszystkim –  komentuje prof. Marek Kozak.

Prof. Marek Kozak Inteligentne specjalizacje mogą stać się regionalnymi lokomotywami rozwoju gospodarczego. Mogą, ale wszystko zależy od tego, jak się wyda pieniądze na te specjalizacje.

Są pieniądze dla odważnych

Oczywiście ludzie, którzy potrafią rozwijać nowoczesną gospodarkę. I tu pojawia się słowo-klucz, czyli innowacje. Jak zauważa Irena Sochacka z Urzędu Marszałkowskiego Województwa Świętokrzyskiego, na badania i rozwój w sektorze świętokrzyskiej przedsiębiorczości przeznaczono 61 mln euro.

– Te pieniądze przedsiębiorcy mogą przeznaczyć na stworzenie prototypów, czy ewentualnie nowoczesnej technologii produkcji. Bo to działanie Badanie i Rozwój jest procesowe i produktowe.

Jednak najważniejsze jest chyba to, żeby przedsiębiorcy nie bali się sięgać po te środki. Na wsparcie liczy m.in. firma Palacar ze Skarżyska Kamiennej, która zajmuje się produkcją części do samochodowych instalacji gazowych. Firma złożyła wniosek o dofinansowanie projektu, którego realizacja będzie kosztowała 1 mln zł. Uzyskanie pomocy to znaczna obniżka kosztów.

– Firma już wcześniej dwa razy korzystała z unijnego dofinansowania. Teraz wartość wsparcia to 80 proc., czyli 800 tys. zł.  Jest to wdrożenie innowacyjnej technologii do obróbki listwy wtryskiwacza do samochodowych instalacji gazowych. Wsparcie z funduszy europejskich daje dużo więcej możliwości, ponieważ jest to duży zastrzyk gotówki dla firmy – podkreśla Michał Pala, właściciel firmy.

Michał Pala Wsparcie z funduszy europejskich daje więcej możliwości, ponieważ jest to duży zastrzyk gotówki dla firmy.

Pełni obaw przedsiębiorcy

Jednak zdaniem prof. Kozaka, przedsiębiorcy w większości się boją sięgania po środki unijne, inwestowania.

– I to w całej Polsce, nie tylko w tym województwie. Redukują oni tzw. coroczne nowe wejścia produktów na rynek, ponieważ bardziej im się opłaca być podwykonawcą, poddostawcą zachodnich koncernów, zwłaszcza niemieckich. Natomiast ogromne pieniądze idą na infrastrukturę, dotyczy to wszystkich województw. Rozwija się projekty laboratoriów, projekty stref przedsiębiorczości. I jeżeli ten sposób myślenia o rozwoju będzie kontynuowany, to za lat 5–10 województwo znajdzie się w poważnych kłopotach. Być może znajdzie się jeszcze w gorszym miejscu niż jest teraz – przestrzega gość Jedynki.

Prof. Marek Kozak Przedsiębiorcy w większości się boją sięgania po środki unijne, inwestowania.

Cel podstawowy: przedsiębiorczość

Dlatego też Program Regionalny Województwa  Świętokrzyskiego, z budżetem wynoszącym 1 mld 360 mln euro, jest silnie ukierunkowany na rozwój gospodarczy.

– Będziemy się przede wszystkim koncentrować na wsparciu przedsiębiorczości, mikro-, małych i średnich przedsiębiorców. Będziemy ich wspierać, aby doskonalili swoja działalność w oparciu o innowacje, o wyniki prac badawczo-rozwojowych. Będziemy też zachęcać firmy, aby ograniczały koszty związane z prowadzeniem działalności gospodarczej. Te kwestie energetyczne są bardzo wyraźnie widoczne w naszym Programie, zarówno jeśli chodzi o efektywność energetyczną, jak i o OZE –wyjaśnia Tomasz Janusz, zastępca dyrektora Departamentu Polityki Regionalnej w Urzędzie Marszałkowskim Województwa Świętokrzyskiego.

Tomasz Janusz Będziemy się przede wszystkim koncentrować na wsparciu przedsiębiorczości, mikro-, małych i średnich przedsiębiorców. Będziemy ich wspierać, aby doskonalili swoja działalność w oparciu o innowacje, o wyniki prac badawczo-rozwojowych.

Przedsiębiorcy, a wśród nich także ci, którzy rozpoczynają działalność mogą skorzystać z możliwości oferowanych przez Kielecki Park Technologiczny.

– Dysponujemy pulą pomocy na pomysły z platform startowych i ciągle jeszcze przygotowujemy kolejne przedsięwzięcia. Również uzbrajamy tereny inwestycyjne, które w przyszłości będziemy oferować firmom. Mamy złożonych kilka wniosków w Urzędzie Marszałkowskim, jeśli chodzi o uzbrojenie terenu, jest też akces do Kontraktu Terytorialnego. Mamy również projekty do oceny w PARP – wylicza  Justyna Lichosik, zastępca dyrektora Parku.

Mikro-, małe i średnie firmy skorzystają najbardziej

Czyli najważniejszym działaniem, jakie jest kierowane do przedsiębiorców, to Wsparcie Inwestycyjne Sektora MSP, to są bezpośrednie dotacje dla przedsiębiorców.

– Mamy tutaj 60 mln euro do rozdysponowania. Przedsiębiorcy będą mogli rozbudować swoje firmy już istniejące, mogą stworzyć nową firmę, doposażyć w sprzęt. Kolejne działanie też jest adresowane do mikro-, małych i średnich przedsiębiorców, to Badanie i Rozwój w sektorze świętokrzyskiej przedsiębiorczości, gdzie jest do dyspozycji 61 mln euro. To działanie ma wspierać stworzenie czegoś nowego, przedsiębiorcy mogą przeznaczyć te pieniądze na budowę prototypów lub nowoczesnej technologii produkcji – tłumaczy Irena Sochacka, dyrektor Departamentu Wdrażania Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego Woj. Świętokrzyskiego.

Nowość, czyli obszary funkcjonalne   

Wsparcie ze środków unijnych ma dwa wymiary: z jednej strony koncentruje się na  konkretnych dziedzinach tematycznych, z drugiej na określonych terytoriach. W tym ostatnim przypadku mamy do czynienia z tzw. Obszarami Strategicznej Interwencji i tutaj mamy np. Obszar Funkcjonalny Kielc, Ostrowca Świętokrzyskiego, Skarżyska Kamiennej, Starachowic oraz obszary wiejskie o najgorszym dostępie do usług publicznych, obszary uzdrowiskowe, czy też obszar Góry Świętokrzyskie.

I właśnie 12 gmin, które okalają Kielce tworzy tzw. Obszar Funkcjonalny. Samorządy te będą korzystały z nowego unijnego mechanizmu pozyskiwania środków: Zintegrowanych Inwestycji Terytorialnych, czyli ZIT. Zarząd województwa świętokrzyskiego wynegocjował z samorządowcami priorytety dotyczące wydatkowania środków z Programu Regionalnego.

– W przypadku Kieleckiego Obszaru Funkcjonalnego wynegocjowaliśmy takie priorytety jak: termomodernizacja budynków użyteczności publicznej, budynków mieszkalnych. A to w kontekście tego, że Unia nakłada na nas obowiązek zmniejszania emisji CO2. Poprzez takie działania chcemy zmniejszać zarówno koszty ogrzewania i funkcjonowania tych budynków, jak również oddziaływać na obniżenie emisji CO2 – tłumaczy Mieczysław Pastuszko, dyrektor Wydziału Zarządzania Funduszami Europejskimi w Urzędzie Miasta Kielce. Na ten cel przeznaczono 13 mln 637 tys. euro.

Lokalne szanse na skok cywilizacyjny i gospodarczy

Takie terytorialne wsparcie jest więc najważniejsze.

– Jestem pod wrażeniem, że region zdecydował się na dofinansowanie dużych ośrodków miejskich, które przeżywają rozmaite kłopoty rozwojowe i potrzebują dodatkowych środków na cały ten tzw. obszar funkcjonalny, związany z nimi. Czyli nie tylko na samo miasto, ale też na obszary wiejskie otaczające, i że będzie finansowany rozwój właśnie w takich miejscowościach. To bardzo mądre, ale pod warunkiem żeby większość pieniędzy będzie przeznaczona dla ludzi, bo to oni tworzą nowoczesność, innowacyjność – zaznacza prof. Kozak.

Prof. Marek Kozak Jestem pod wrażeniem, że region zdecydował się na dofinansowanie dużych ośrodków miejskich, które przeżywają rozmaite kłopoty rozwojowe i potrzebują dodatkowych środków na cały ten tzw. obszar funkcjonalny, związany z nimi.

Również chodzi tu o wspieranie infrastruktury cywilizacyjnej i jakość środowiska naturalnego.

– Bardzo wyraźnie jest ten temat obecny w naszym Programie. Poprzez wspieranie inwestycji dotyczących budowy i rozbudowy sieci kanalizacyjnej oraz tworzenie i rozbudowę systemów gospodarowania odpadami. Dbając o środowisko, wspieramy np. rozwój turystyki. Tak jak to jest w gminie Łączna – dodaje Tomasz Janusz.

Ze środków Programu Regionalnego na lata 2014–2020 będzie wykonany długi, bo 10-km odcinek kanalizacji sanitarnej w aglomeracji dwóch miejscowości.

– Chcemy również rozbudować oczyszczalnię ścieków, do wydajności 300 m sześc./dobę. Wartość działań, jeśli chodzi o kanalizację to prawie 10 mln zł, a dofinansowanie będzie na poziomie 75–85 proc. Mamy potencjał, mamy możliwości, umiemy i mam nadzieję, że zrealizujemy te wszystkie zaplanowane inwestycje – uważa Romuald Kowaliński, wójt gminy Łączna.

I wtedy gmina przyciągnie i inwestorów, i turystów, i zatrzyma mieszkańców.

Bowiem jesteśmy w okresie postprzemysłowym, i to już nie te czasy, kiedy wystarczyło tylko zainwestować w jakąś infrastrukturę.

– To już się skończyło – komentuje prof. Marek Kozak z Centrum Europejskich Studiów Regionalnych i Lokalnych Uniwersytetu Warszawskiego.

Prof. Marek Kozak Bowiem jesteśmy w okresie postprzemysłowym, i to już nie te czasy, kiedy wystarczyło tylko zainwestować w jakąś infrastrukturę.

Informacje i pomoc

O wszystkich możliwościach skorzystania z funduszy europejskich można się dowiedzieć w specjalnych punktach informacyjnych.

– Mamy kilka tysięcy konsultacji rocznie. Wyjeżdżamy też na dyżury do gmin, aby spotkać się z przedsiębiorcami. Mamy w swojej ofercie także konsultacje indywidualne dla grupy osób, które są zainteresowane jednym rodzajem dofinansowania, i dla osób niepełnosprawnych. Mamy infolinię 800 800 440 dla mieszkańców województwa. I jest jeszcze kontakt telefoniczny i e-mailowy pife@sejmik.kielce.pl. Punkty Informacyjne Funduszy Europejskich znajdują się w Kielcach, Sandomierzu i Busku-Zdroju – wylicza Justyna Gołębiewska, koordynator Sieci Punktów Informacyjnych Funduszy Europejskich w woj. świętokrzyskim.

I jest jeszcze podstawowa strona: funduszeeuropejskie.gov.pl.

Błażej Prośniewski, Dariusz Kwiatkowski, Małgorzata Byrska