Matura z języka polskiego 2021. Poziom podstawowy. Arkusz i propozycje odpowiedzi

Przedstawiamy propozycję rozwiązań zadań z arkusza maturalnego z języka polskiego na poziomie podstawowym.

2021-05-04, 16:34

Matura z języka polskiego 2021. Poziom podstawowy. Arkusz i propozycje odpowiedzi

Niewypełniony arkusz dostępny jest na stronie Centralnej Komisji Egzaminacyjnej.

Zadanie 1. Oceń prawdziwość poniższych stwierdzeń odnoszących się do tekstu Ewy Kołodziejek.

  1. Autorka rozważa używanie wyrazów modnych z perspektywy poprawności językowej. PRAWDA
  2. Z tekstu wynika, że wyrazy nazwane natrętami trudno usunąć ze słownictwa współczesnych Polaków. PRAWDA
  3. Autorka dowodzi, że zmiany zachodzące we współczesnej polszczyźnie są zawsze zgodne z normą językową. FAŁSZ

REKLAMA

Zadanie 2. Określ wyrażoną w tekście postawę Ewy Kołodziejek wobec mody językowej i sformułuj argument potwierdzający tę postawę.

Postawa autorki wobec mody językowej:

Autorka zauważa, że moda językowa może być szkodliwa, ale nie potępia jej w jednoznaczny sposób, jest liberalna.

Argument:

W polszczyźnie potocznej wyrazy natręty szybko się utrwalają i mogą spełniać rolę emocjonalnego wzmocnienia przekazu w obliczu życiowych trudności.


Zadanie 3.

3.1. Podaj dwie przyczyny używania natrętów językowych, wskazane w tekście Ewy Kołodziejek.

Autorka zwraca uwagę po pierwsze na wewnątrzjęzykową atrakcyjność wyrazów "ciężki" i "ciężko", przede wszystkim metaforyczną pojemność przymiotnika "ciężki" i swobodę łączenia przysłówka "ciężko" z wieloma czasownikami. Po drugie zauważa, że w czasach, gdy życie jest ciężkie, szerokie użycie wyrazów "ciężki" i "ciężko" staje się w mowie potocznej bardziej uzasadnione.

REKLAMA

3.2. Na podstawie tekstu Ewy Kołodziejek wyjaśnij, na czym polega szkodliwość natrętów językowych.

Moda językowa może być szkodliwa dla ekonomiczności komunikatywności przekazu, ponieważ wyrazy natręty zajmują w tekście miejsca słów ustabilizowanych kontekstowo i znaczeniowo. Prowadzi to do do zmian w zasobie słownym języka. Autorka stwierdza wprost, że natręty językowe "niszczą urodę tekstów".

 

Zadanie 4. Wyjaśnij, dlaczego – zdaniem Ewy Kołodziejek – słowa "ciężki" i "ciężko" można uznać za określenia hiperbolizujące wypowiedź.

REKLAMA

Słowa "ciężki" i "ciężko" hiperbolizują wypowiedź, ponieważ intensyfikują i wyolbrzymiają opisywane emocje czy sytuacje.

 

Zadanie 5. Wypisz z tekstu Ewy Kołodziejek po jednym sformułowaniu charakterystycznym dla stylu naukowego i stylu potocznego.

Styl naukowy:

"Ekspansywność wyrazów ciężki, ciężko można uznać za przejaw tendencji do emocjonalizacji języka".

Styl potoczny:

"I proszę bardzo".

REKLAMA

 

Zadanie 6. Na podstawie tekstu Bohdana Dziemidoka określ dwie cechy człowieka obdarzonego zmysłem komizmu.

Ludzie obdarzeni zmysłem komizmu potrafią śmiać się z samych siebie i swoich słabości, nie mają też skłonności do martwienia się na zapas.

 

REKLAMA

Zadanie 7. Na podstawie tekstu Bohdana Dziemidoka wyjaśnij, w jaki sposób posługiwanie się zmysłem komizmu pomaga ludziom znajdującym się w szczególnie trudnych sytuacjach.

Zmysł komizmu może być specyficzną formą samoobrony, zdystansowania się do bardzo trudniej sytuacji. Człowiek nawet w sytuacji poważnego zagrożenia może śmiać się z samego siebie i oddalać tym samym szyderstwa czy kpiny wroga.

Zadanie 8. Oceń prawdziwość poniższych stwierdzeń odnoszących się do tekstu Bohdana Dziemidoka.

  1. Przywołanie wypowiedzi Tatarkiewicza z książki O szczęściu służy w tekście wyjaśnieniu, na czym polega humorystyczna postawa wobec życia. PRAWDA
  2. Słowa przypisywane Kantowi można zrozumieć wyłącznie w kontekście zacytowanej wcześniej wypowiedzi Woltera. PRAWDA
  3. Przywołanie kontekstu historycznego w ostatnim akapicie tekstu służy zilustrowaniu zmian w sposobie rozumienia istoty komizmu. FAŁSZ

REKLAMA

Zadanie 9.

9.1. Podaj autora i tytuł utworu, z którego pochodzi zacytowany fragment. 

Aleksander Fredro, "Zemsta"

9.2. Czy Papkin przyjmuje humorystyczną postawę wobec życia, o której pisze Bohdan Dziemidok w tekście "O komizmie"? Uzasadnij odpowiedź, odwołując się do zacytowanego fragmentu, całego utworu, z którego pochodzi fragment, oraz tekstu Bohdana Dziemidoka.

Papkin nie przyjmuje humorystycznej postawy wobec życia, o której pisze w swoim tekście Bogdan Dziemidok. Papkin uważa, że został otruty przez Rejenta Milczka (przypomina sobie scenę poczęstunku), wyolbrzymia swoją sytuację, rozemocjonowany myśli o sobie jako o już umierającym człowieku.


Zadanie 10.

10.1. Określ, jaką funkcję pełni w tekście Bohdana Dziemidoka zacytowane sformułowania, i podaj przykład sformułowania z tekstu wskazującego na pozorną sprzeczność elementów.

  1. "Nie ulega wątpliwości" - podkreślenie, że przywołany sąd jest prawdą
  2. "To paradoksalne, ale sytuacje represyjne..." - Wskazuje na pozorną sprzeczność elementów.

10.2. Jakie funkcje w kompozycji tekstu Bohdana Dziemidoka pełni akapit 4.? Zaznacz właściwe odpowiedzi. 

D. Stanowi wzmocnienie argumentacji.


Zadanie 11. W poniższym zdaniu zastąp podkreślone frazeologizmy innymi środkami językowymi właściwymi dla oficjalnej odmiany polszczyzny. Zachowaj pierwotny sens zdania, zgodny z wymową 3. akapitu tekstu Bohdana Dziemidoka.

Ludzie o takiej postawie wobec życia nie mają nadmiernie wygórowanych wymagań wobec innych i świata, nie mają także skłonności do tego, by wszystko widzieć w czarnych kolorach i martwić się na zapas.

REKLAMA

Ludzie o takiej postawie wobec życia nie mają nadmiernie wygórowanych wymagań wobec innych i świata, nie mają także skłonności do tego, by oceniać swoją sytuację wyłącznie pesymistycznie i myśleć negatywnie o swojej przyszłości.


Polecane

REKLAMA

Wróć do strony głównej