Będzie nowy język regionalny? W Sejmie trwają prace

Sejmowa komisja za projektem, aby uznać język wilamowski za regionalny

Na czwartkowym posiedzeniu sejmowej Komisji Mniejszości Narodowych i Etnicznych odbyło się pierwsze czytanie komisyjnego projektu ustawy o zmianie ustawy o mniejszościach narodowych i etnicznych oraz o języku regionalnym oraz niektórych innych ustaw. Za przyjęciem całości ustawy wraz z poprawkami opowiedziało się dziesięciu posłów komisji, dwóch było przeciw, żaden nie wstrzymał się od głosu.

Przewodnicząca komisji Wanda Nowicka (Lewica) uzasadniając projekt ustawy przypomniała, że język wilamowski jest językiem, którym posługiwali się mieszkańcy Wilamowic, czyli miasteczka leżącego pomiędzy Bielskiem-Białą a Oświęcimiem. Przypomniała, że był to język uznany i stosowany na tym terenie oraz że na skutek represji ze strony władz komunistycznych po II wojnie światowej Wilamowianie nie mogli go już praktykować i język zaczął zanikać. - Obecnie tym językiem posługuje się w Polsce kilkadziesiąt osób - wskazała przewodnicząca komisji.

Zaznaczyła, że jeżeli będzie wsparcie ze strony instytucji publicznych, to język wilamowski nie zniknie z "porządku lingwistycznego w Polsce" i osoby, które chcą się nim posługiwać będą miały taką możliwość i wsparcie. Podkreśliła, że temu właśnie ma służyć komisyjny projekt, który ma rozszerzyć obecną ustawę przyjętą 20 lat temu o drugi język regionalny. - Do języka kaszubskiego dołączyłby język wilamowski - wyjaśniła Nowicka. Przypomniała też, że Polska ratyfikowała międzynarodową konwencję o ochronie Europejskiej Karty Języków Regionalnych i Mniejszościowych.

Wilamowski nowym językiem regionalnym? "Jest pewnego rodzaju fenomenem"

Podczas debaty zastępca przewodniczącej komisji Jarosław Sellin (PiS) zapowiedział, że będzie przeciwko projektowi ustawy, powołując się na jedną z ekspertyz naukowych. Stwierdza ona – jak mówił - że nie można mówić o istnieniu języka wilamowskiego, ale o dialekcie wilamowskim lub tzw. wyspie językowej.

Zastępczyni przewodniczącej Monika Rosa (KO) wskazała z kolei, że jest dość jasna definicja języka regionalnego i cech, które musi spełnić, by zostać za niego uznany. - Język wilamowski jest pewnego rodzaju fenomenem. Jeszcze niedawno moglibyśmy uznać, że jest praktycznie językiem wymarłym. Wyłącznie siłą Wilamowian, ludzi, którzy zadbali o ten język, młodych ludzi, możemy mówić o tym, że ten język po prostu przetrwał wbrew historii - mówiła Rosa. Podkreśliła też, że rolą państwa polskiego i parlamentarzystów jest uznać tę wolę i opinie naukowe, które w sposób precyzyjny wskazują, że język wilamowski definicję języka regionalnego spełnia.

- Państwo powinno chronić języki mniejsze, bo to jest jego rola. To jest rola, aby nie pozwolić swoim obywatelom na to, aby tracili swoją tożsamość oraz język, w którym wychowywali się jego przodkowie - oceniła Rosa.

Język wilamowski. Jego nazwa brzmi "wymysioeryś"

Język wilamowski, którego nazwa własna brzmi "wymysioeryś", był powszechnie używany w miasteczku do 1945 roku. Zaczął zamierać po wkroczeniu Armii Czerwonej. Nastąpiły wówczas zesłania w głąb Związku Sowieckiego, zajęcia majątków i kary za posługiwanie się nim. Skrycie używali go tylko najstarsi i to między sobą.

Język wilamowski zaczął się odradzać po 1989 r. Od połowy lat 90. działa stowarzyszenie Wilamowianie, które go krzewi. W 2007 r. dr Tymoteusz Król, pasjonat języka wilamowskiego, zbadał jego ortografię. W Wilamowicach młodzież wystawia w nim sztuki. Tłumaczone są książki. Obecnie wilamowskim posługuje się kilkadziesiąt osób.

Wilamowice (w języku wilamowskim: Wymysou) to miasto i gmina w powiecie bielskim, położona na styku historycznych ziem Małopolski i Śląska Cieszyńskiego. W mieście mieszka około 3 tys. mieszkańców, czyli około 18 proc. populacji gminy.

• Pobór przez cały rok. Rosja szykuje się do długiej wojny
• Ukraina potrzebuje 6 miliardów dolarów na obronność. Szmyhal apeluje do sojuszników

Źródło: Polskie Radio/PAP/mg