UOKiK tropi zmowę producentów gazomierzy. Płaciliśmy zawyżone rachunki?
Czterech producentów gazomierzy miało potajemnie spotykać się "w ustronnym miejscu" - UOKiK podejrzewa, że doszło do zmowy i dostawcy dzielili między sobą przetargi na dostawy urządzeń oraz mogli podbijać w nich ceny. Koszty tego mogli ponieść klienci w rachunkach, uiszczając opłatę dystrybucyjną stałą.
2025-10-02, 10:22
Najważniejsze informacje w skrócie:
- Zarzuty UOKiK dotyczą zmowy przetargowej, która mogła funkcjonować w latach 2014–2021, mającej na celu podział zamówień na gazomierze miechowe dla Polskiego Systemu Gazownictwa (PSG)
- Szacunkowy roczny koszt wymiany gazomierzy dla operatorów w Polsce waha się od 300 do 350 milionów złotych, a obciążenie to jest finansowane przez opłatę dystrybucyjną stałą, którą płaci każdy z ponad 7,3 miliona odbiorców gazu
- Firmom, którym udowodniono udział w niedozwolonym porozumieniu, grozi kara w wysokości 10 procent rocznego obrotu, choć mogą skorzystać z programu łagodzenia kar
Prezes UOKiK postawił zarzuty czterem kluczowym spółkom zajmującym się produkcją i dostawami gazomierzy, podejrzewając, że w Polsce mogło dojść do trwającej latami zmowy, której negatywne konsekwencje finansowe odczuli pośrednio wszyscy odbiorcy gazu.
- Podejrzewamy, że przedsiębiorcy zamiast rywalizować o zamówienia, mogli przez siedem lat zmawiać się, która ze spółek wygra konkretne przetargi. Ich działania mogły narazić na stratę krajowego operatora systemu dystrybucyjnego gazu, czyli również – pośrednio - skarb państwa – poinformował Tomasz Chróstny.
Anatomia rachunku za gaz
Sprawdź, co składa się na ostateczną kwotę, którą płacisz. Zobacz, jak rośnie Twój rachunek w trzech różnych scenariuszach zużycia.
Tylko kuchenka
Grupa W-1, zużycie: 30 kWh/miesiąc
Ciepła woda
Grupa W-2, zużycie: 150 kWh/miesiąc
Ogrzewanie domu
Grupa W-3, zużycie: 2000 kWh/miesiąc
Podmioty te miały się spotykać "w ustronnym miejscu", co jeden z przedsiębiorców określił jako „dyskretne i eleganckie miejsce na uboczu”, na przykład w hotelach czy restauracjach, aby ustalać, kto wygra poszczególne części cyklicznie organizowanych przetargów. Podejrzewane niedozwolone ustalenia mogły trwać przez siedem lat, w latach 2014–2021.
Zarzuty te zostały postawione następującym przedsiębiorstwom: Apator Metrix z Tczewa, Zakład Wytwórczy Urządzeń Gazowniczych Intergaz z Tarnowskich Gór, Fiorentini Polska z Poznania oraz Elektrometal z Cieszyna. Pokrzywdzonym podmiotem, organizującym te przetargi i ponoszącym straty, była Polska Spółka Gazownictwa (PSG), która jest jednocześnie krajowym operatorem systemu dystrybucyjnego gazu.
Choć klient nie ponosi żadnych bezpośrednich kosztów związanych z montażem, nowym urządzeniem czy pracą montera w ramach standardowej, okresowej wymiany, to ostatecznie ten znaczący koszt operacyjny jest przenoszony na odbiorców gazu.
Gazomierz, będący własnością operatora sieci, jest traktowany jako część infrastruktury dystrybucyjnej. Koszty jego zakupu, instalacji i legalizacji są wliczone w tzw. opłatę dystrybucyjną stałą, którą każdy odbiorca gazu (zarówno indywidualny, jak i instytucjonalny) uiszcza w swoich rachunkach. Jeśli zatem w wyniku zmowy ceny gazomierzy w przetargach były sztucznie zawyżone, to wielomilionowe straty operatora (PSG) mogły przełożyć się na wyższą opłatę stałą dla każdego z ponad 7,3 miliona klientów.
Ile kosztuje wymiana gazomierzy w Polsce?
Roczny koszt utrzymania tej kluczowej infrastruktury to dla operatorów setki milionów złotych.
Skala operacji
Biorąc pod uwagę 10-letni cykl legalizacji, operatorzy muszą wymieniać średnio około 730 000 gazomierzy rocznie.
Koszt zakupu urządzeń
Przy średniej cenie hurtowej 350 zł za sztukę, roczny koszt zakupu nowych urządzeń to około 255,5 miliona zł.
Koszt usługi wymiany
Usługa wymiany (praca montera, dojazd, logistyka) to szacunkowo 100 zł za punkt, co rocznie daje koszt około 73 milionów zł.
Łączny roczny koszt
300 - 350 milionów złotych
Jak działała podejrzewana zmowa i na czym polegały zarzuty?
Według ustaleń Urzędu, przedsiębiorcy mieli nie działać konkurencyjnie, lecz współpracować, wymieniając się informacjami telefonicznie, za pomocą komunikatorów oraz podczas osobistych spotkań. Mechanizm porozumienia polegał prawdopodobnie na tym, że firmy, przed każdym ogłoszonym przez PSG przetargiem, deklarowały, jaką część zamówienia zamierzają zdobyć, a następnie prowadziły negocjacje mające na celu ustalenie, która ze stron uzyska dane zamówienie.
Kluczowym elementem podtrzymującym iluzję konkurencji było składanie tzw. ofert kurtuazyjnych. Jest to sytuacja, w której spółki, pomimo braku zamiaru wygrania danej części przetargu, celowo składały mniej korzystną finansowo propozycję, aby sztucznie stworzyć pozory rywalizacji w postępowaniu przetargowym.
Przedsiębiorcom, którym udowodniono udział w porozumieniu ograniczającym konkurencję, grozi bardzo dotkliwa kara w wysokości 10% ich rocznego obrotu.
💰 Czy odzyskam swoje pieniądze?
Co decyzja UOKiK w sprawie zmowy cenowej oznacza dla twojego portfela? Niestety, sprawa nie jest prosta.
Brak bezpośredniego zwrotu
Nawet jeśli UOKiK nałoży na firmy gigantyczne kary, pieniądze te trafią do budżetu państwa, a nie z powrotem na twoje konto jako zwrot nadpłaty.
Szansa na niższe rachunki w przyszłości
Rozbicie zmowy oznacza, że przyszłe przetargi na gazomierze będą bardziej konkurencyjne. PSG będzie kupować je taniej, co powinno w długim terminie przełożyć się na niższe lub wolniej rosnące "opłaty stałe" w Twoich rachunkach.
Możliwość pozwów cywilnych
Teoretycznie, poszkodowana Polska Spółka Gazownictwa mogłaby na drodze sądowej dochodzić odszkodowania od firm za straty poniesione w wyniku zawyżonych cen.
Wymiana gazomierzy. Kiedy, dlaczego, za ile?
Wymiana gazomierza nie następuje z powodu jego zużycia technicznego, lecz z powodu konieczności przeprowadzenia obowiązkowej, urzędowej legalizacji. Legalizacja jest to proces sprawdzania, czy urządzenie pomiarowe działa prawidłowo i dokładnie rejestruje zużycie gazu. Przepisy Prawa o miarach określają okres ważności legalizacji, który dla najczęściej stosowanych w gospodarstwach domowych gazomierzy miechowych (typoszeregu G4, G6, G10) wynosi 10 lat.
W praktyce oznacza to, że gazomierz musi zostać wymieniony na urządzenie z nową legalizacją co dekadę. Warto zaznaczyć, że to operator (przeważnie Polska Spółka Gazownictwa) ma obowiązek pilnować tych terminów i kontaktuje się z klientem w celu umówienia wymiany.
Cena standardowego gazomierza domowego (typ G4) waha się od 250 zł do ponad 500 zł brutto. Nowocześniejsze urządzenia, tzw. inteligentne gazomierze (smart), wyposażone w moduły zdalnego odczytu, są droższe, a ich cena może sięgać 600–800 zł lub więcej. Operatorzy (np. PSG), kupując te urządzenia hurtowo, ponoszą koszt szacowany na średnio 300–400 zł za sztukę.
Czytaj także:
- Zachowasz się jak w Polsce, zapłacisz srogi mandat. Uważaj na wakacjach w tych krajach
- Tusk: PiS zapłaciło 30 mld zł Niemcom. "To już nie frajerstwo, to sabotaż"
- Euro "ukradnie" nam Skłodowską? Trafi na banknot, ale nie cała
Źródło: UOKiK/Michał Tomaszkiewicz