Najważniejsze informacje w skrócie: 

• Wśród 100 konkretów na 100 dni była też propozycja zerowej stawki VAT na bilety transportu publicznego. Miało to dać Polakom tańsze bilety na autobusy, tramwaje czy pociągi
• Z odpowiedzi resortu finansów na interpelacje posłów i zapytania dziennikarzy wynika, że od 686 dni (tyle minęło od 13 grudnia 2023) "trwają analizy"
• Ministerstwo Finansów nie jest przychylne zerowej stawce VAT na bilety transportu publicznego także z powodów budżetowych - ważniejsze mają być wydatki na czołgi i obronność 

Tańsze bilety na pociąg w zawieszeniu

W setce konkretów, które Koalicja Obywatelska obiecywała Polakom w trakcie kampanii wyborczej w 2023 była też obietnica tańszych biletów na transport publiczny. Sposobem na to miała być zerowa stawka VAT na bilety. 

Obecnie stawka VAT na bilety transportu publicznego wynosi 8 proc. Co oznacza, że np. w cenie biletu normalnego Warszawa-Łódź, wynoszącej 41 zł, aż 3,04 zł to podatek VAT. Jak łatwo policzyć, bilet ten mógłby kosztować niecałe 38 zł. Im droższy bilet, tym większe oszczędności - np. bilet 90-dniowy łódzkiego MPK (z Kartą Łodzianina) mógłby kosztować 318,52 zł zamiast 344 zł. 

💸 Tyle tracisz na 8% VAT. Przykładowe ceny biletów

Oto jak mogłyby wyglądać ceny biletów komunikacji publicznej z 0% VAT.

🚂 Pociąg Wwa-Łódź (IC)

Obecna cena (8% VAT): 41,00 zł

Cena z 0% VAT: 37,96 zł (Oszczędzasz 3,04 zł)

🎫 Bilet 90-dniowy Łódź

Obecna cena (8% VAT): 344,00 zł

Cena z 0% VAT: 318,52 zł (Oszczędzasz 25,48 zł)

🚇 Bilet miesięczny Wwa (strefa 1)

Obecna cena (8% VAT): 110,00 zł

Cena z 0% VAT: 101,85 zł (Oszczędzasz 8,15 zł)

🚄 Pociąg Wwa-Kraków (EIP)

Obecna cena (8% VAT): ok. 199,00 zł

Cena z 0% VAT: 184,26 zł (Oszczędzasz 14,74 zł)

Dla domowych budżetów Polaków nawet tak relatywnie niewielkie oszczędności mogłyby mieć spore znaczenie. Nie ma jednak gwarancji, że to pasażer na tej zmianie by skorzystał. Przewoźnicy mogliby bowiem wykorzystać okazję do podwyżek swoich cen w sposób nieodczuwalny przez pasażerów i po prostu podnieść ceny do poziomu, który miały przed obniżką stawki VAT. 

- W Ministerstwie Finansów prowadzone są analizy związane z potencjalnym obniżeniem - z 8 proc. do 0 proc. - stawki VAT dla określonych kategorii usług transportu pasażerskiego, dotyczące m.in. zakresu zmian, korzyści dla poszczególnych uczestników rynku oraz potencjalnych skutków finansowych dla strony dochodowej i wydatkowej budżetu państwa - poinformował resort w wypowiedzi cytowanej przez "Fakt". 

Ministerstwo podkreśliło, że właśnie kwestia dochodów i wydatków budżetu państwa ma tu największe znaczenie. 

💸 Czołgi czy bilety? Ile naprawdę kosztuje ta obietnica?

Ministerstwo Finansów argumentuje, że priorytetem są wydatki na obronność. Jakie są realne koszty obietnicy 0% VAT na bilety?

💰 Koszt roczny obietnicy

Według wcześniejszych analiz resortu, to ok. 1,8 mld zł.

🏦 Planowane wpływy do budżetu (2025)

W 2025 roku to 632,85 mld zł.

📊 Proporcja kosztów do wpływów

Koszt obietnicy to zaledwie 0,3% planowanych wpływów budżetowych.

💡 Wniosek

Decyzja o wstrzymaniu obniżki VAT nie jest więc koniecznością ekonomiczną, lecz wyborem politycznych priorytetów, gdzie wydatki na obronę uznano za ważniejsze niż realizację tej konkretnej obietnicy społecznej.

"Szczególne" znaczenie obrony narodowej - czołgi ważniejsze niż tanie bilety

O stopień zaawansowania spełniania obietnicy wyborczej pytali nie tylko dziennikarze, lecz także posłowie w interpelacjach. 

- W ostatnim okresie szczególnego znaczenia - wobec obecnej sytuacji międzynarodowej - nabrały także kwestie związane z zapewnieniem odpowiedniego poziomu bezpieczeństwa i obrony narodowej, z czym wiąże się konieczność systematycznego zwiększania wydatków na wzmocnienie obronności kraju - uzasadniał konieczność dalszych analiz Jarosław Neneman, podsekretarz stanu w ministerstwie finansów, w odpowiedzi na interpelację, którą skierował poseł PiS Grzegorz Macko. 

🤔 Czy Polska w ogóle MOŻE wprowadzić 0% VAT na bilety?

Odpowiedź brzmi: tak. Decyzja nie jest wymuszona przez Brukselę.

🇪🇺 Pozwolenie z Unii Europejskiej

Tak. Dyrektywa VAT Unii Europejskiej wyraźnie zezwala państwom członkowskim na stosowanie obniżonych stawek VAT, w tym stawek zerowych, na usługi transportu pasażerskiego.

🇱🇺 Jak robią to inni?

Wiele krajów korzysta z tej możliwości, aby promować ekologiczny transport publiczny.

Na przykład w Luksemburgu transport publiczny jest całkowicie darmowy.

💡 Wniosek: To suwerenna decyzja

Decyzja Ministerstwa Finansów o wstrzymaniu obniżki nie jest więc wymuszona przez regulacje UE.

Jest to wewnętrzna, suwerenna decyzja budżetowa polskiego rządu.

Zmiana stawki VAT na bilety byłaby bowiem odczuwalna w budżecie państwa. Obniżka do zera miałaby, według wcześniejszych analiz resortu finansów, kosztować rocznie ok. 1,8 mld złotych. Niemniej, kwota ta w 2025 roku stanowi ok. 0,3 proc. wpływów budżetu zaplanowanych na 632,85 mld złotych. 

Czytaj także: 

• 201,4 mld deficytu. MF podało, jak wygląda budżet po wrześniu
• Budżet na 2026 rok. Sejm zdecydował
• Ceny biletów w PKP IC drastycznie wzrosną? Nie były zmieniane od 10 lat

Źródło: Fakt/Sejm.gov.pl/Andrzej Mandel