Dlaczego Konstytucja 3 maja jest tak ważna?
Konstytucję 3 maja uchwalona została przez Sejm Wielki w 1791 r. Była to pierwsza konstytucja w nowożytnej Europie regulująca organizację władz państwowych, prawa i obowiązki obywateli. Czy można z niej czerpać nawet w XXI wieku? Mówił o tym w Polskim Radiu 24 historyk prof. Janusz Odziemkowski. Natomiast o powiązaniach konstytucji 3 maja maja z ustawą zasadniczą USA powiedział w PR24 amerykanista Artur Wróblewski z Uczelni Łazarskiego.
2018-05-03, 10:27
Posłuchaj
Jak podkreślił prof. Janusz Odziemkowski, Konstytucja 3 maja zmobilizowała polskie elity, pokazała że możemy się rządzić, mamy pomysł na państwo i potrafimy je wydobyć z bardzo trudnego położenia. - Przez cały wiek XIX była ona pewnym wektorem, spoiwem, do którego odnosiły się pieśni, poezja patriotyczna i powstania – dodał historyk i przypomniał, że nikt nie odwoływał się wówczas do pięknych uchwał czy konstytucji sejmowych wieku XVII czy XVI.
Celem ustawy rządowej miało być ratowanie Rzeczpospolitej, której terytorium zostało uszczuplone w wyniku I rozbioru przeprowadzonego przez Prusy, Austrię i Rosję w 1772 r. Konstytucja została uchwalona na Zamku Królewskim w Warszawie.
- Było takie poczucie, że dzieje się coś wielkiego i przełomowego. Gdyby tylko polskie elity potrafiły to wykorzystać, gdyby na czele państwa stanęli ludzie zdecydowani, obdarzeni cechami przywódczym, być może nasza historia zakończyłaby się lepiej - przyznał prof. Janusz Odziemkowski.
W ocenie Artura Wróblewskiego jest wiele podobieństw między amerykańską i polską konstytucją. – Twórcy polskiej konstytucji jak Hugon Kołłątaj czy Ignacy Potocki wzorowali się na amerykańskiej konstytucji, której tekst już mieli, bowiem została ona uchwalona cztery lat wcześniej w 1787 roku. Podobna była konstrukcja konstytucji polskiej i amerykańskiej – konstytucja 3 maja składała się z preambuły i 11 artykułów, a amerykańska z preambuły i 7 artykułów. W obu przyjęty był też monteskiuszowski podział władzy na ustawodawczą, wykonawczą i sądowniczą - powiedział gość Polskiego Radia 24.
REKLAMA
Uchwalenie Konstytucji 3 Maja odbiło się szerokim echem w całej Europie. Zdaniem wielu historyków, Polska odzyskiwała niepodległość trzykrotnie: właśnie 3 maja 1791 r. oraz 11 listopada 1918 r. i 4 czerwca 1989 r.
Więcej w całej audycji.
Gospodarzem programu był Grzegorz Frątczak.
Polskie Radio 24/km/pap
REKLAMA
__________________
Data emisji: 3.05.18
Godzina emisji: 9.15; 13:06
REKLAMA
REKLAMA