"Polacy byli nośnikami braterskiej cywilizacji". Historyk o świętach na zesłaniu

Jak powiedział Krzysztof Jabłonka, to właśnie ze względu na wielkie deportacje popowstaniowe oraz bardzo trudne okresy niewoli zwyczaj wolnego miejsca przy stole nabrał nowego znaczenia - symbolizował oczekiwanie na tych, którzy zostali wywiezieni i którzy mogli powrócić do domu w wigilijny wieczór.

Gość audycji wskazał, że walczący w powstaniu kościuszkowskim i wielkopolskim spędzali wieczerzę wigilijną w lesie lub ukradkiem w domach rodzinnych, a "potem odnosili swoje kosy i dubeltówki do rejenta i otrzymywali absolucję, czyli dokument, dzięki któremu nie byli represjonowani".

Historyk powiedział, że nieco lepiej było w powstaniu listopadowym. - Po pogrzebie Emilii Plater 24 grudnia 1831 r. wszyscy powstańcy rozeszli się do domów na wigilie. To oznacza, że powstańcy zeszli do podziemia, do rodzin, do chat i zasiedli za stołem; oni się pojawili w domach wraz z pierwszą gwiazdą. Bano się o życie tych ludzi, bo jakby zostali złapani to mogła ich czekać Syberia - tłumaczył Krzysztof Jabłonka.

"Polacy byli nośnikami braterskiej cywilizacji"

Gość audycji odniósł się także do tego jak wyglądała wieczerza wigilijna na zesłaniu. Jak powiedział, najważniejszą rzeczą było przesłanie opłatka i to w taki sposób, by w trakcie podróży nie został połamany. Dodał, że Rosjanie nie mieli pojęcia czym jest opłatek.

Krzysztof Jabłonka wskazał, że udręką zesłańców była tęsknota za domem, ale tym, co trzymało ich przy życiu, była wiara w to, że bliscy zostawili dla nich miejsce przy stole. Jak dodał, "Polacy na Syberii stali się nośnikami nowej braterskiej cywilizacji, ponieważ tam gdzie byli, pojawiało się miłosierdzie i chrześcijaństwo".

Posłuchaj

Krzysztof Jabłonka o przeżywaniu świąt Bożego Narodzenia w powstaniach ("Temat dnia"/Polskie Radio 24) 20:12

Dodaj do playlisty

Dodaj do playlisty

• Przed i po wieczerzy wigilijnej. Zapomniane zwyczaje
• Boże Narodzenie. Przeżycie duchowe, rodzinne i kulturowe

Więcej w zapisie audycji. 

* * *

Audycja: Temat dnia / Gość PR24

Gość: Krzysztof Jabłonka (historyk)

Prowadził: Mateusz Drozda

Data emisji: 24.12.2021

Godzina emisji: 20.30

ng