MF: klauzula przeciw unikaniu opodatkowania konieczna, by powstrzymać patologię

Tzw. klauzula przeciw unikaniu opodatkowania to jeden z zapisów projektu zmian w Ordynacji podatkowej. Resort finansów powołuje się na zalecenia Komisji Europejskiej dotyczące wprowadzenia rozwiązań mających na celu przeciwdziałanie praktykom agresywnego planowania podatkowego powodującego unikanie opodatkowania. Konieczność wprowadzenia zmian resort uzasadnia narastającą falą oszustw i "patologii obchodzenia prawa podatkowego".
Przedsiębiorcy krytyczni wobec projektu
Jak wynika z zakończonych właśnie konsultacji społecznych ws. tego projektu, przedsiębiorcy są jednak krytyczni m.in. właśnie wobec pomysłu klauzuli, zarzucając jej niejasność i zbytnią ogólność.
- Konstruując klauzulę, Ministerstwo Finansów w największym stopniu opiera się na zaleceniach Komisji Europejskiej i ostatnich rozwiązaniach brytyjskich, ponieważ te rozwiązania są najbardziej rozbudowane i szczegółowe. Większość krajów ma klauzule znacznie bardziej ogólniejsze niż projektowana obecnie przez MF. Cechą tego typu norm jak klauzula generalna jest jednak zawsze pewien element ogólności wynikający z tego, że jest niemożliwe zamknięte skatalogowanie wszystkich sytuacji, do jakich można ją stosować. A to z kolei wynika z kreatywności sektora konsultingowego w tworzeniu sztucznych konstrukcji prawnych do unikania opodatkowania opartych na rozwiązaniach podatkowych innych państw. W klauzuli przeciwko unikaniu opodatkowania nie da się więc uniknąć pewnych sformułowań ogólnych - tak MF odpowiada na zarzuty. MF zadeklarowało też, że zgłoszone przez przedsiębiorców uwagi są analizowane "w kierunku maksymalnego sprecyzowania treści przepisów".
"Klauzula może negatywnie wpłynąć na stan gospodarki"
Przedstawiciele przedsiębiorców stwierdzili w toku konsultacji do projektu, że klauzula przeciw unikaniu opodatkowania jest dla nich bardzo niekorzystna i może negatywnie wpłynąć na stan polskiej gospodarki. Klauzula stanowi, że "unikaniem opodatkowania jest zastosowanie w sposób zamierzony sztucznej konstrukcji prawnej, której głównym celem było uzyskanie, nieprzewidzianej w przepisach prawa podatkowego oraz sprzecznej z celem i istotą tych przepisów, znacznej korzyści podatkowej przez podmiot tworzący lub współtworzący sztuczną konstrukcję prawną".
Jak pisze w swojej opinii do projektu np. Konfederacja Lewiatan, "niejasne sformułowania użyte w ww. definicji mogą budzić wątpliwości z punktu widzenia konstytucyjności i wypełnienia standardu jasnego - i co należy podkreślić, tak ważnego przepisu".
Lewiatan wskazuje także, iż próbę wprowadzenia podobnej klauzuli do polskich przepisów podjęto już w 2003 r. Trybunał Konstytucyjny stwierdził jednak wówczas jej niekonstytucyjność, podnosząc m.in., że jednym z elementów konstytucyjnej zasady zaufania jednostki do państwa i stanowionego przez nie prawa jest norma zakazująca sankcjonowania takich zachowań jednostki, które są zgodne z obowiązującym prawem, a osiągnięcie celu podatkowego w tych granicach nie może być zakazane.
Propozycja podwyższenia stawki od zaległości podatkowych
Przedsiębiorcy obawiają się nie tylko klauzuli, ale także propozycji podwyższenia do 200 proc. stawki od zaległości podatkowych w podatku VAT i podatku akcyzowym. Według stanowiska Pracodawców Rzeczpospolitej Polskiej, rozwiązanie takie będzie stanowiło "karę dla podatnika z tytułu dokonanej korekty, która będzie (...) niesprawiedliwie wysoka", gdyż nie rozróżnia pomiędzy pokontrolną korektą i stwierdzonym w trakcie kontroli oszustwem. Pracodawcy RP zwracają też uwagę, że oszustwa podatkowe mogą być i są już penalizowane na podstawie przepisów Kodeksu karnego skarbowego.
MF przekonuje, że za wprowadzeniem podwyższonych odsetek od zaległości podatkowych w podatku VAT i podatku akcyzowym stoi stwierdzony w kontrolach wzrost przestępczości podatkowej. Rozwiązanie to, jak twierdzi resort, ma pełnić funkcję prewencyjną i zminimalizować ryzyko wyjątkowo nagannych zachowań podatników w podatkach szczególnie narażonych na nadużycia.

PAP, awi