Jak Polacy oceniają swój stan wiedzy o finansach? Znamy wyniki badań ZBP

Według opublikowanej we wtorek 7. edycji badania "Poziom wiedzy finansowej Polaków 2024" zrealizowanego przez Warszawski Instytut Bankowości i Fundację GPW, braki w wiedzy z zakresu cyberbezpieczeństwa dotyczą przede wszystkim inwestowania (32 proc.) oraz systemu podatkowego (25 proc.).

38 proc. badanych chciałoby pogłębić swoją wiedzę z zakresu cyberbezpieczeństwa, a 22 proc. z systemu podatkowego. Natomiast 20 proc. ankietowanych deklaruje chęć pogłębienia wiedzy w zakresie inwestowania. "Może to wynikać z przeświadczenia, że wiedza nt. inwestowania jest trudna i wymaga znajomości innych zagadnień ekonomicznych" - stwierdzili eksperci.

Prezes Związku Banków Polskich Tadeusz Białek powiedział, że mimo ostrzegania i edukowania na temat zagrożeń związanych z oszustwami cyberprzestępców jest "wiele przykładów klientów, którzy dają się zmanipulować i oszukać często w sposób bardzo naiwny".

Posłuchaj

Prezes ZBP podsumowuje wyniki badań o edukacji ekonomicznej Polaków IAR 0:22

Dodaj do playlisty

Dodaj do playlisty

- W edukacji ekonomicznej cyberbezpieczeństwo jest jednym z tych obszarów, na które powinniśmy położyć szczególny nacisk - dodał mecenas Tadeusz Białek, prezes ZBP.

Jak Polacy oceniają swoją wiedzę? 

Badani przyznają, że poziom ich wiedzy z zakresu finansów i ekonomii jest "bardzo i raczej mały" (37 proc.) lub "co najwyżej przeciętny" (34 proc.). "Wykazujemy się jednak dobrą znajomością produktów bankowych – 68 proc. badanych prawidłowo wskazało, że kredytu konsolidacyjnego nie można otrzymać, mając negatywną historię kredytową" - zauważyli eksperci.

Jako główne źródło swojej wiedzy ekonomicznej blisko 60 proc. badanych wskazało blogi i portale internetowe (59 proc.), w dalszej kolejności media (36 proc.) i banki (34 proc.). Dodano, że poziom swojej wiedzy finansowej pozytywnie ocenia nieco ponad jeden na czterech Polaków.

Autorzy opracowania zwrócili uwagę, że rokrocznie maleje odsetek osób, które wskazują na potrzebę pogłębienia wiedzy w poszczególnych obszarach. "W przypadku cyberbezpieczeństwa jest to różnica na poziomie 6 p.p. względem 2023 roku i aż 16 p.p. w porównaniu do roku 2020. Podobnie w przypadku inwestowania odsetek deklaracji o niedoborach w wiedzy zmalał o 13 p.p. w porównaniu do 2023 r." - poinformowali eksperci.

Kto przeprowadza badania?

Badanie zrealizowane przez Warszawski Instytut Bankowości (WIB) i Fundację GPW pokazało również, że 12 proc. badanych ocenia swoją wiedzę o giełdzie jako "bardzo i raczej dużą". Podano, że dla większości zrozumienie zasad funkcjonowania Giełdy Papierów Wartościowych wciąż stanowi wyzwanie – "55 proc. respondentów ocenia swoją wiedzę w tym zakresie jako bardzo i raczej małą".

Eksperci zwrócili uwagę, że jeśli zestawić te dane z brakiem znajomości instrumentów GPW, to widać w społeczeństwie "lęk przed inwestowaniem".

"70 proc. badanych nie wie, czym są akcje, a jedynie o nich słyszało. Podobnie jest w przypadku obligacji (62 proc.). 3/4 ankietowanych nigdy nie słyszało o opcjach, a blisko 4/5 o kontraktach terminowych czy ETF. Blisko 90 proc. obce są certyfikaty inwestycyjne" - wskazali autorzy badania z Fundacji GPW.

Jak wskazali, poprawa poziomu wiedzy ekonomicznej Polaków przyczyniłaby się do większej pewności siebie, a co za tym idzie – zmiany postaw. Obecnie 45 proc. Polaków nie inwestuje na giełdzie, ponieważ nie posiada wystarczającej wiedzy.

Czy Polacy wiedzą, jak inwestować na giełdzie?

W tegorocznej edycji badania po raz pierwszy sprawdzono także w praktyce wiedzę na temat inwestowania na giełdzie. "Badani odpowiadają poprawnie średnio na 1/3 z 8 pytań. Najtrudniejsze okazało się pytanie dot. dywidendy, co świadczy o tym, że badani nie znają podstawowych różnic pomiędzy takimi instrumentami jak akcja i obligacja" - zauważyli eksperci WIB i ZBP.

Posłuchaj

Prezes ZBP Tadeusz Białek mówi o wiedzy ekonomicznej Polaków IAR 0:20

Dodaj do playlisty

Dodaj do playlisty

Według ekspertów Polacy mają świadomość, że poszerzenie wiedzy ekonomicznej realnie wpłynie na ich sytuację gospodarczą i codzienne życie. Respondenci deklarują, że poprawa jej poziomu przyczyni się do lepszych efektów w oszczędzaniu (39 proc.), a ponad 1/3 przyznaje, że mając większą wiedzę, będą lepiej gospodarować budżetem.

Potrzebę regularnego oszczędzania na "czarną godzinę" widzi 61 proc. uczestników badania; 1/3 pytanych zwraca uwagę na konieczność ograniczenia wydatków i skromniejszy tryb życia.

Badanie przeprowadzono w lutym br. przez Centrum Badań Marketingowych INDICATOR na ogólnopolskiej reprezentatywnej próbie badawczej metodą CATI (wspomaganych komputerowo wywiadów telefonicznych). 

PR24/PAP/IAR/Krystyna Prostak/SW