OZE wymagają transformacji sieci energetycznej. Potrzebna jest większa elastyczność możliwości przesyłowych

Państwa Europy Środkowo-Wschodniej (EŚW) produkują więcej energii elektrycznej z wiatru i słońca. W czerwcu 2023 r. te źródła energii wygenerowały łącznie 5,1 TWh, co oznacza wzrost o 19 proc. względem ubiegłego roku. Energia odnawialna stanowi obecnie ponad 14 proc. miksu elektroenergetycznego. Choć udział ten jest niższy niż w UE (26 proc.), to region EŚW nadrabia dystans. Dynamika wzrostu w krajach EŚW jest przeciętnie wyższa o ponad 9 pkt. proc. niż średnia w Unii.

Źródła odnawialne

Wzrost udziału źródeł odnawialnych wymaga rozwijania sieci przesyłowych. Infrastruktura sieciowa powinna być przygotowana do integracji nowych mocy OZE i zapewnienia elastyczności. Oprócz inwestycji w sieci krajowe, szczególną rolą odegrają również transgraniczne połączenia wewnątrz Europy. Kraje EŚW od 2017 r. są łącznie importerem netto energii elektrycznej.

Zdaniem Ember, Europa musi podwoić swoją obecną przepustowość połączeń międzysystemowych w najbliższych 10-15 latach, aby zrealizować cele energetyczne i cel neutralności klimatycznej.

Zacieśnienie infrastruktury

Dodatkowym wyzwaniem będzie zacieśnienie polskiej infrastruktury z państwami bałtyckimi. Kraje bałtyckie zamierzają odłączyć się od rosyjskiej sieci energetycznej na początku 2025 r. Jak podaje Reuters, Litwa opowiada się za odłączeniem na początku 2024 r.

REKLAMA

Taki termin jest zbyt wczesny dla Estonii, która poniosłaby największe koszty wcześniejszego odłączenia. Od 2010 r. Estonia jest największym eksporterem energii elektrycznej na rynek rosyjski (średnio 5 TWh). Wymiana energii elektrycznej państw bałtyckich z Rosją w ostatniej dekadzie sięgała rocznie ok. 13-17 TWh.

Inwestycja w modernizację infrastruktury i odłączenie od rosyjskiej sieci będzie dofinansowane kwotą 1,6 mld EUR z funduszy europejskich. Kluczem do sukcesu będą połączenia międzypaństwowe pozwalające na stabilizację działania sieci. Państwa bałtyckie będą połączone bezpośrednio z Polską, Szwecją i Finlandią.

Odmowy przyłączeń

Brak inwestycji w sieci elektroenergetyczne i interkonektory może ograniczyć rozwój OZE w Polsce. W latach 2021-2022 odnotowano 10 775 odmów przyłączenia obiektów do sieci elektroenergetycznej, o łącznej mocy przyłączeniowej 65,6 GW.

Według URE, nakłady finansowe na sieci przesyłowe i dystrybucyjne w Polsce w 2022 r. wzrosły do 9,4 mld PLN w porównaniu do 7,2 mld PLN rok wcześniej. W 2021 r. zrealizowano 80 proc. zakładanego planu budżetowego, a w 2022 r. niecałe 91 proc.

REKLAMA

Wartość już realizowanych i planowanych inwestycji Polskich Sieci Elektroenergetycznych (PSE) do końca 2036 r. sięgnie 61,8 mld PLN. Natomiast nowelizacja ustawy o przygotowaniu i realizacji strategicznych inwestycji w zakresie sieci przesyłowych podpisana w lipcu 2023 r. ma uprościć procedury administracyjne.

Współpraca z Ukrainą

Polska realizuje obecnie wymianę energii elektrycznej z sześcioma sąsiednimi krajami, w tym z Ukrainą. W maju 2023 r. ukraiński operator sieci przesyłowych we współpracy z PSE zakończył modernizację linii Rzeszów-Chmielnicka Elektrownia Jądrowa, która nie była używana od 1993 r. Do Polski z Ukrainy energia płynęła również za pomocą wyłączonej z ukraińskiego systemu linii 220 kV o mocy rzędu 200 MW, łączącej elektrownię w Dobrotworze z Zamościem.

W październiku 2022 r., po serii rosyjskich ataków na infrastrukturę energetyczną, rząd Ukrainy zakazał eksportu energii elektrycznej. Zakaz został zniesiony w kwietniu 2023 r. Połączenia międzynarodowe ułatwiają integrację OZE i poprawiają wydajność systemu energetycznego na całym kontynencie, zmniejszając zależność od gazu kopalnego w zakresie elastyczności, bez uszczerbku dla niezawodności dostaw.

• Grupa Orlen planuje budowę dwóch elektrowni słonecznych. Znamy ich lokalizację

PolskieRadio24.pl/ IAR/ PIE/ mib