Polacy na szarym końcu. Chodzi o rozumienie tekstu i matematykę

Przedstawiono wyniki Międzynarodowego Badania Umiejętności Dorosłych PIAAC 2023 ((Programme for International Assessment of Adult Competencies). To jedno z największych badań społecznych na świecie, jedyne, które porównuje umiejętności osób dorosłych z różnych państw na świecie.

• Nowy przedmiot w szkołach. Nowacka: nie obchodzi mnie, co boli Ordo Iuris

Mierzy ono umiejętności rozumienia tekstu, rozumowania matematycznego i rozwiązywania problemów. Jest koordynowane przez Organizację Współpracy Gospodarczej i Rozwoju (OECD). Poprzednią edycję przeprowadzono w latach 2011-2012.

Polacy na szarym końcu, wyniki mówią same za siebie

Wyniki badania z 2023 roku nie niosą dobrych wieści dla Polski. Nasz kraj - wraz z Włochami, Portugalią, Litwą i Chile - znalazł się w gronie krajów o najniższych średnich wynikach w badaniu PIAAC. Prym wiodą natomiast kraje z północy Europy (Finlandia, Szwecja, Norwegia) oraz Japonia.

REKLAMA

W obecnej edycji wzięło udział 31 krajów OECD. Badano osoby w wieku od 16 do 65 lat.

Średni wynik polskich uczestników badania w rozumieniu czytanego tekstu to 236 punkty (przy średnim wyniku dla krajów OECD wynoszącym 260 punktów), w rozumowaniu matematycznym - 239 punktów (średnia OECD - 263 punkty), w rozwiązywaniu problemów - 226 (średnia OECD - 251 punkty).

Jeden z największych spadków

W porównaniu z poprzednim badaniem, Polska odnotowała jeden ze swoich największych spadków. Chodzi o spadek wyników w rozumieniu tekstu o 31 punktów i w rozumowaniu matematycznym - o 21 punktów. Ale wysokie spadki w tych dziedzinach zaobserwowano również na Litwie, w Nowej Zelandii i Korei Południowej.

Czytaj także: 

• Religia w szkołach. Prymas: zmiany są szkodliwe dla uczniów
• Lekcje religii osobno płatne lub w mniejszym wymiarze? Ekspert: to byłaby dyskryminacja
• Co dalej z religią w szkołach? Specjaliści katechetyki mówią o europejskich rekomendacjach

Jak zauważają badacze z Instytutu Badań Edukacyjnych, w badaniu PIAAC 2023 odnotowano niepokojąco wysoki odsetek osób z niskimi umiejętnościami: 39 proc. uczestników badania z Polski nie rozwiązało prostych zadań mierzących rozumienie tekstu, 38 proc. zadań dotyczących umiejętności matematycznych, a 48 proc. z zakresu rozwiązywania problemów. Wskazują, że nawet biorąc pod uwagę prawdopodobne niedoszacowanie wyników, wyraźnie widać, że spora część dorosłych w Polsce nie radzi sobie z zadaniami mierzącymi umiejętności podstawowe.

REKLAMA

W Polsce, podobnie jak w wielu innych krajach, zaobserwowano systematyczny spadek umiejętności wraz z wiekiem, szczególnie w grupie 55-65 lat. Najlepiej w badaniu wypadły osoby najmłodsze.

Badanie w Polsce niedoszacowane?

Analizy ekspertów OECD i Instytutu Badań Edukacyjnych wskazują, że polskie wyniki badania mogą być znacząco niedoszacowane, mimo spełnienia przez Polskę standardów metodologicznych realizacji badania.

"Problemem był niski poziom zaangażowania respondentów w rozwiązywanie zadań, czego przejawem było szybkie udzielanie odpowiedzi i częste pomijanie pytań w badaniu umiejętności. Mogło to też wpłynąć na wyniki innych krajów, ale w Polsce ich wpływ był najprawdopodobniej większy" - wyjaśnia IBE.

REKLAMA

Instytut zauważa też, że w Polsce badanie przeprowadzono na próbie ok. pięciu tysięcy osób wylosowanych z rejestru PESEL. Ankieterzy odwiedzali badanych w domach. Badanie trwało dwie godziny. Pierwsza część badania polegała na odpowiedzi na pytania ankiety, a kolejna - na samodzielnym rozwiązywaniu zadań na tablecie.

- To był test interaktywny, w którym mierzono umiejętność rozumienia tekstu, czyli np. znalezienie jakiegoś fragmentu, odpowiadanie na krótkie pytania, co można wywnioskować z danego tekstu - przekazał Michał Sitek z Zespołu Badań i Umiejętności IBE. Dodał, że były to teksty zbliżone do takich tekstów, z którymi stykamy się w życiu codziennym.

"Polscy dorośli niechętnie poświęcają dużo czasu na badanie"

Z kolei dyrektor IBE Maciej Jakubowski został poproszony o interpretację wyników polskich uczestników badania PIAAC. Zaznaczył, że należy robić to ostrożnie.

- Widać, że polscy dorośli niechętnie poświęcają aż tak dużo czasu na badanie - powiedział.

REKLAMA

"Sporo respondentów po prostu nie chciało tego robić"

Dodał, że to trudne badanie, bo mierzone są umiejętności, robione jest w domu, trzeba poświęcić dużo na to czasu.

• Biznes i zarządzanie. Do szkół średnich wchodzi nowy przedmiot
• Koniec "szantażu maturalnego"? Ministerstwo podjęło decyzję

- Sporo respondentów po prostu nie chciało tego robić - zauważył.

Ekspert podkreślił, że jeśli chodzi o wyniki badania w czołówce są kraje skandynawskie, gdzie dorośli uczestniczą na bieżąco w doskonaleniu swoich umiejętności. Tymczasem - jak wskazał - w Polsce wciąż jest bardzo duża grupa dorosłych, która nie uczestniczy w żadnym kształceniu, często też w pracy nie używa umiejętności, które np. wyniosła ze szkoły.

Kobiety z lepszymi wynikami w rozumieniu tekstu

W większości krajów europejskich kobiety osiągnęły lepsze wyniki w rozumieniu tekstu, a mężczyźni w matematyce. W Polsce średni poziom umiejętności kobiet i mężczyzn jest podobny we wszystkich trzech badanych dziedzinach.

REKLAMA

We wszystkich krajach znacznie lepiej radziły sobie z zadaniami osoby z wyższym wykształceniem - w Polsce ich przewaga względem innych kategorii wykształcenia była największa w matematyce.

Źródło: PAP/hjzrmb