Rząd zmienia Kodeks pracy. Szybsze dłuższe urlopy i emerytura minimalna

• Rada Ministrów przyjęła projekt nowelizacji Kodeksu pracy, który zakłada wliczanie okresów pracy na umowach cywilnoprawnych i w ramach jednoosobowej działalności gospodarczej do stażu pracy.
• Zmiany te mają wyrównać szanse w dostępie do kluczowych świadczeń pracowniczych, takich jak dłuższy urlop wypoczynkowy, nagrody jubileuszowe oraz możliwość ubiegania się o stanowiska wymagające określonego doświadczenia zawodowego
• Nowe przepisy zaczną obowiązywać od 1 stycznia 2026 roku i będą działać z mocą wsteczną, co pozwoli na zaliczenie już przepracowanych okresów

Staż pracy. Czym jest i co daje?

Staż pracy odgrywa w Polsce ważną rolę, decydując o dostępie do wielu istotnych świadczeń i uprawnień. Do momentu wejścia w życie zapowiadanych zmian, wyłącznie okresy zatrudnienia na podstawie umowy o pracę były wliczane do tego stażu.

Taka regulacja prowadziła do paradoksalnych sytuacji, gdzie osoby aktywne zawodowo przez wiele lat, lecz związane wyłącznie umowami cywilnoprawnymi, takimi jak umowa zlecenia, czy też prowadzące własną działalność gospodarczą, znajdowały się w niekorzystnej pozycji. Ich rzeczywiste doświadczenie zawodowe nie przekładało się na oficjalnie uznawany staż pracy, co skutkowało brakiem dostępu do wielu praw przysługujących pracownikom etatowym. Ten stan rzeczy miał się zmienić.

Dzięki zmianom w Kodeksie pracy, osoby, które przez lata pracowały poza klasyczną umową o pracę, odczują wymierne korzyści. Przede wszystkim zyskają szybszy dostęp do dłuższego urlopu wypoczynkowego. Obecnie prawo do 26 dni urlopu przysługuje po 10 latach stażu pracy, podczas gdy poniżej tego progu wymiar urlopu wynosi 20 dni. Ministerstwo Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej podało przykład pracownika, który, mając 7 lat stażu z umowy o pracę, przedłoży dokumenty potwierdzające 4 lata pracy na umowie zlecenia. Po 1 stycznia 2026 roku, dzięki nowym przepisom, będzie on miał prawo do 26 dni urlopu wypoczynkowego, zamiast dotychczasowych 20.

Ponadto, wliczenie umów cywilnoprawnych do stażu pracy ma umożliwić dostęp do nagród jubileuszowych oraz otwierać drogę do stanowisk wymagających potwierdzonego doświadczenia zawodowego, co często było barierą dla osób z bogatym, lecz nieudokumentowanym w etatowym trybie doświadczeniem. Co równie istotne, zmiany te mają przyspieszyć proces nabywania prawa do wypłaty emerytury minimalnej, choć szczegółowe zasady tego powiązania nie zostały precyzyjnie opisane w dostępnych informacjach, to jednak jest to jeden z kluczowych beneficjów stażu pracy.

Kogo dotkną zmiany i jakie korzyści przyniosą?

Głównym celem nowelizacji jest wyrównanie szans dla wszystkich, którzy aktywnie uczestniczyli w rynku pracy, niezależnie od formy zatrudnienia. Projekt przewiduje wliczanie do stażu pracy szerokiego wachlarza okresów, które dotychczas były pomijane. Będą to między innymi:

• Okresy prowadzenia pozarolniczej działalności gospodarczej, czyli popularnych jednoosobowych firm
• Okresy współpracy z osobą prowadzącą działalność gospodarczą, co dotyczy wielu osób świadczących usługi na rzecz innych przedsiębiorców
• Czas zawieszenia działalności gospodarczej w celu sprawowania osobistej opieki nad dzieckiem, co jest istotne dla przedsiębiorców-rodziców
• Okresy wykonywania umów zlecenia, o świadczenie usług lub agencyjnych, stanowiących bardzo popularne formy zatrudnienia w Polsce
• Czas jako osoba współpracująca
• Okresy członkostwa w rolniczej spółdzielni produkcyjnej i spółdzielni kółek rolniczych
• Udokumentowane okresy wykonywania pracy zarobkowej za granicą (innej niż zatrudnienie)

Kogo zmiany nie dotyczą?

Warto zaznaczyć, że nowelizacja Kodeksu pracy przede wszystkim dotyczy tych osób, które dotychczas miały problem z wliczaniem swoich okresów pracy do stażu, czyli przede wszystkim pracowników na umowach cywilnoprawnych i osoby prowadzące jednoosobową działalność gospodarczą. Pracownicy zatrudnieni na podstawie umów o pracę już obecnie mają wliczane swoje okresy zatrudnienia do stażu pracy, a zatem dla nich ta konkretna zmiana nie wprowadza nowych uprawnień w tym zakresie. Zmiany mają na celu wyrównanie szans dla tych, którzy byli w gorszej sytuacji.

REKLAMA

Jak potwierdzić staż i kiedy zmiany wejdą w życie?

Kluczową kwestią dla osób zainteresowanych wliczeniem swoich dotychczasowych okresów pracy będzie procedura ich potwierdzenia. Ministerstwo Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej wyjaśniło, że okresy zatrudnienia podlegające zgłoszeniu do ZUS będą potwierdzane zaświadczeniami wydawanymi przez Zakład Ubezpieczeń Społecznych. Natomiast te okresy zatrudnienia, które nie były zgłaszane do ZUS, a także inne okresy pracy zarobkowej za granicą, będą wymagały przedstawienia odpowiednich dokumentów zgodnie z ogólnymi zasadami reguł dowodowych.

Projekt przewiduje, że zmiany wejdą w życie od 1 stycznia 2026 roku. Co szczególnie ważne dla wielu osób, Minister pracy Agnieszka Dziemianowicz-Bąk na początku czerwca doprecyzowała, że nowe przepisy będą działały wstecz. Oznacza to, że osoby, które już w przeszłości pracowały na umowach zlecenie czy prowadziły JDG, będą mogły zaliczyć te okresy do swojego stażu pracy po wejściu w życie nowych regulacji. To z pewnością otwiera drogę do szybszego nabywania wspomnianych uprawnień dla dużej grupy Polaków.

Czytaj także: 

• Praca w upale. Sprawdź, co musi ci zapewnić szef i kiedy możesz wyjść
• "Sławomir biznesu"? Tak Mentzen płaci pracownikom
• Kolejarz to ma życie? Tak wyglądają zarobki na kolei

Źródło: KPRM/Michał Tomaszkiewicz

REKLAMA