Unikatowa starożytna biblioteka odkryta w ruinach "Miasta Gladiatorów" w Turcji

Skarby przeszłości

Stratonikeja była jednym z najważniejszych miast starożytnej Karii, historycznej krainy leżącej na obszarze dzisiejszej Anatolii w Turcji. Zwana jest czasem "Miastem Gladiatorów", bo ponoć ci dawni wojownicy osiedlali się tu po przejściu na emeryturę; określana bywa także "największym marmurowym miastem na świecie". Ziemia ta w ciągu wieków przechodziła w ręce rozmaitych ludów i państw, a odkopane tutaj zabytki wskazują na ślady osadnictwa greckiego, rzymskiego, osmańskiego i tureckiego.

Archeolodzy pracują na rozległym obszarze Stratonikei nieprzerwanie od 1977 roku. Od pięciu lat wykopaliskami kieruje dr Bilal Söğüt, z tureckiego Uniwersytetu w Pamukkale. I to właśnie on ogłosił pod koniec czerwca 2025 roku, że jego zespół odsłonił całość struktury tego, co z dużym prawdopodobieństwem było w czasach starożytnych budynkiem biblioteki, i to nie byle jakiej.

– Odkryliśmy najważniejsze sekcje: główne wejście, południowy portyk, centralny dziedziniec, czytelnię i sąsiednie pomieszczenia. Odkrycia te wskazują na bibliotekę o znacznej skali i znaczeniu – mówił dr Bilal Söğüt cytowany przez portal Arkeonews.

Przeciw losowi

Gmach biblioteki stał na skrzyżowaniu czterech głównych ulic w centrum Stratonikei. Według odkrytych tam inskrypcji zbudował ją "mistrz z Efezu", miasta, które w antyku było kulturalnym centrum Morza Egejskiego. Biblioteka powstała zatem już w okresie greckim, później jednak została przebudowana w epoce rzymskiej. Przetrwała aż do późnej starożytności, na co wskazują mozaiki dodane w IV wieku naszej ery.

Nawet trzęsienie ziemi, które nawiedziło tę okolicę w początku VII wieku, niszcząc prawie całe miasto, w tym również budynek biblioteki, nie spowodowało jej zamknięcia. Choć po remoncie nie była już tak imponująca (zresztą samo miasto po katastrofie zaczęło podupadać), to nadal przez pewien czas służyła lokalnej społeczności.

Najciekawsze w odkryciu archeologów jest to, że architektoniczny układ biblioteki jest zupełnie unikatowy na tle innych znanych budynków tego typu w Anatolii. Badacze spekulują, że budowla ze Stratonikei mogła posłużyć jako model dla twórców późniejszej biblioteki w Afryce Północnej. Fakt ten może zainspirować kolejne spostrzeżenia na temat wymiany kulturowej w regionie Morza Śródziemnego.

Dr Bilal Söğüt zapowiada dalsze prace w ruinach biblioteki. – Naszym celem jest zrekonstruowanie części kolumn i elementów konstrukcyjnych. Chcemy, by odwiedzający to miejsce mogli w pełni doświadczyć pierwotnej majestatyczności biblioteki. To nie jest tylko budynek. To świadectwo ponadczasowej wartości wiedzy – dodał.

Źródło: https://arkeonews.net/ancient-library-with-unparalleled-architecture-found-in-stratonikeia-marble-city-of-gladiators/

mc