Płaca minimalna 2026. Tradycji stało się zadość, rząd nie może już dać niższej podwyżki
Trójstronne negocjacje dotyczące wysokości płacy minimalnej na 2026 roku zakończyły się spodziewanym fiaskiem. Najniższa krajowa nie będzie więc wynosić 4716 zł brutto, jak chcieli pracodawcy, ani 5020 zł, jak chcieli związkowcy. Wiadomo, że pensja minimalna w 2026 roku nie będzie niższa niż 4806 zł brutto. Mniej rząd dać nie może, ale więcej już tak – i były precedensy, gdy tak robił.
2025-07-16, 11:11
Najważniejsze informacje w skrócie
- Fiasko negocjacji w Radzie Dialogu Społecznego to przewidywalny element procesu ustalania płacy minimalnej, który zgodnie z prawem legitymizuje rząd do samodzielnego określenia jej wysokości
- Rządowa propozycja 4806 zł brutto na 2026 rok stanowi ustaloną podstawę, od której kwota nie może być niższa; przepisy nie wyznaczają jednak górnego limitu dla ostatecznej podwyżki, co pozostawia pole do decyzji politycznych
- Ostateczna wysokość przyszłorocznej płacy minimalnej zostanie ogłoszona przez rząd do 15 września, zamykając tym samym coroczny cykl decyzyjny
Płaca minimalna bez zgody. Rząd podejmie decyzję sam
Coroczne negocjacje w sprawie wysokości płacy minimalnej, które toczą się w Radzie Dialogu Społecznego (RDS), ponownie zakończyły się bez porozumienia. Tym samym stało się zadość swoistej „tradycji”, w której dialog społeczny, jak wielu jego uczestników podkreśla, bywa często jedynie fasadowy. Kulisy tej corocznej "wojny o płacę minimalną" i reguły gry pokazaliśmy bezkompromisowo, ujawniając zyski i straty wszystkich stron oraz brudną politykę, która za tą niezgodą stoi.
Na stole negocjacyjnym leżały trzy kluczowe propozycje, każda odzwierciedlająca odmienne interesy i obawy stron. Związki zawodowe, walczące o jak najwyższe podwyżki dla pracowników, postulowały ambitną kwotę 5020 zł brutto. Po drugiej stronie, reprezentacje pracodawców, zaniepokojonych rosnącymi kosztami pracy, opowiadały się za bardziej ostrożnym wzrostem do poziomu 4716 zł brutto. Rząd natomiast, pełniący rolę arbitra, ale także cichego beneficjenta każdej podwyżki ze względu na zwiększone wpływy do budżetu, zaproponował kwotę 4806 zł brutto.
💸 Brutto vs netto. Ile z 4806 zł trafi do twojej kieszeni?
Pamiętaj, że płaca minimalna podawana w negocjacjach to zawsze kwota brutto. Aby obliczyć, ile pracownik otrzyma "na rękę" (netto), należy od niej odjąć składki na ubezpieczenia społeczne (emerytalne, rentowe, chorobowe), składkę zdrowotną oraz zaliczkę na podatek dochodowy (PIT). Przy kwocie 4806 zł brutto, po odliczeniu wszystkich obciążeń, pracownik otrzyma na konto około 3605 zł netto (przy standardowych założeniach).
Wobec braku konsensusu w RDS, gdzie od dekady nie udało się wypracować wspólnego stanowiska, zgodnie z obowiązującymi przepisami prawa, to rząd zyskuje prawną legitymację do samodzielnego ustalenia wysokości płacy minimalnej. Oznacza to, że rządowa propozycja 4806 zł brutto staje się punktem wyjścia, a zarazem dolną granicą dla ostatecznej kwoty.
Zgodnie z Ustawą o minimalnym wynagrodzeniu za pracę, wysokość płacy minimalnej na kolejny rok musi wzrosnąć co najmniej o prognozowaną inflację. Istotne jest jednak to, że prawo to nie przewiduje żadnego górnego limitu dla podwyżki. Daje to rządowi szerokie pole do manewru i pozwala na podjęcie decyzji, która może być wyższa niż pierwotnie przedstawiona propozycja. Historia zna takie precedensy, co sprawia, że ostateczna kwota wciąż pozostaje kwestią otwartą.
Jak naprawdę ustala się płacę minimalną?
Kulisy corocznego spektaklu w trzech aktach
Akt 1: Aktorzy na scenie
Związki zawodowe
Walczą o jak najwyższe podwyżki dla pracowników.
Pracodawcy
Dążą do jak najniższych podwyżek, alarmując o kosztach.
Rząd
Przedstawia "kompromis", ale ma własne interesy i ostateczne słowo.
Akt 2: Niewidoczne reguły gry
Gwarancja inflacyjna
Podwyżka musi być co najmniej tak wysoka, jak prognozowana inflacja. Ustawa nie określa jednak górnego limitu.
Dwie podwyżki w roku
To automatyczny mechanizm, który włącza się, gdy prognozowana inflacja na dany rok przekracza 5%.
Akt 3: Spektakl według harmonogramu
Rząd przedstawia propozycję
Rada Ministrów przekazuje Radzie Dialogu Społecznego (RDS) swoją wstępną propozycję płacy minimalnej.
"Negocjacje" w RDS
Związki i pracodawcy próbują (zwykle bezskutecznie) uzgodnić wspólną stawkę.
Rząd podejmuje decyzję
Wobec braku porozumienia w RDS, rząd samodzielnie ustala wysokość płacy minimalnej na kolejny rok.
Finał: Gdzie dwóch się bije, tam rząd decyduje
Brak porozumienia w Radzie Dialogu Społecznego to stały element systemu. Daje on rządowi prawną legitymację do samodzielnego podjęcia ostatecznej decyzji, przez co dialog często bywa "fasadowy".
Pensja minimalna 2026. Kiedy poznamy ostateczną kwotę?
Cały proces ustalania płacy minimalnej przebiega według ściśle określonego harmonogramu, który dyktuje rytm corocznego "spektaklu".
- 15 czerwca: Rada Ministrów przedstawiła Radzie Dialogu Społecznego swoją wstępną propozycję płacy minimalnej na kolejny rok
- 15 lipca: Był to termin, do którego związki zawodowe i organizacje pracodawców miały próbować uzgodnić wspólną stawkę w ramach RDS. Jak wiemy, negocjacje te, choć formalnie prowadzone, zakończyły się bezskutecznie
- 15 września: Wobec braku porozumienia w Radzie Dialogu Społecznego, Rada Ministrów samodzielnie ustali wysokość płacy minimalnej na kolejny rok. Jest to data, do której dowiemy się, ile faktycznie będzie wynosić najniższa krajowa w 2026 roku
Ten mechanizm, w którym brak porozumienia stał się normą, a ostateczna decyzja spoczywa na rządzie, sprawia, że choć formalny dialog trwa, to jego faktyczny wpływ na finalną stawkę bywa ograniczony. Ostateczna kwota, choć nie niższa niż 4806 zł brutto, może jeszcze pozytywnie zaskoczyć miliony Polaków, których ekonomiczne losy zależą od tej decyzji.
- Czy twoja wypłata zostanie obniżona? Rząd szykuje rewolucję w płacy minimalnej
- Płaca minimalna niszczy firmy i podwyższa bezrobocie? Weryfikujemy 10 mitów
- Płaca minimalna. Ekonomiczny rachunek kontra polityczne wyrachowanie
Źródło: RDS/Michał Tomaszkiewicz