Aktorzy, muzycy, naukowcy, celebryci. Świat żegna wyjątkowe osoby

LISTOPAD 2022

Jurij Kosin, 85 lat

Tematem, który przyniósł mu szerszą rozpoznawalność, i do którego przez całe życie powracał, był Czarnobyl. Jurij Kosin towarzyszył służbom, które tuż po wybuchu likwidowały skutki katastrofy. Jako inżynier organizował budowę punktów kontrolnych, miał do dyspozycji centrum obliczeniowe, a nawet śmigłowiec. Widział ogrom zniszczenia i starał się je uchwycić na swych fotografiach. W odróżnieniu od akredytowanych fotoreporterów miał swobodę poruszania się po strefie i kontakt z ludźmi, którzy uczestniczyli w tych wydarzeniach. To zaowocowało cyklem niezwykle poruszających zdjęć.

Keith Levene, 65 lat

Keith Levene założył zespół The Clash w 1976 roku wraz z Mickiem Jonesem. Opuścił go jednak jeszcze przed nagraniem pierwszej płyty, by współtworzyć Public Image Limited. Z tej grupy odszedł w 1983 roku, bo nie mógł dogadać się z kolegami w sprawie tego, jak powinien brzmieć czwarty album „This Is What You Want… This Is What You Get”. Karierę solowa rozpoczął od wydania w 1984 roku oryginalnych wersji piosenek ze wspomnianej płyty Public Image Limited. Swój album zatytułował „Commercial Zone”. W późniejszych latach Levene współpracował m.in. z Red Hot Chili Peppers, wrócił też do wspólnego grania z Jahem Wobble. Na razie nie podano do wiadomości przyczyny śmierci muzyka.

Merhan Karimi Nasseri, 80 lat

80-letni Nasseri mieszkał w terminalu 1 od 1988 do 2006 roku, najpierw z powodu braku dokumentów poświadczających status uchodźcy, a później, po otrzymania prawa pobytu we Francji, z własnego wyboru. Spał na czerwonej plastikowej ławce, a kąpał się w pomieszczeniach socjalnych. Dni spędzał, pisząc pamiętniki, czytając czasopisma i rozmawiając z podóżnymi i pracownikami.

Jego historia była inspiracją do powstania m.in. filmu Spielberga "Terminal" z 2004 roku z Tomem Hanksem w roli głównej. W ostatnich tygodniach życia ponownie zamieszkał na lotnisku.

Irene Cara, 63 lata

Cara zobyła sławę rolą i tytułową piosenką w musicalu "Fame" z 1980 r. a także światowym przebojem "Flashdance...What a Feeling" z filmu muzycznego "Flashdance" z 1983 r. Za rolę w tym filmie została uhonorowana nagrodą Oscara i muzyczną Grammy.

Występowała później w filmach, w których partnerowali jej m.in. Clint Eastwood i Tatum O'Neal. Artystka, która była najmłodszą z pięciorga dzieci w rodzinie imigrantów z Portoryko i Kuby, rozpoczęła karierę w bardzo młodym wieku.

GRUDZIEŃ 2022

Kirstie Alley, 71 lat

Alley została uhonorowana nagrodą Emmy za rolę w komediowym serialu telewizji NBC "Cheers" oraz w filmie "Look Who's Talking" z 1989 r. Film, w którym wystąpił również m. in. Bruce Willis, zdobył tak dużą popularność, że doczekał się już w 1990 r. sequelu "Look Who's Talking Too".

Serial sytuacyjny "Cheers" o bywalcach pewnego bostońskiego baru, również cieszył się dużą popularnością. Był emitowany w latach 1987-93. Alley dołączyła do obsady w szczytowym okresie jego popularności, po odejściu poprzedniej gwiazdy Shelley Long.

Angelo Badalamenti, 85 lat

Badalamenti urodził się w 1937 roku na Brooklynie w Nowym Jorku. Jego ojciec pochodził z Sycylii. Kompozytor pisał utwory m.in. dla Niny Simone, a w 1986 roku został poproszony o pomoc Isabelli Rossellini w zaśpiewaniu piosenki "Blue Velvet" w filmie Lyncha o tym samym tytule. Badalamenti nawiązał następnie z reżyserem stałą współpracę.

W 1990 roku Badalamenti otrzymał nagrodę Grammy za sugestywny motyw muzyczny stworzony dla "Miasteczka Twin Peaks" oraz trzy nominacje do nagrody Emmy za swoją pracę nad serialem. Album ze ścieżką dźwiękową z serialu zdobył status złotej płyty w 25 krajach - poinformował "Hollywood Reporter". 

Maxwell Fraser, 65 lat

Maxi Jazz urodził się w Londynie, działał jako DJ i współtworzył scenę klubową w tym mieście. W 1995 r. był współzałożycielem Faithless. Zespół zdobył światową popularność. W 2011 r. grupa się rozwiązała, wróciła do koncertowania w 2015 r., ale już bez Maxi Jazza, który poświęcił się innym projektom.

"Był także cudownym człowiekiem, który miał dla każdego czas, ze swoją mądrością, która była głęboka, ale i przystępna. Praca z nim była zaszczytem i oczywiście prawdziwą przyjemnością" - dodano we wpisie Faithless.

Bob Penny, 87 lat

Penny wystąpił w około 30 filmach. Grał głównie role drugoplanowe, ale w dużych hollywoodzkich produkcjach. Można go zobaczyć w takich filmach jak "Mój kuzyn Vinny", "Missisipi w ogniu", "Stopień ryzyka", "Po wypadku", "Nazywał się Bagger Vance", "Droga do wolności" czy "Smażone zielone pomidory".

W przerwach pomiędzy kolejnymi filmami Penny występował na scenie w Birmingham w stanie Alabama. Zagrał m.in. w sztukach "Dziwna para" i "Don Juan w piekle”. Cytowana przez AL.com Rhonda Erbrick, przewodnicząca zarządu teatru, powiedziała, że był urodzonym aktorem, na scenie dawał z siebie wszystko, a "przebywanie w jego pobliżu było radością". 

Vivienne Westwood, 81 lat

Kariera Westwood w świecie mody rozpoczęła się w latach 70. ub. wieku wraz z eksplozją subkultury punków i ich charakterystyczną muzyką, sposobem bycia i ubioru. Do świata mody wniosła radykalną zmianę podejścia do tzw. stylu ulicy projektując m. in. stroje dla zespołu Sex Pistols.

Modelki ubrane w stroje Westwood często nosiły na T-shirtach i innych elementach ubioru hasła wzywające do walki ze zmianami klimatu i zanieczyszczeniem środowiska. Była znana z poparcia dla kontrowersyjnego założyciela demaskatorskiego portalu Wikileaks Juliana Assange'a.

Papież Benedykt XVI, 95 lat

Benedykt XVI zmarł w dawnym budynku klasztornym Mater Ecclesiae w Ogrodach Watykańskich, w którym mieszkał od swojej historycznej rezygnacji w 2013 roku.

19 kwietnia 2005 roku został wybrany papieżem w drugim dniu konklawe i przyjął imię Benedykta XVI. Jego wybór nie był zaskoczeniem. Już pod koniec pontyfikatu św. Jana Pawła II uważano, że to on zostanie jego następcą.

78-letni wtedy kardynał wcześniej myślał jednak o emeryturze i powrocie do rodzinnej Bawarii. Potem wyznał, że w czasie konklawe modlił się o to, by go nie wybrano.

STYCZEŃ 2023

Anita Pointer, 74 lata

Anita była jedną z czterech sióstr pochodzących z Oakland w Kalifornii, które stworzyły bardzo popularny w latach 70. i 80. girlsband wykonujący piosenki w stylach R&B, bebop, blues, soul, funk, dance, country i rock. Grupa rozpoczęła karierę w 1969 r. jako duet June i Bonnie. Gdy do sióstr dołączyła Anita, która dla kariery muzycznej rzuciła pracę sekretarki, zespół występował jako trio, o od 1972 roku stał się kwartetetem dzięki dołączeniu Ruth. Grupa The Pointer Sisters wylansowała takie hity, jak: "Fairytale", "Automatic", "I'm So Excited", "He's So Shy", "Jump (For My Love)" czy "Fire". Zdobyła trzy nagrody Grammy i otrzymała gwiazdę na słynnym Hollywood Walk of Fame. Dziś z tego składu zespołu żyje już tylko jedna z sióstr, właśnie Ruth.

Jeremiah Green, 45 lat

Jeremiah Green dorastał w Seattle i właśnie w tym mieście w 1993 roku założył grupę Modest Mouse wraz z Isaackiem Brockiem i basistą Erickiem Judym. Po dziesięciu latach opuścił zespół na skutek załamania nerwowego. Wystąpił na wszystkich albumach zespołu z wyjątkiem "Good News for People Who Love Bad News", który uchodzi za najlepszy w dorobku Modest Mouse. Brał też udział w niedawnej trasie zespołu, zorganizwanej z okazji 25-lecia ich drugiego, przełomowego albumu, "The Lonesome Crowded West". Ostatecznie musiał ją jednak opuścić, gdy wykryto u niego nowotwór.

Walter Cunnigham, 90 lat

Cunnigham był ostatnim żyjącym członkiem załogi statku Apollo 7, pierwszej misji załogowej w ramach tego programu, która poprzedziła 12 kolejnych, w tym serię lądowań na Księżycu.

W 1968 roku Cunningham wraz z Walterem Schirrą i Donnem Eisele dokonali 11-dniowego lotu na niskiej orbicie wokół Ziemi. Celem misji było wypróbowanie statku Apollo przed pierwszym lotem na Księżyc, który nastąpił niecały rok później.

Lot nastąpił po tragicznej śmierci załogi Apollo 1, która spłonęła w swoim statku podczas prób naziemnych w styczniu 1967 roku.

Misja Apollo 7, zakończona wodowaniem na Atlantyku na południe od Bermudów, udała się tak dobrze, że NASA zdecydowała się wysłać kolejną załogę w ramach misji Apollo 8 już do lotu wokół Księżyca, chociaż jeszcze bez lądowania. Nastąpiło ono dopiero w lipcu 1969 roku kiedy jako pierwsi ludzie na Srebrnym Globie stanęli Neil Armstrong i Edwin Aldrin, członkowie załogi statku Apollo 11.

Earl Boen, 81 lat

Boen wcielił się w doktora Petera Silbermana, cynicznego psychologa, który początkowo nie wierzy w ostrzeżenia Sary Connor (w tej roli Linda Hamilton) i Kyle'a Reese'a (Michael Biehn) o tytułowym podróżującym w czasie cyborgu.

Obok Arnolda Schwarzeneggera, jest jedynym aktorem, który zagrał we wszystkich trzech pierwszych filmach słynnej serii: "Terminator" ((1984 r.), "Terminator 2: Dzień sądu" (1991 r.) i "Terminator 3: Bunt maszyn" (2003 r.). Ponadto powtórzył tę rolę w filmie "Terminator: Mroczne przeznaczenie" z 2019 roku.

Boen pojawił się także w takich hitach, jak: "Moja macocha jest kosmitką", "Być albo nie być", "Obcy przybysze" czy "Naga broń 33 ?: Ostateczna zniewaga". Wycofał się z aktorstwa ekranowego w 2003 roku, ale pozostał aktywny zawodowo podkładając głos w grach wideo, m.in. w "Call of Duty", "World of Warcraft" i "Tales of Monkey Island".

Konstantyn II, 82 lata

Jego panowanie było naznaczone niestabilnością polityczną, która zakończyła się wojskowym zamachem stanu 21 kwietnia 1967 roku.

Kilka miesięcy później został zmuszony do ucieczki z kraju po poprowadzeniu nieudanej próby przeciwstawienia się ówczesnej juncie wojskowej.

Pozostał na uchodźstwie w Rzymie do czasu zniesienia monarchii przez juntę w 1973 roku. Po upadku dyktatury w 1974 roku rząd jedności narodowej pod przewodnictwem Konstantinosa Karamanlisa zarządził referendum, w którym Grecy odrzucili monarchię.

Konstantyn II był ojcem chrzestnym brytyjskiego następcy tronu księcia Williama. Były król i jego rodzina przez lata mieszkali w Londynie, zanim wrócili do Grecji.

Jeff Beck, 78 lat

Beck w 2011 roku został sklasyfikowany na 5. miejscu listy 100 najlepszych gitarzystów wszech czasów magazynu Rolling Stone. Współpracował z takimi artystami jak: Eric Clapton, Rod Stewart, Tina Turner, Mick Jagger, Jon Bon Jovi, Roger Waters, Stevie Wonder czy ZZ Top.

Beck zdobył osiem nagród Grammy i dwukrotnie został wprowadzony do Rock and Roll Hall of Fame - raz z zespołem Yardbirds w 1992 i ponownie jako artysta solowy w 2009 roku. 

Lisa Marie Presley, 54 lata

Lisa Marie Presley była jedynym dzieckiem Elvisa Presleya. Jej legendarny ojciec zmarł w 1977 roku w wieku 42 lat na atak serca.

David Crosby, 81 lat

Muzyk był członkiem-założycielem dwóch zespołów rockowych - The Byrds oraz Crosby, Stills, Nash & Young. Chociaż nigdy nie wrócił do sławy ze wczesnych lat swojej kariery, Crosby nagrywał i koncertował z powodzeniem do 2000 roku.

Bob Dylan nazwał Crosby'ego w swoim dzienniku "architektem harmonii" i "barwną i nieprzewidywalną postacią".

Dr Lloyd Morrisett, 93 lata

Morrisett na pomysł "Ulicy Sezamkowej" wpadł w 1965 r., gdy zauważył, że jego trzyletnia córka Sarah, jak zahipnotyzowana śledzi to, co się dzieje na ekranie telewizora. Zaczął zastanawiać się, jak przekuć tę fascynację w coś pożytecznego. Cztery lata później w telewizji zadebiutowała "Ulica Sezamkowa". Program ten nadawany jest aż do dziś.

LUTY 2023

Francisco Rabaneda y Cuervo, 88 lat

Jeden z najsłynniejszych projektantów mody i perfum Francisco Rabaneda y Cuervo, znany jako Paco Rabanne.

Rabanne zasłynął nie tylko ze swych projektów, ale też z ekscentrycznych wypowiedzi w telewizji. Głosił między innymi, że ma za sobą wiele wcieleń, w tym prostytutki w czasach króla Ludwika XIV, ma 75 tys. lat, spotkał istoty pozaziemskie, a w poprzednim życiu zamordował faraona Tutenchamona.

W 2006 roku odwiedził Ukrainę i powiedział o jej rozwoju po odzyskaniu niepodległości: "Ukraina przypomina mi kwiat, który rozwija swe płatki na moich oczach".

Szewach Weiss, 87 lat

Urodzony w 1935 roku na ówczesnych polskich Kresach Wschodnich Weiss ukrywał się w czasie II wojny światowej w ukraińskiej, a następnie polskiej rodzinie. W latach 1992-96 kierował pracami izraelskiego parlamentu, natomiast w okresie 2001-03 sprawował funkcję ambasadora Izraela w Polsce. Weiss otrzymał w tym kraju wiele odznaczeń i był jedną z osób, które najbardziej przyczyniły się do rozwoju polsko-izraelskich relacji - przypomniał "Haarec".

W 2017 roku Weiss został odznaczony przez prezydenta Andrzeja Dudę Orderem Orła Białego "w uznaniu znamienitych zasług w działalności na rzecz pogłębiania przyjaznych oraz wszechstronnych relacji pomiędzy Rzeczpospolitą Polską a Państwem Izrael".

Posłuchaj

Odeszli w minionym roku - Szewach Weiss (IAR) 0:28

Dodaj do playlisty

Dodaj do playlisty

Charles Kimbrough, 86 lat

Kimbrough stał się powszechnie znany dzięki swojej roli w popularnym serialu telewizji CBS "Murphy Brown", w którym przez 10 sezonów, w latach 1988-98, grał rolę prezentera telewizyjnego Jima Diala partnerując m. in. Candice Bergen.

Powrócił do tej roli w 2018 r. kiedy wznowiono ten serial na trzy sezony. Postać kreowana przez aktora była wzorowana na legendarnych prezenterach Edwardzie R. Murrowie i Walterze Cronkite. Za tę rolę Kimbrough został nominowany do nagrody Emmy.

Burt Bacharach, 94 lat

52 z piosenek kompozytora, który był czterokrotnie żonaty, trafiło na listę przebojów Top40. Do największych hitów należały m.in. "Baby, It's You", "The Look of Love", "Raindrops Keep Falling on My Head" oraz "The Best That You Can Do".

Bacharach znany był też jako twórca piosenek i muzyki do filmowów. Znalazły się m.in. w takich, jak "Nie przysyłaj mi kwiatów", "Co słychać koteczku", "Casino Royale", "Artur" i "Nocna zmiana".

Jako aktor wystąpił m.in. w serii komedii o przygodach Austina Powersa, w tym "Austin Powers: International Man of Mystery".

Za swoje kompozycje trzykrotnie zdobył nagrodę Oskara i sześciokrotnie Grammy.

Jeff Vlaming, 63 lata

Pisał scenariusze do produkcji różnych stacji telewizyjnych. Dla stacji USA pracował nad serialem opartym na motywach komedii „Dziewczyna z komputera”. W FOX-ie pisał scenariusze trzeciego, a potem finałowego odcinka legendarnego „Z archiwum X”. Dla ABC pisał „Nowe przygody Supermana”, a dla NBC „Hannibala”. Razem z J.H. Wymanem napisał scenariusz odcinka serialu „Fringe: Na granicy światów” zatytułowanego „Biały tulipan”. Dla wielu fanów to jeden z najwspanialszych odcinków tego serialu.

Lista seriali, przy których pracował Vlaming jest długa. Są na niej m.in. „Rescue 77”, „Xena: Wojownicza księżniczka”, „Siedmiu wspaniałych”, „Murder in Small Town X” czy „Battlestar Galactica”. Oprócz pisania, które – jak sam opowiadał – uwielbiał, Vlaming grał też w zespole punkowym i prowadził zajęcia z pisania scenariuszy telewizyjnych. Jak poinformował jego brat, w październiku ubiegłego roku scenarzysta zakończył pracę nad swoją powieścią graficzną. Pozostawił po sobie żonę Kathy i synów: Trevora i Lairda.

MARZEC 2023

Tom Sizemore, 61 lat

Sizemore zadebiutował w branży filmowej pod koniec lat 80. Po ukończeniu studiów grywał głównie w lokalnych teatrach. Później przyszła pora na występy na dużym ekranie – w samym 1989 roku zagrał niewielkie role w "Urodzonym 4 lipca", "Przykrej niespodziance" oraz „Osadzonym”.

Kolejne lata przyniosły mu kolejne role w takich głośnych produkcjach, jak "Urodzeni mordercy", "Gorączka" czy "Wróg publiczny".

Najważniejszą pozycją w aktorskim dorobku Sizemore’a pozostaje jednak rola sierżanta Mike'a Horvatha w kultowym dramacie wojennym "Szeregowiec Ryan" w reżyserii Stevena Spielberga.

Kenzaburo Oe, 88 lat

Oe był jednym z najbardziej cenionych współczesnych pisarzy japońskich. W swoich powieściach poruszał między innymi kwestie pacyfizmu i opieki nad swoim synem z niepełnosprawnością.

W 1994 roku Oe otrzymał literacką Nagrodę Nobla za "siłę i poezję w tworzeniu wyimaginowanego świata, w którym życie i mit składają się na poruszający obraz sytuacji człowieka we współczesnym świecie".

Po katastrofie w elektrowni atomowej w Fukushimie, w wieku ponad 70 lat zaangażował się w ruch społeczny wzywający do eliminacji elektrowni jądrowych. Działał również na rzecz pacyfistycznej japońskiej konstytucji i przeciwko broni nuklearnej – zaznacza japońska agencja Kyodo.

Paul Grant, 56 lat

Paul Grant był znany międzynarodowej widowni przede wszystkim z występów w popularnych filmach fantasy, takich jak "Harry Potter i Kamień Filozoficzny", "Gwiezdne wojny: Część VI – Powrót Jedi", "Willow" czy "Labirynt". Zagrał także w dramacie obyczajowym "Zmarli" z 1987 roku.

KWIECIEŃ 2023

Norman Reynold, 89 lat

Brytyjski scenograf i dyrektor artystyczny, który pracował przy wczesnych filmach z cyklu "Gwiezdne wojny". Za scenografię do pierwszego z nich, "Nowej nadziei" z 1977 roku, otrzymał Oscara. Drugą statuetkę zdobył za scenografię do wyreżyserowanego przez Stevena Spielberga filmu "Poszukiwacze zaginionej Arki" z 1981 roku.

Harry Belafonte, 96 lat

Belafonte szczyt kariery osiągnął w latach 50. ub. wieku. Jako piosenkarz wypełniał sale koncertowe, a jego nagrania, w tym sześć złotych płyt, odniosły światowy sukces i przyniosły mu wiele nagród. W 1956 roku jego album "Calypso" jako pierwszy w historii sprzedał się w ponad milionowym nakładzie.

W tym samym czasie Belafonte spełniał się jako aktor, grając m.in. w filach "Czarna Carmen" Otto Premingera (1954), czy "Schody" Roberta Wise (1959).

W kolejnych latach związał się z ikoną walki o prawa człowieka Martinem Lutherem Kingiem, którego wspierał finansowo. Dzięki wieloletniemu społecznemu zaangażowaniu w 1987 roku został mianowany ambasadorem dobrej woli UNICEF.

MAJ 2023

Petruszka Szustrova, 75 lat

Współtworzyła dysydencki ruch w Czechosłowacji Karta 77. Od 1985 roku była jej rzeczniczką, czyli osobą najbardziej narażoną na represje władz. Działa w Solidarności Polsko-Czechosłowackiej, a później Polsko-Czesko-Słowackiej. Zawiązane wówczas przyjaźnie przetrwały próbę lat.

Po aksamitnej rewolucji została wiceministrem spraw wewnętrznych w czechosłowackim rządzie federalnym. Politykę zostawiła już po dwóch latach; poświęciła się dziennikarstwu i tłumaczeniom. W swojej publicystyce zawsze miała na względzie prawa człowieka. Przyjaźniła się z Rosjanami, Białorusinami i Ukraińcami. Pojechała do Górskiego Karabachu. Pisała o dysydentach na Kubie.

Ray Stevenson, 58 lat

Stevenson urodził się w Lisburn w Irlandii Północnej w 1964 roku. Kiedy miał osiem lat, jego rodzina przeniosła się do angielskiego Newcastle. Po ukończeniu szkoły teatralnej Bristol Old Vic i rozwijaniu kariery w brytyjskiej telewizji, zadebiutował w filmie Paula Greengrassa "Sztuka latania" z 1998 roku. W kolejnych latach wystąpił w "Królu Arturze" jako rycerz okrągłego stołu, a także w "Trzech muszkieterach", "Zabić Irlandczyka" oraz filmowej serii "Thor". Ważnymi pozycjami w aktorskim portfolio Stevensona są również role w serialach "Rzym" i "Dexter". W tym ostatnim wcielił się w dystyngowanego rosyjskiego gangstera Isaaka Sirko, który pragnie pomścić śmierć ukochanego. Przed śmiercią aktor zagrał głównego antagonistę w miniserialu "Star Wars: Ahsoka", który zadebiutuje na szklanym ekranie w sierpniu tego roku. 

Tina Turner, 83 lata

Turner, która sprzedała ponad 150 mln płyt na całym świecie i zdobyła 12 nagród Grammy, blisko dekadę temu została obywatelką Szwajcarii.

Jej życie stało się kanwą filmu fabularnego, musicalu na Broadwayu i dokumentu nakręconego w 2021 roku dla HBO.

Jej kariera solowa rozpoczęła się na dobre po rozwodzie, zaś szczyt popularności przypadł na lata 80., kiedy wypuściła album "Private Dancer" wraz z hitowym singlem "What's love got to do with it". Album i piosenka przyniosła jej trzy nagrody Grammy, w tym za płytę roku. Później była znana m.in. z piosenek do filmu "Goldeneye", a także "We don't need another hero" z filmu "Mad Max: Beyond Thunderdome", w którym zagrała u boku Mela Gibsona.

W 1993 r. ukazał się nominowany do Oscara film fabularny "What's love got to do with it", oparty na autobiografii Turner, w którym opowiedziała o swoim burzliwym związku z byłym mężem i przemocy, której doświadczała.

Posłuchaj

Odeszli w minionym roku - Tina Turner (IAR) 0:35

Dodaj do playlisty

Dodaj do playlisty

Turner zakończyła występy sceniczne w 2009 r. po ukończeniu 70 lat. W 2013 roku poślubiła wieloletniego partnera, niemieckiego producenta muzycznego Erwina Bacha, z którym była do śmierci.

Samantha Weinstein, 28 lat

Aktorka znana była głównie z roli licealistki Heather w remake’u kultowego horroru "Carrie" z 2013 roku. Wystąpiła wówczas u boku takich gwiazd, jak Julianne Moore czy Chloë Grace Moretz. Potem mogliśmy ją oglądać także w dramacie "Reign", horrorze "Istnienie" oraz miniserialu "Grace i Grace". Karierę aktorską Weinstein rozpoczęła w wieku zaledwie 10 lat – zagrała wówczas w krótkometrażowym filmie "Big Girl". Kreacja ta uczyniła ją najmłodszą w historii zdobywczynią ACTRA Award - nagrody przyznawanej przez kanadyjską organizację Alliance of Canadian Cinema, Television and Radio Artists. Weinstein występowała również z zespołem Killer Virgins, w którym śpiewała i grała na gitarze.

Harald zur Hausen, 87 lat

Badania zur Hausena dotyczyły etiologii raka szyjki macicy. Naukowiec ustalił, że jest on powodowany przez wirus brodawczaka ludzkiego (HPV). Jego badania pozwoliły na opracowanie szczepionki, obniżającej ryzyko zachorowania na ten nowotwór. Za to odkrycie został w 2008 roku uhonorowany Nagrodą Nobla w dziedzinie medycyny.

Zur Hausen był laureatem blisko 40 doktoratów honoris causa i licznych profesur honoris causa. W 2009 roku otrzymał duży Federalny Krzyż Zasługi z Gwiazdą Orderu Zasługi Republiki Federalnej.

CZERWIEC 2023

Sergio Calderon, 77 lat

Przyszły gwiazdor wczesne dzieciństwo spędził w wiosce leżącej pośród meksykańskiej dżungli. W wieku 10 lat przeniósł się do Mexico City. Zadebiutował na dużym ekranie w 1970 r. w filmie przygodowym "The Bridge in the Jungle", u boku Johna Hustona. Z Hustonem, tyle że w roli reżysera, spotkał się też na planie dramatu psychologicznego "Pod wulkanem". Innym tuzem, z którym pracował Calderon, był Sergio Leone, który filmował Calderona w westernie "Garści dynamitu". Każda z tych produkcji kręcona była w Meksyku. Bardzo wyrazisty epizod Calderon zaliczył w "Facetach w czerni". Wcielił się w Meksykanina, który próbuje nielegalnie przedostać się do USA, a którego obciętą głowę finalnie widzimy wbitą na miecz, który dzierży kosmita.

Kulminacyjnym momentem kariery Calderona była rola w "Piratach z Karaibów: Na krańcu świata". Przypadła mu tam postać kapitana Eduarda Vallenueva, króla piratów i władcy Morza Adriatyckiego, ściganego za zuchwałe kradzieże i udział w bijatykach, a któremu zawsze udawało się wyjść z opresji. Na planie partnerował mu m.in. Keith Richards, gitarzysta The Rolling Stones, który wcielał się w innego z piratów.

Silvio Berlusconi, 86 lat

Magnat medialny i finansowy, który założył koncern telewizyjny Mediaset, był obecny we włoskiej polityce, choć z przerwami, 29 lat. Jego polityczna kariera narodziła się na gruzach, jakie pozostały po skandalu finansowym w świecie włoskiej polityki w latach 90. po ujawnieniu gigantycznego skandalu korupcyjnego Tangentopoli, który zmiótł ze sceny wielkie ugrupowania na czele z chadecją.

W styczniu 1994 roku odnoszący sukcesy biznesmen ogłosił swoją decyzję o wejściu na scenę polityczną wraz ze swą partią Forza Italia, założoną dwa miesiące wcześniej.

Dziewięciominutowe przemówienie, jakie wtedy wygłosił Berlusconi, całkowicie zmieniło włoską scenę polityczną. Dwa miesiące później, w marcu 1994 roku wygrał wybory i powołał swój pierwszy rząd razem z ówczesnym Sojuszem Narodowym Gianfranco Finiego i Ligą Północną Umberto Bossiego.

Pierwszy centroprawicowy rząd Berlusconiego pracował niecały rok. Następny rząd z tymi samymi sojusznikami powołał w 2001 roku; gabinet pracował całą kadencję do 2006 roku.

Do władzy Berlusconi powrócił w 2008 roku po upadku centrolewicowego rządu Romano Prodiego. Trzeci jego gabinet pracował do 2011 roku, a upadł w wyniku utraty większości w parlamencie i w klimacie ciężkiego kryzysu finansowego, w jakim znalazły się Włochy.

Cormac McCarthy, 89 lat

McCarthy długo pozostawał pisarzem nieznanym, aż w 1992 roku entuzjastycznie przyjęta powieść "Rącze konie", pierwsza część tzw. trylogii granicznej, przyniosła mu uznanie i sławę.

"Rącze konie" doczekały się adaptacji filmowej, podobnie jak "To nie jest kraj dla starych ludzi" i "Droga".

Bardziej znany jest jednak film "To nie jest kraj dla starych ludzi" w reżyserii Joela i Ethana Coenów z 2007 r., oparty na powieści pod tym samym tytułem. Produkcja ta w 2008 r. otrzymała cztery Oscary: za najlepszy film, najlepszą reżyserię, najlepszy scenariusz adaptowany i dla najlepszego aktora drugoplanowego (Javier Bardem). Jeszcze wcześniej, bo w 2000 r., na podstawie książki "Rącze konie" powstał wyprodukowany i wyreżyserowany przez Billy'ego Boba Thorntona film "All the Pretty Horses" z Mattem Damonem i Penélope Cruz w głównych rolach.

Glenda Jackson, 87 lat

Jackson mimo pełnej sukcesów kariery aktorskiej, stroniła od blichtru. Za każdym razem, gdy przyznawano jej Oscara, nie brała udziału w ceremonii rozdania tych nagród. Tłumaczyła, że była wtedy zajęta. - Wszystkie nagrody są bardzo miłe. Tyle że wcale nie czynią cię lepszym – powiedziała w ubiegłym roku na antenie BBC Radio 4. Jackson była czterokrotnie nominowana do Oscara dla najlepszej aktorki pierwszoplanowej. Triumfowała dzięki rolom w "Zakochanych kobietach" i "Miłości w godzinach nadliczbowych". Natomiast w przypadku kreacji w filmach "Ta przeklęta niedziela" (1971) r. i "Hedda" (1975) musiała uznać wyższość innych aktorek.

Na początku lat 90. zrezygnowała z kariery aktorskiej i poświęciła się polityce. Od 1992 do 2015 r. zasiadała w Izbie Gmin z ramienia Partii Pracy, a w latach 1997-99 była podsekretarzem stanu w ministerstwie transportu, w gabinecie Tony’ego Blaira.

Alan Arkin, 89 lat

Arkin wystąpił w wielu filmach, był czterokrotnie nominowany do Oscara. Był też laureatem nagrody Tony, najwyższego wyróżnienia na Broadwayu, za swoją pierwszą dużą rolę sceniczną - w "Enter Laughing" Carla Reinera (w 1963 roku).

Również jego pierwsza duża rola filmowa przyniosła mu nominację do Oscara - dla najlepszego aktora za rolę radzieckiego marynarza w zimnowojennej komedii z 1966 roku "Nadchodzą Rosjanie! Rosjanie nadchodzą!".

Oscara (dla najlepszego aktora drugoplanowego), ostatecznie przyniosła mu rola w "Małej Miss Sunshine". W ostatniej dekadzie zapamiętano go za rolę producenta filmowego w "Argo", opowiadającym o wywiezieniu z Iranu amerykańskich dyplomatów, postać Eugene w serialu "Dorwać Małego" i kreację agenta teatralnego w serialu "Metoda Kominskiego". 

LIPIEC 2023

Milan Kundera, 94 lata

11 lipca, w wieku 94 lat, zmarł Milan Kundera, jeden z najwybitniejszych współczesnych pisarzy europejskich, autor powieści "Nieznośna lekkość bytu", uznawanej za arcydzieło światowej klasy. Pisarz, uważany za twórcę prozy intelektualnej, był też autorem "Tożsamości", "Walca pożegnalnego", a także cenionych esejów: "Sztuka powieści" oraz "Zdradzone testamenty".

Pierwsza powieść Kundery to "Żart", opublikowany w 1967 roku, historia opisująca realia komunistycznej Czechosłowacji. Utwór ten przyniósł autorowi sławę na świecie, jednak został potępiony przez władze, przez co trafił, podobnie jak kolejne dzieła pisarza, na tzw. "czarną listę". W 1975 roku Milan Kundera wyemigrował do Francji, gdzie kilka lat później napisał "Księgę śmiechu i zapomnienia", która przedstawia różne historie czeskich obywateli po Praskiej Wiośnie 1968 roku.

Najsławniejsza publikacja Milana Kundery - "Nieznośna lekkość bytu" - ukazała się w 1984 roku. To opowieść o małżeństwie czeskich intelektualistów, które wiedzie życie w Pradze w okresie Praskiej Wiosny. Zmuszeni są oni zmagać się nie tylko z sytuacją społeczno-polityczną, ale również z własnymi słabościami.

Posłuchaj

Odeszli w minionym roku - Milan Kundera (IAR) 0:23

Dodaj do playlisty

Dodaj do playlisty

Ostatni utwór Kundery "Nieśmiertelność" jest powieścią, dotykającą tematu tytułowej nieśmiertelności i przetrwania w ludzkiej pamięci.

Książki Kundery zostały przetłumaczone na wiele języków, między innymi na angielski, polski, niemiecki czy hiszpański.

W 1991 roku w Polskim Radiu aktor Krzysztof Świętochowski (zmarł w 1992) czytał fragmenty opowiadania Milana Kundery "Złote jabłko wiecznej tęsknoty" z tomu "Śmieszne miłości".

Jane Birkin, 76 lat

Zadebiutowała w 1965 r. rolą dziewczyny na motorowerze w komedii Richarda Lestera "Sposób na kobiety". Przełomem w jej karierze okazał się występ w roli jednej z modelek fotografowanych przez głównego bohatera (David Hemmings) w dramacie Michelangela Antonioniego "Powiększenie" (1966 r.).

W 1968 r. wyjechała do Francji, starając się o główną rolę w "Sloganie", którą otrzymała, mimo że nie znała języka francuskiego. Na planie satyrycznego melodramatu poznała starszego od siebie o 18 lat francuskiego piosenkarza Serge’a Gainsbourg. W 1969 r. zaśpiewali razem skandalizującą miłosną piosenkę "Je t'aime... moi non plus". Piosenka, ze względu na swoje seksualne podteksty, została zakazana w wielu krajach, co tylko przydało sławy obojgu artystom.

Zagrała w ponad 80 filmach, m.in. w "Gdyby Don Juan był kobietą" (1973 r.), "Śmierć na Nilu" (1978 r.), "Zło czai się wszędzie" (1982 r.).

Tony Bennett, 96 lat

Wokalista wydał ponad 70 albumów, które przyniosły mu liczne Nagrody Grammy. W 2014 r. w wieku 88 lat Bennett pobił rekord jako najstarszy żyjący wykonawca, którego album "Cheek to cheek", projekt muzyczny stworzony wspólnie z amerykańską piosenkarką Lady Gagą, zajął pierwsze miejsce na liście tygodnika "Billboard". 

Sinead O'Connor, 56 lat

Urodzona w 1966 roku w Dublinie O'Connor karierę muzyczną zaczęła w młodym wieku, bo już w 1987 roku wydała swoją pierwszą płytę "The Lion and the Cobra". Ogółem nagrała 10 studyjnych albumów, z których największy sukces odniósł drugi, wydany w 1990 roku, "I Do Not Want What I Haven't Got"; sprzedał się w ponad siedmiu milionach egzemplarzy. Na tej płycie znajduje się najsłynniejszy przebój O'Connor "Nothing Compares 2U". Dzięki niemu stała się gwiazdą światowego formatu, choć żadna z późniejszych płyt nie zbliżyła się do sukcesu "I Do Not Want What I Haven't Got".

SIERPIEŃ 2023

Angus Cloud, 25 lat

W wieku 25 lat zmarł amerykański aktor Angus Cloud, znany z serialu Euforia". "Z najcięższym sercem musieliśmy dziś pożegnać niezwykłego człowieka" - napisała w poniedziałek w komunikacie rodzina aktora.
Angus Cloud otwarcie mówił o swoich problemach ze zdrowiem psychicznym. "Mamy nadzieję, że jego śmierć pozwoli zrozumieć innym, że nie są sami w tej walce" - napisali bliscy aktora. 

Helene Carrere d’Encausse, 94 lata

Helene Carrere d’Encausse (ur. w 1929 roku w Paryżu) pochodziła z rodziny gruzińskich emigrantów, którzy uciekli na Zachód w wyniku rewolucji bolszewickiej. Była spokrewniona z Salome Zurabiszwili, obecną prezydent Gruzji.

W 1950 roku uzyskała francuskie obywatelstwo.

Była członkiem Akademii Francuskiej od 1990 roku, a od 1999 roku jej stałym sekretarzem. Napisała kilka biografii, w tym Lenina, Stalina i Katarzyny II.

W latach 1994-1999 była także posłanką do Parlamentu Europejskiego z ramienia gaullistowskiego ugrupowania Zgromadzenie na rzecz Republiki. 

William Friedkin, 87 lat

Friedkin debiutował komedią muzyczną „Good Times” z Sonnym i Cher w 1967 r., potem jednak nakręcił jedne z najbardziej kontrowersyjnych filmów w historii kina.

"Egzorcysta" zbulwersował widzów historią 12-letniej dziewczynki poddanej egzorcyzmom, które mają uwolnić ją od demona. Był to jeden z najbardziej dochodowych filmów w historii. Został nominowany do Oscara w 10 kategoriach.

Toto Cutugno, 80 lat

Swój przebój wszech czasów Cutugno zaśpiewał po raz pierwszy w 1983 roku na festiwalu piosenki w San Remo. Zajął piąte miejsce, ale utworem tym podbił niemal cały świat.

W festiwalu w San Remo wziął udział w sumie 15 razy. Wygrał tylko raz, w 1980 roku z piosenką "Solo noi"; cztery razy zajął drugie miejsce.

Do historii przeszedł jego wspólny występ z Rayem Charlesem.

Nagrał 28 płyt, w tym 18 studyjnych, był człowiekiem telewizji, uwielbianym przez swych rodaków.

Claude Ruiz Picasso, 76 lat

Claude Picasso urodził się w 1947 roku, studiował w Anglii i Francji, a w latach 1967–1974 mieszkał w Nowym Jorku. Przez krótki czas był asystentem słynnego fotografa Richarda Avedona, potem sam został fotoreporterem. Od czasu, gdy sąd wyznaczył go na zarządcę majątku Pabla Picassa, kontrolował wykorzystanie praw autorskich do dzieł artysty. Nieraz miał krytyczny stosunek do działalności instytucji będących w posiadaniu obrazów jego ojca. W 2018 roku powiedział, że nie jest konieczna tak duża liczba wystaw Picassa i że paryskie Musée Picasso zbyt często wypożycza jego prace. Jego zdaniem dzieła z kolekcji zbyt wiele podróżowały, a w tym "tsunami wystaw" uczestniczą prace, które są „nijakie i jedynie surfują na magii wielkiego nazwiska”.

WRZESIEŃ 2023

Jack Sonni, 68 lat

Amerykanin zainteresował się muzyką w młodości i uczył się grać na kilku instrumentach, w tym pianinie, trąbce i gitarze. Z liderem Dire Straits Markiem Knopflerem poznał się w sklepie z gitarami i po pewnym czasie został zaproszony do udziału w nagraniach piątego albumu studyjnego Dire Straits.

Wydana w 1985 roku płyta "Brothers in Arms" stała się hitem, zdobyła dwie nagrody Grammy, a liczba egzemplarzy sprzedanych na świecie wyniosła około 30 milionów.

Sonni grał razem z Dire Straits podczas słynnego koncertu Live Aid na stadionie Wembley. Pod koniec lat 80. gitarzysta zakończył karierę muzyczną i zajął się marketingiem. Brał jednak udział w projekcie Dire Straits Legacy zainicjowanym przez innych byłych muzyków zespołu. 

Gary Wright, 80 lat

Gary Wright urodził się w 1943 roku w New Jersey. Jako dziecko brał udział w radiowych i telewizyjnych reklamach, występował też na Broadwayu. Po ukończeniu szkoły wyjechał do Europy, by studiować medycynę – chciał mieć pewny fach, bo branżę muzyczną uważał za „niestabilną”. Po pewnym czasie porzucił jednak naukę na uniwersytecie i dołączył do brytyjskiego zespołu rockowego Spooky Tooth. W 1970 roku podjął współpracę z byłym członkiem zespołu The Beatles George’em Harrisonem, którego określał mianem swojego „duchowego mentora”. Rozgłos przyniosła mu wydana pięć lat później płyta „The Dream Weaver”. Podczas solowej kariery artysta nagrał 12 albumów studyjnych.

Wright pozostawił w żałobie żonę Rose, z którą był związany od niemal czterech dekad i dwóch synów. 

Charlie Robison, 59 lat

Robison rozpoczął karierę muzyczną pod koniec lat 80. Grał w lokalnych zespołach z Austin, jak Two Hoots i a Holler, zanim założył własny Millionaire Playboys.

Do jego najbardziej znanych piosenek należą m.in. "My Hometown", "El Cerrito Place" i "New Year's Day". Uznanie fanów muzyki country zdobyły też albumy, "Good Times" czy "Life of the Party".

W 1998 roku podpisał kontrakt z wytwórnią Lucky Dog. Album „Step Right Up” z 2001 roku zawierał jego jedyną piosenkę country, „I Want You Bad”, która znalazła się na liście 40 najlepszych przebojów,

Ian Wilmut, 79 lat

Ian Wilmut był pionierem klonowania. Jego praca odegrała kluczową rolę w przełomowym eksperymencie, w którym naukowcom po raz pierwszy udało się nakłonić dojrzałą komórkę dorosłego ssaka do zachowywania się jak komórka nowo zapłodnionego embrionu. Zaowocowało to stworzeniem owcy, która pod względem genetycznym była identyczne jak dawca komórki. Informacje o tym wydarzeniu w 1996 roku trafiły na pierwsze strony gazet na całym świecie.

PAŹDZIERNIK 2023

Laszlo Solyom, 81 lat

Laszlo Solyom (ur. 1942) był prawnikiem, profesorem prawa, stypendystą wielu renomowanych uniwersytetów. Stanowisko prezydenta Węgier zajmował w latach 2005-2010. Wcześniej w latach 1990-1998 był prezesem Trybunału Konstytucyjnego.

Laszlo Solyom był wraz z prezydentem Polski Lechem Kaczyńskim inicjatorem obchodzonego od 2007 r. Dnia Przyjaźni Polsko-Węgierskiej (przypadającego 23 marca), a w 2008 r. odsłonił w Jarosławiu pomnik Przyjaźni Polsko-Węgierskiej.

W 2009 r. Solyom został odznaczony Orderem Orła Białego.

Li Keqiang, 68 lat

Li Keqiang to były chiński premier i szef gabinetu, który sprawował swój urząd przez 10 lat od 2013 roku za rządów obecnego prezydenta Xi Jinpinga.

Był z wykształcenia ekonomistą i zajmował się głównie gospodarką przez dekadę odgrywając w niej decydującą rolę. W marcu br. przeszedł na emeryturę.

Jak zaznacza Reuter Li Keqiang był w pewnym okresie uważany za czołowego kandydata do objęcia przywództwa Komunistycznej Partii Chin, ale w ostatnich latach był coraz bardziej spychany na margines przez Xi.

Matthew Perry, 54 lata

Perry urodził się 19 sierpnia 1969 roku w Williamstown w stanie Massachusetts. Wychowywał się w Kanadzie i spędził tam wiele lat swojego dzieciństwa, zanim przeniósł się do Los Angeles.

Aktor zyskał międzynarodowe uznanie dzięki roli Chandlera w serialu "Przyjaciele". 

pap/iar/as