Wzór konferansjera, radiowy perfekcjonista, twórca wyrazistych ról w spektaklach teatralnych, filmach i serialach - Kazimierz Rudzki - był bohaterem audycji z cyklu "Dwie do setki".

Związany był z kabaretami "Szpak", "Wagabunda" i "Pod Egidą". Szerokiej publiczności znany był dzięki rolom w "Eroice", "Jak rozpętałem II wojnę światową", "Nie lubię poniedziałku", ale także takich serialach, jak "Wojna domowa" i "Wielka miłość Balzaka".

Kazimierz Rudzki nie był "luksusowym paniczem"

Kazimierz Rudzki (1911-1976) nie od razu znalazł się na artystycznej ścieżce. Początkowo za namową rodziny ukończył Wyższą Szkołę Handlową, pomagał też w rodzinnym biznesie.

- Rudzki z całą pewnością miał pochodzenie burżuazyjne, ale został przez ojca nauczony pracy, dlatego, że sprzedawał płyty w jego sklepie muzycznym. Nie było to tak, że to jest luksusowy panicz, on nigdy nie wyciągał fałszywych wniosków ze swojego uprzywilejowania - podkreślał Tomasz Mościcki.

Po ukończeniu studiów Kazimierz Rudzki postanowił zmienić ścieżkę kariery i zawodowo zająć się teatrem. W tym celu wstąpił na wydział reżyserii przedwojennego Państwowego Instytutu Sztuki Teatralnej.

- Kierownikiem wydziału reżyserii był Leon Schiller, wydziałem aktorskim kierował Zelwerowicz. W PIST uczyli najwybitniejsi ludzie, a w szkole panowała niesłychanie ostra selekcja. Erwin Axer wspominał, że studia reżyserskie zaczynały się tak, że pojawiał się tam jeśli nie tabun, to tabunek ludzi, a po egzaminach zaczynali oni znikać. Studia kończyła garstka ludzi - wyjaśniał Tomasz Mościcki.

Jako jego absolwent, Rudzki przez rok terminował w Teatrze Reduta. W sezonie 1938-39 był reżyserem i grał drobne role w stołecznym Teatrze Powszechnym. Gdy wybuchła wojna, uczestniczył w kampanii wrześniowej. Po bitwie pod Kockiem dostał się do niewoli. W obozach jenieckich przebywał do stycznia 1945 roku. To najprawdopodobniej w teatrach obozowych rozwinął swój talent konferansjera.

Reżyser, aktor, konferansjer, radiowiec

W Polskim Radiu przez lata prowadził m.in. "Kwadrans dla poważnych", występował w cyklu "Wesoły kramik" czy w "Podwieczorku przy mikrofonie".

"Wraz z nim odszedł zawód konferansjera, pozostali tylko zapowiadacze" - stwierdził kiedyś Bohdan Łazuka, wychowanek i – zdaniem wielu – ulubieniec profesora Rudzkiego. W słynnej anegdocie Kazimierz Rudzki usprawiedliwia się przed Arturem Sandauerem, że został profesorem tylko po to, by Łazuka mógł zostać magistrem.

W sobotnie popołudnie na naszej antenie o Kazimierzu Rudzkim - poza Tomaszem Mościckim - opowiedzieli: aktorki Marta Lipińska i Magdalena Zawadzka, aktor Damian Damięcki oraz aktor, dziennikarz i publicysta Rafał Dajbor.

W programie sięgnęliśmy również do archiwum Polskiego Radia, by przypomnieć niepodrabialny głos Kazimierza Rudzkiego.

***

Tytuł audycji: Dwie do setki

Prowadzili: Monika Zając i Roch Siciński

Goście: Marta Lipińska i Magdalena Zawadzka (aktorki), Damian Damięcki (aktor), Tomasz Mościcki (krytyk teatralny i historyk teatru) oraz Rafał Dajbor (aktor, dziennikarz i publicysta)

Data emisji: 19.02.2022 i 20.05.2023 (powtórka)

Godzina emisji: 15.00

mg

ZOBACZ WIDEO:

[YouTube Dwójki]

Aktorstwo to straszna profesja

Zdzisław Wardejn debiutował na teatralnej scenie w lutym 1961 roku w Teatrze Dramatycznym. - Droga aktora to straszna profesja. W szkole rozumiałem, że muszę grać, tak jak chcą moi nauczyciele. Ale potem zerwałem kontrakt z Teatrem Dramatycznym i pojechałem do Zielonej Góry, aby grać tak, jak mi się podobało. Różnie się to potem układało, moje kanty się trochę stępiły - wspominał na antenie Dwójki.

Kółko dramatyczne zamiast hydrauliki

Dodał, że matka posłała go do technikum energetycznego. - Chciała, żebym miał jakiś porządny zawód, został jakimś inżynierem. Zamiast odpowiadać z hydrauliki, zapisałem się do kółka dramatycznego - powiedział.

Aktor opowiadał także o swych synach, którzy swego czasu zajmowali się muzyką. - Jeden grał reggae, drugi thrash metal, trzeciemu kupiłem pianino, ale wtedy pojawił się rap. Teraz na szczęście wszyscy znaleźli już sobie inne zajęcia - mówił ze śmiechem. 

Czytaj też:

• Pola Raksa i kariera, która rozpoczęła się w barze mlecznym
• Jan Kobuszewski. Zmarnowany talent polskiego Charlie'go Chaplina

Prawda na scenie jest bardzo ważna

Zdzisław Wardejn dość szybko poszedł na studia reżyserskie. - Nie chciałem czekać na role, ale samemu konstruować ten świat, lecz jak się okazało, trudno w niego wejść, potrzebne są różnego rodzaju talenty. Dobrze grany teatr nie czyni samotnymi ludzi na widowni, prawda na scenie jest bardzo ważna - zaznaczył.

Teatr to największa satysfakcja

Według niego mikrofon i kamera to swego rodzaju bariery. - W prywatnej rozmowie można dzielić się tym, o czym publicznie się nie mówi. W mojej pracy teatr sprawia mi największą satysfakcję. Grałem Hamleta, Płatonowa, sporo takich ról, które zamykają okresy życia aktora - mówił.

Potrzeba prowokacji

Na zakończenie rozmowy podzielił się jeszcze jedną refleksją. - Uważam, że "Kupiec wenecki" Szekspira to komedia. Chciałbym jeszcze prowokacyjnie zagrać tego Żyda komediowo, jako człowieka, którego świat oszukał. Ta prowokacja mnie by interesowała - powiedział Zdzisław Wardejn.

***

Zdzisław Wardejn urodził się 21 kwietnia 1940 r. w Warszawie. W 1961 roku ukończył studia na Wydziale Aktorskim Akademii Teatralnej im. Aleksandra Zelwerowicza w Warszawie, a w 1973 roku - na Wydziale Reżyserskim tej samej uczelni. 

Występował na scenach Zielonej Góry - Teatr Lubuski w latach 1961-1963, Poznania - Teatr Polski w latach 1963-1967 i Krakowa - Teatr Rozmaitości w latach 1967-1968.

Od 1968 roku występuje w teatrach warszawskich: Narodowym (1968-82), Ochoty (1983-84), Nowym (1984-93). Od 1993 aktor Teatru Dramatycznego w Warszawie. Znany jest także z wielu ról w Teatrze Polskiego Radia.

Największą popularność przyniosła mu kreacja docenta Mariana Wolańskiego w filmach "Kogel-mogel" oraz "Galimatias, czyli kogel-mogel II". Sympatię widzów uzyskał także jako Remek w "Komedii małżeńskiej" Romana Załuskiego. 

Uczestnik Poznańskiego Czerwca 1956, omyłkowo umieszczony na liście śmiertelnych ofiar rozruchów.

W październiku 2010 roku został odznaczony Srebrnym Medalem "Zasłużony Kulturze Gloria Artis". 

***

Tytuł audycji: Mazurek słucha

Prowadził: Robert Mazurek

Gość: Zdzisław Wardejn (aktor)

Data emisji: 23.04.2022

Godzina emisji: 12.00

mo