• "Madonna pod jodłami" oraz "Adam i Ewa" Lucasa Cranacha Starszego to najważniejsze dzieła tego malarza, znajdujące się w Polsce.
• Powstały w okresie największego mistrzostwa niemieckiego malarza epoki renesansu.
• Oba obrazy możemy podziwiać na wystawie "Cranach. Natura i sacrum" w Muzeum Narodowym w Warszawie.

"Madonna pod jodłami" oraz "Adam i Ewa" pędzla Lucasa Cranacha Starszego (1472–1553) od 17 grudnia można oglądać w Muzeum Narodowym w Warszawie. Ich autor - malarz, rytownik, projektant i wydawca ilustracji drzeworytniczych - uważany jest za jednego z czołowych artystów niemieckiego renesansu. Obydwa dzieła pochodzą z polskich zbiorów - "Madonna pod jodłami" - z Muzeum Archidiecezjalnego we Wrocławiu, a "Adam i Ewa" - z kolekcji Muzeum Narodowego w Warszawie. Dzieła, powstałe około 1510 roku, uznaje się za najważniejsze obrazy tego malarza, znajdujące się w Polsce.

Spotkanie dwóch obrazów

Zdaniem Piotra Borusowskiego, oba obrazy ze sobą korespondują na wielu poziomach, m.in. teologicznym. - Obraz "Adam i Ewa" pokazuje grzech pierworodny, czyli coś, co zgubiło ludzkość. Natomiast Madonna z Dzieciątkiem określana była jako nowi Adam i Ewa, czyli postacie, które doprowadziły do zbawienia - podkreślił.

Kurator wyjaśnił też, że te dwa dzieła "rozmawiają ze sobą dzięki odmiennym podejściom do tła". - "Madonna pod jodłami" ma niesłychanie bogate tło pejzażowe, na którym bardzo dużo się dzieje. Widać różne postacie, rośliny, drzewa, a wszystko jest wyrysowane bardzo precyzyjnie. "Adam i Ewa" z kolei posiadają tło zupełnie czarne, dzięki czemu oglądający może skupić się na ciele pierwszych rodziców. Możemy więc mówić o tym, że obrazy dopełniają się, ale i rozmawiają w sposób przeciwstawny. Mamy wybuch kolorów, pejzaży, ale też uspokojenie tła - mówił gość audycji.

Lucas Cranach - artysta na tle epoki

Cranach, jak zauważył Piotr Borusowski, często nazywany jest malarzem reformacji, m.in. z powodu popełnienia portretu Marcina Lutra. Jednak mimo przyjaźni z niemieckim reformatorem, wcale nie rezygnował z zamówień duchowieństwa katolickiego. - Początek XVI wieku to czas, kiedy te granice między katolicyzmem a wyznaniem protestanckim jeszcze nie były jasno wyznaczane. Szalenie interesujące jest też to, że Cranach był świetnym przedsiębiorcą, który starał się pozyskać jak najwięcej zleceń zarówno od katolików, jak i protestantów - podkreślił, dodając, że czas rozłamu miał wpływ na to, jak wyglądała sztuka Lucasa Cranacha.

- Rycina "Madonna pod jodłami" powstała na początku XVI wieku. Nie widzimy aureoli nad głowami, możemy się więc domyślać, że artysta chciał je ukryć, żeby kompozycja była do kupienia zarówno przez zwolenników Rzymu, jak i reformatorów, którzy chcieli odejść od sakralnego charakteru wizerunków. Można powiedzieć, że sztuka w tym czasie była dopuszczalna zarówno dla zwolenników, jak i przeciwników reformacji - mówił Piotr Borusowski.

Wystawę "Cranach. Natura i sacrum" można oglądać w Muzeum Narodowym w Warszawie do 27 lutego 2022 roku.

[YouTube Muzeum Narodowe w Warszawie]

***

Tytuł audycji: Wybieram Dwójkę

Prowadził: Jakub Jamrozek

Gość: Piotr Borusowski (kurator wystawy "Cranach. Natura i sacrum")

Data emisji: 16.12.2021

Godzina emisji: 16.30

am