• W 2024 roku minie sto lat od urodzin wybitnego poety, eseisty, dramaturga, krytyka sztuki i podróżnika Zbigniewa Herberta.
• Z tej okazji Narodowe Centrum Kultury przygotowało mural przy warszawskiej ulicy Tamka, który przedstawia postać poety oraz fragment jego wiersza "Przesłanie Pana Cogito".

Narodowe Centrum Kultury upamiętniło przypadającą w tym roku setną rocznicę urodzin Zbigniewa Herberta (17 października 1924 - 28 lipca 1998) muralem w centrum Warszawy, przy ulicy Tamka 47. Mural przedstawia postać wybitnego poety oraz fragment jego wiersza "Przesłanie Pana Cogito".

Na muralu można przeczytać słowa: "...bądź odważny, gdy rozum zawodzi bądź odważny w ostatecznym rachunku jedynie to się liczy". Realizacja jest malarską interpretacją zdjęcia Herberta z 1963 roku, autorstwa Cezarego Marka Langdy, reportera Centralnej Agencji Fotograficznej. Autorką muralu zrealizowanego dla NCK przez firmę Good Looking Studio jest Magdalena Kaczanowska.

Z okazji jubileuszu NCK przygotowało także kalendarz na rok 2024 zawierający cytaty z twórczości Herberta i rysunki inspirowane jego podróżami po Europie. Do nabycia jest również monografia pt. "Herbert w listach. (Auto)portret wieloraki" pod redakcją Tomasza Korpysza i Wojciecha Kudyby, która odwołuje się do bogatej korespondencji poety z wybitnymi przedstawicielami świata kultury. 

Czytaj także:

• Zbigniew Herbert w wyjątkowych nagraniach. O sobie, o poezji, o podróżach

Poza tym w audycji:

Patroni literaccy roku 2024

Zgodnie z przyjętymi przez Sejm uchwałami 2024 ustanowiono rokiem m.in.: Melchiora Wańkowicza (50. rocznica śmierci), Marka Hłaski (90. rocznica urodzin) i Kazimierza Wierzyńskiego (130. rocznica urodzin). Z kolei Senat ustanowił rok 2024 rokiem: Witolda Gombrowicza (120. rocznica urodzin) oraz Czesława Miłosza (20. rocznica śmierci). 

Wystawa w Kordegardzie. Galerii Narodowego Centrum Kultury: "Jan A.P. Kaczmarek - Marzyciel" (26.01-18.02)

Jan A.P. Kaczmarek to kreator, organizator życia kulturalnego i opiekun młodych artystów. To kompozytor filmowy i teatralny, autor wielkich form wokalno-instrumentalnych i laureat Oscara. Twórca Międzynarodowego Festiwalu Filmowego "Transatlantyk" i światowiec, który z lekkością porusza się między Ameryką a Europą, sztuką a biznesem, filmem a muzyką.

Wystawa jest audiowizualną przestrzenią - wyróżnia warstwę emotywną, korespondując z dziełami kompozytora i z jego aktywnością organizacyjną. Obok partytur, dokumentów zaświadczających o procesie twórczym, pamiątek z wielu lat życia i działalności artystyczne, można zobaczyć jego instrumenty muzyczne i nagrody. A towarzyszy nam on sam, opowiadający o swoich projektach.

Konkurs na pracę doktorską z zakresu nauk o kulturze

Narodowe Centrum Kultury jest organizatorem Konkursu na najlepszą pracę doktorską z dziedziny nauk o kulturze. W 2022 roku - konkurs jest organizowany co dwa lata - do XV edycji konkursu zgłoszono 21 prac doktorskich z następujących dziedzin: kulturoznawstwa, etnologii, etnografii, antropologii kultury, socjologii kultury, psychologii międzykulturowej oraz etnomuzykologii. Niebawem kolejna odsłona przedsięwzięcia.

Narodowy Program Rozwoju Czytelnictwa 2.0

W ramach Narodowego Programu Rozwoju Czytelnictwa 2.0 Narodowe Centrum Kultury przygotowało zestaw materiałów edukacyjnych promujących czytanie i stanowiących mini-przewodnik dla dzieci i młodzieży w zakresie korzystania z zasobów bibliotek.

Pakiet, który od 3 stycznia będzie można bezpłatnie pobrać ze strony internetowej NPRCz 2.0, zawiera plakat, materiały ilustracyjne do mediów społecznościowych, kartę z wyzwaniem Czytelnicze bingo oraz dyplom dla uczestników.

Ważnym elementem Narodowego Programu Rozwoju Czytelnictwa 2.0. na lata 2021-2025 jest konkurs dotacyjny BLISKO. W poprzednich trzech edycjach projektu 142 biblioteki publiczne-beneficjenci BLISKO otrzymali łączne wsparcie w wysokości 16,5 mln zł.

Celem konkursu jest wzmocnienie roli bibliotek publicznych jako "trzeciego miejsca" - lokalnego ośrodka życia społecznego, stanowiącego centrum dostępu do kultury i wiedzy oraz integrującego społeczność. W ramach BLISKO wspierane są biblioteki publiczne w podnoszeniu kompetencji ich pracowników oraz budowaniu i wzmacnianiu lokalnych partnerstw na rzecz rozwoju czytelnictwa. 

Narodowy Program Rozwoju Czytelnictwa 2.0 (NPRCz 2.0) to wieloletni program rządowy na lata 2021-2025, w ramach którego środki w wysokości ponad miliarda złotych (60 proc. - budżet państwa, 40 proc. - wkład własny beneficjentów) zostaną przeznaczone na różne formy wsparcia i promocji czytelnictwa w Polsce. 

Rocznik Kultury Polskiej 2023

Tematem przewodnim ósmej edycji "Rocznika Kultury Polskiej" jest praca w kulturze. W publikacji, opatrzonej wstępem dyrektora Narodowego Centrum Kultury, znajdują się artykuły charakteryzujące szeroko rozumianą pracę w sektorze kultury.

Zebrane w "Roczniku" teksty, przygotowane przez pracowników kilkunastu instytucji, poświęcone są przede wszystkim pracownikom sektora kultury, rozwojowi i podnoszeniu kompetencji oraz statystyce zatrudnienia w instytucjach kultury.

Nowa publikacja NCK: "Widzimy się w Polsce" Katarzyna Walecka, Kinga Wojtas

Wydawnictwo Narodowego Centrum Kultury przygotowało nową publikację dla dzieci i młodzieży. Prezentując w niej dorobek artystyczny, etnograficzny, folklorystyczny i kulturowy różnych regionów Polski, zachęca do poznawania i zwiedzania naszego kraju. Warto nie tylko dotrzeć do ciekawych miejsc, historii czy tradycji, lecz także zaczerpnąć pomysły do własnych podróży i eksploracji swojej okolicy.

Nowe wydanie kwartalnika "Kultura Współczesna: Małomiasteczkowość"

Miasteczko to określenie bardzo szerokie. Sięgając po nie, mamy na myśli miejscowość o określonej liczbie mieszkańców, ale też krainę mityczną. Fascynuje nas, gdy zaczytujemy się w powieściach, opowiadaniach, reportażach na ich temat czy tworzymy namiastkę małomiasteczkowości choćby w ogródkach działkowych.

W czasach cyfrowej komunikacji i "planetarnej urbanizacji" miasteczka i ich mieszkańcy są coraz częściej w centrum zainteresowania twórców i badaczy kultury.

Zapowiedź Międzynarodowego Dnia Języka Ojczystego 

Międzynarodowy Dzień Języka Ojczystego to święto, które zostało ustanowione przez UNESCO, aby przypomnieć o bogactwie i różnorodności językowej świata i podkreślić jego wartość dla rozwoju dziedzictwa kulturowego ludzkości. Przesłaniem święta jest także ochrona języków ojczystych, zwłaszcza tych zagrożonych i ginących, promowanie wielojęzyczności i podkreślanie wartości edukacji językowej.

***

• Międzynarodowa Nagroda Literacka im. Zbigniewa Herberta utworzona została w 2013 roku przez Fundację im. Zbigniewa Herberta.
• Celem nagrody jest "wyróżnianie na polu literatury światowej wybitnych dokonań artystycznych i intelektualnych, nawiązujących do świata wartości, wokół których grawitowała twórczość Herberta".
• W tym roku doceniono chińskiego poetę żyjącego na emigracji. Yang Lian urodził się w roku 1955. 

Kim jest Yang Lian?

Yang Lian to chiński poeta mieszkający aktualnie w Berlinie. Jedna z jurorek, Krystyna Dąbrowska, podkreśliła, że tym co łączy go z samym Zbigniewem Herbertem jest przede wszystkim element biograficzno-polityczny. - Yang Lian był najpierw ofiarą rewolucji kulturalnej. Został zesłany do wioski, w której m.in. kazano mu kopać groby. A po wydarzeniach na placu Tiananmen musiał zostać za granicą - przypomina poetka.

Yang Lian, a Zbigniew Herbert

Choć twórczość laureata jest publikowana w Chinach, to jednocześnie podlega cenzurze. Podobnie jak Zbigniew Herbert, Lian jest przeciwnikiem reżimu. - Bezkompromisowym i godzącym się na to, że za postawę etyczną można zapłacić zakazem druku lub jakimiś represjami - precyzuje rozmówczyni Programu 1 Polskiego Radia. Inny z członków jury, Michael Krueger dodał, że kiedy przekazano werdykt, Yang "z radości porwał żonę do tańca". 

Czym jest Nagroda Literacka im. Zbigniewa Herberta?

Międzynarodowa Nagroda Literacka im. Zbigniewa Herberta przyznawana jest za dokonania nawiązujące do idei, które przyświecały twórczości Zbigniewa Herberta. Jak zauważa Magda Mikołajczuk dzięki tej nagrodzie możliwe jest nie tylko systematyczne promowanie dorobku patrona, ale również odkrywanie poetów mniej popularnych wśród polskich czytelników. - To są kolejni laureaci z bardzo różnych stron świata - zwraca uwagę dziennikarka.

"Podaruj wiersz" z okazji stulecia urodzin Herberta

Zbigniew Herbert urodził się 29 października 1924 roku. W związku z okrągłą, setną rocznicą do końca roku zaplanowano szereg wydarzeń okolicznościowych. To m.in. powrót do akcji "Podaruj wiersz". - Chodzi o to żeby wybrać poezję, przepisać na specjalnej papeterii i podarować wybranej osobie - tłumaczy Magda Mikołajczuk. Prof. Paweł Próchniak przypomina, że możemy wybrać zarówno osobę znaną jak i nieznaną. 

YouTube/Fundacja Herberta

***