"1940 Katyń - zbrodnia na nieludzkiej ziemi" - taki tytuł nosi komiks o zbrodni sprzed 70 lat autorstwa znanych polskich rysowników. Akcję książki, która w tym tygodniu trafi do księgarń, oparto na wspomnieniach Józefa Czapskiego.

TYLKO U NAS NIEPUBLIKOWANE NIGDY WSPOMNIENIA JÓZEFA CZAPSKIEGO 

Józef Czapski

Pod wspólną, symboliczną nazwą "1940 Katyń" w komiksie połączone zostały opowieści o losach wszystkich pomordowanych jeńców z obozów w Kozielsku, Ostaszkowie i Starobielsku. Kanwą komiksu jest opowieść byłego więźnia Starobielska, który znalazł się w gronie nielicznych ocalonych - Józefa Czapskiego. Jego "Wspomnienia starobielskie" stały się podstawą części poświęconej życiu obozowemu polskich jeńców.

Część druga komiksu oparta jest na relacji Czapskiego z poszukiwań zaginionych oficerów, prowadzonych przez niego z rozkazu generała Władysława Andersa, po zawarciu paktu Sikorski - Majski i podjęciu decyzji o utworzeniu Armii Polskiej w ZSSR. Opowieść o staraniach i zabiegach dyplomatycznych podejmowanych w warunkach rzeczywistości sowieckiej jest nie mniej fascynująca i równie tragiczna, jak historia obozowa. Stąd też bezpośrednie nawiązanie do tych wspomnień, zatytułowanych "Na nieludzkiej ziemi", już w samym tytule komiksu. W opowieści została także wykorzystana relacja Stanisława Swianiewicza - ocalałego z transportu na miejsce egzekucji.

To, czego nie udało się opowiedzieć w komiksie, dopełnia liczące czterdzieści stron posłowie dr. Tadeusza Kisielewskiego, autora m.in. książek "Katyń. Zbrodnia i kłamstwo", "Zamach - tropem zabójców generała Sikorskiego", "Gibraltar i Katyń". Całość uzupełniają kolorowe plansze z mundurami i uzbrojeniem przygotowane przez Wojciecha Nawrota. Scenariusz komiksowej opowieści przygotowali Witold Tkaczyk i Tomasz Nowak, autorami czarno-białych ilustracji są rysownicy Krzysztof Gawronkiewicz, Jacek Michalski i Jerzy Ozga.

Komiks jest kierowany przede wszystkim do nastolatków. Badania z 2007 r. pokazały, że tylko 40 proc. osób urodzonych po roku 1980 potrafiło powiedzieć, co stało się w Katyniu.

Wydarzenia ostatnich tygodni - tragiczny wypadek lotniczy pod Smoleńskiem, w którym śmierć poniósł prezydent Lech Kaczyński oraz wszyscy, którzy udawali się z nim do Katynia dla uczczenia 70. rocznicy zbrodni - skłoniły autorów do umieszczenia na zakończenie komiksu stosownej noty oraz jeszcze jednej, dodatkowej planszy poświęconej tej katastrofie. Wydawcą komiksu jest poznańska oficyna Zin Zin Press, która opublikowała już historyczne komiksy opowiadające o zbrodni na ks. Jerzym Popiełuszce, masakrze w kopalni "Wujek" oraz wydarzeniach z Czerwca 1956. Publikacja powstała dzięki dofinansowaniu Narodowego Centrum Kultury w ramach obchodów 70. rocznicy wybuchu II wojny światowej i 20. rocznicy odzyskania wolności i upadku komunizmu w Europie Środkowej oraz we współpracy z Radą Ochrony Pamięci Walk i Męczeństwa, Ministerstwem Kultury i Dziedzictwa Narodowego.

(PAP)

Mija 10. rocznica powstania nekropolii w Miednoje. Na tamtejszym cmentarzu wojskowym odbędą się dziś uroczystości upamiętniające ofiary zbrodni katyńskiej.

Na tamtejszym cmentarzu spoczywa ponad 6 tys. polskich jeńców zamordowanych w 1940 roku przez funkcjonariuszy NKWD w Kalininie, czyli dzisiejszym Twerze. Podobnie jak więźniowie Kozielska spoczywający w Katyniu, czy więźniowie Starobielska spoczywający w Charkowie - zostali oni zamordowani z rozkazu Stalina.

W uroczystości na cmentarzu w Miednoje weźmie udział blisko trzystu potomków pomordowanych Polaków. Dla nich wyprawa na symboliczne groby ich ojców, to niezwykła sentymentalna podróż. - Jest też taka pewna radość, kiedy staje się przy tej tabliczce, że można zapalić znicz, że można się pomodlić, że można dużo powiedzieć - zwierza się wzruszona Halina Drachal, córka jednego z zamordowanych.

W Miednoje spoczywają oficerowie Wojska Polskiego, ale przede wszystkim Policjanci, pogranicznicy, funkcjonariusze Straży Więziennej oraz urzędnicy. Zostali zgładzeni, bo taki był bezwzględny plan przywódców Związku Radzieckiego. Zdaniem dr Andrzeja Kunerta,  sekretarza Rady Ochrony Pamięci Walki Męczeństwa zamordowani, to była państwowa elita. - Byli to ludzie, którzy mieli bardzo bogate życiorysy zarówno wojskowe, jak i cywilne. Było tam wielu wybitnych ludzi, którzy specjalizowali się w bardzo wielu dziedzinach życia zawodowego i czynni byli w życiu publicznym na bardzo wielu polach - tłumaczył dr Kunert.

Mimo udokumentowania, władze Rosyjskie wciąż nie chcą przyznać, że Zbrodnia Katyńska była ludobójstwem. Rosjanie nie osądzili morderców, nie przekazali także Polakom wszystkich dokumentów dotyczących zbrodni.

Uroczystości na cmentarzu rozpoczną się o godzinie 10. 30. W Miednoje uczczona zostanie pamięć Polaków pomordowanych przez NKWD, a także ofiar kwietniowej katastrofy samolotu prezydenckiego. Następnie pielgrzymi pojadą do Ostaszkowa, gdzie złożą kwiaty w tamtejszym klasztorze, gdzie 70-siąt lat temu przetrzymywano jeńców.

(mb)

Naczelnej Dyrekcji Archiwów Państwowych przygotowała specjalne publikacje na temat mordu katyńskiego.

Wiosną 1940 reżim sowiecki dokonał ludobójstwa na żołnierzach polskich, będących jeńcami wojennymi. Wymordowano wiele tysięcy obywateli II Rzeczpospolitej, stanowiących elitę polskiego społeczeństwa. Sprawa katyńska była przez lata zakłamywana.

W rocznicę zbrodni katyńskiej Naczelna Dyrekcja Archiwów Państwowych przygotowała materiały dzięki którym możemy poznać fakty na temat jednej z najtragiczniejszych kart najnowszej historii Polski.

WIĘCEJ NA TEMAT ZBRODNI NA SPECJALNEJ STRONIE POLSKIEGO RADIA

Publikacja "Mord katyński. Siedemdziesiąt lat drogi do prawy”, to kompendium wiedzy o tej bezprecedensowej zbrodni. Bazą dla tego popularno - naukowego wydawnictwa stała się obszerna dokumentacja źródłowa pochodząca z archiwów polskich i rosyjskich oraz literatura przedmiotu. Książce towarzyszy audiobook „Mord katyński. Dokumenty zbrodni" stanowiący wybór kilkudziesięciu dokumentów wraz z komentarzami. We współpracy ze znanymi polskimi aktorami powstała kilkudziesięciominutowa opowieść o zbrodni i kłamstwie, adresowana do wszystkich ceniących historyczną prawdę.

•    „Mord katyński. Dokumenty zbrodni" (audiobook)
komentarze i wybór dokumentów: Sławomir Radoń
czytają: Olgierd Łukaszewicz (dokumenty), Jacek Rozenek (komentarze)

•    "Mord katyński. Siedemdziesiąt lat drogi do prawdy" (książka)
Wojciech Materski.