W ramach operacji polskiej NKWD zamordowano ponad 111 tysięcy Polaków, którzy po traktacie ryskim pozostali na terenach Związku Sowieckiego.
Honorowym patronatem wystawę objął prezydent Andrzej Duda, który skierował list do uczestników uroczystości. W liście odczytanym przez prezydenckiego doradcę Tadeusza Deszkiewicza Andrzej Duda podkreślił tragedię Polaków sprzed 80 lat.
- To jedno z najtragiczniejszych wydarzeń w historii naszego narodu w XX wieku. Operacja ta stanowiła ludobójczy akt terroru państwowego wymierzony w Polaków żyjących w Związku Sowieckim. Pozostaje ona, jak wiele innych zbrodni komunistycznych, niemilknących oskarżeniem wobec totalitarnej ideologii, wobec bestialskich decydentów i oprawców - napisał prezydent Andrzej Duda. Dodał, że naszym obowiązkiem jest ujawnianie zbrodni komunistycznych i zachowanie pamięci o ich ofiarach.
Komunizm to jedna wielka operacja przeciw człowiekowi
Prezes IPN Jarosław Szarek podkreślił, że komunistyczni oprawcy mordowali Polaków, ponieważ ci nie chcieli przyjąć sowieckiej koncepcji świata. Ofiary tak zwanej operacji polskiej NKWD z lat 1937-38 zostały - jak powiedział - bestialsko zamordowane, ponieważ wywodziły się z innego świata niż zwalczający je komunizm. Komunizm - dodał prezes IPN - był jedną wielką operacją przeciwko człowiekowi. Jarosław Szarek przypomniał, że ofiarami sowieckich represji wymierzonych w Polaków byli także przedstawiciele innych narodów.
Zastępca przewodniczącego Rady Obwodowej Chmielnickiego Wołodymyr Kalniczenko podkreślił, że NKWD prowadziło bezwzględną politykę wobec Polaków, ale również Ukraińcy stali się ofiarami represji sowieckich. Wołodymyr Kalniczenko powiedział, że Ukraińców z Polakami łączy wspólna historia i wspólna tragedia, dlatego - dodał - powinniśmy to pokazać młodemu pokoleniu, naszym dzieciom, naszym wnukom, po to, by taka tragedia nigdy się nie powtórzyła nie tylko w życiu naszych narodów, ale na całym świecie. Tragedie, jakie przyniósł totalitarny reżim, nie mogą się powtórzyć - stwierdził prezes IPN.
Na wystawie, która powstała dzięki materiałom archiwalnym, przekazanym do IPN przez ukraińskie Państwowe Archiwa Obwodowe w Odessie, Chmielnickim i Winnicy, zostały ukazane losy kilku osób, które pokazują tragedię tysięcy Polaków. Dokumenty zaprezentowane na wystawie dotyczą losów siedmiu osób, a także ich rodzin, żon i dzieci. Wśród archiwaliów są rozkazy aresztowania, opisy przesłuchań, decyzje o wyrokach śmierci i potwierdzenie zamordowania danej osoby. Są także dokumenty wytworzone w latach 50. czy 60. przez śledczych KGB, w których stwierdzają oni, że Polacy zostali aresztowani bezprawnie, a zamordowani - z fikcyjnych powodów.
Polacy byli pierwszą grupą w Związku Sowieckim, którą Stalin skazał na zagładę ze względu na narodowość.
pz
