Najważniejsze informacje w skrócie:

• Pracownik będzie mógł, na swój wniosek, kontynuować pracę u jednego z pracodawców w trakcie zwolnienia lekarskiego u drugiego, pod warunkiem że rodzaj wykonywanych czynności nie koliduje z procesem leczenia
• Wprowadzone zostaną legalne definicje "pracy zarobkowej" oraz "aktywności niezgodnej z celem zwolnienia", co ma ułatwić pracownikom zrozumienie, jakie czynności są dozwolone, a jakie skutkują utratą świadczenia
• Projekt nowelizacji przepisów dotyczących systemu ubezpieczeń społecznych, który zajmie się m.in. zasiłkami chorobowymi i kontrolami L4, stanowi jeden z elementów szeroko zakrojonego planu deregulacyjnego rządu

Za propozycjami zmian w zasadach zwolnień chorobowych stoi Ministerstwo Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej. Prace nad nowymi przepisami, zapowiadane i szeroko dyskutowane już od końca 2024 roku, mają na celu przede wszystkim dostosowanie przestarzałych regulacji do dynamicznie zmieniającego się, współczesnego rynku pracy. Obecne rozwiązania, zdaniem ministerstwa, nie nadążają za elastycznymi formami zatrudnienia oraz rosnącą liczbą osób, które posiadają więcej niż jedno źródło dochodu.

Projekt ustawy, nad którym pochylają się ministrowie, wprowadza kilka rewolucyjnych zapisów, które wprost wpływają na to, w jaki sposób pracujący mogą korzystać ze swoich świadczeń chorobowych. Jedną z najbardziej wyczekiwanych zmian, mającą fundamentalne znaczenie dla osób zatrudnionych w kilku miejscach, jest modyfikacja zasad pracy w trakcie L4. Dotychczas, w przypadku korzystania ze zwolnienia u jednego pracodawcy, podjęcie jakiejkolwiek pracy zarobkowej u drugiego automatycznie skutkowało pozbawieniem prawa do zasiłku za cały okres zwolnienia.

Nowelizacja proponuje, aby ubezpieczeni, którzy są zgłoszeni do ubezpieczenia u kilku podmiotów, mogli – na swój wniosek – wykonywać pracę u innego pracodawcy, o ile charakter tej pracy na to pozwala i nie koliduje z procesem leczenia. Dla przykładu, osoba ze złamaną ręką może być wykluczona z pracy fizycznej w jednym miejscu, ale może nadal prowadzić szkolenia lub wykonywać pracę biurową w drugim miejscu zatrudnienia.

Nowe definicje na L4

Aby wyeliminować wątpliwości, które często prowadziły do odbierania zasiłków, projekt ustawy wprowadza precyzyjne definicje.

💼 Praca zarobkowa

Zgodnie z nowymi przepisami, pracą zarobkową będzie każda czynność, która ma charakter zarobkowy, bez względu na podstawę prawną jej wykonywania.

• Wyjątek: Dopuszczalne są czynności incydentalne, podyktowane istotnymi okolicznościami.
• Ważne: Polecenie przełożonego nie może być traktowane jako taka istotna okoliczność.

🚫 Aktywność niezgodna z celem zwolnienia

Obejmuje ona wszelkie działania, które mogłyby utrudniać, bądź co gorsza, wydłużać proces leczenia lub rekonwalescencji.

• Wyłączone z definicji: Zwykłe czynności dnia codziennego, takie jak wyjście do apteki czy na zakupy.
• Wyłączone z definicji: Wspomniane wcześniej czynności incydentalne.

Obecnie nawet jednorazowe zalogowanie się do systemu służbowego czy podpisanie istotnego dokumentu mogło wiązać się z ryzykiem utraty świadczenia. Planowane złagodzenie przepisów dotyczących "czynności incydentalnych" pozwoli pracownikom na podjęcie takich działań – na przykład odebranie pilnego służbowego telefonu, czy podpisanie faktury – jeśli ich zaniechanie mogłoby narazić firmę na straty, pod warunkiem, że nie są one wynikiem presji pracodawcy.

Projekt przewiduje również wzmocnienie i uelastycznienie mechanizmów kontroli prawidłowości wykorzystywania zwolnień lekarskich, przeprowadzanych przez Zakład Ubezpieczeń Społecznych. Doprecyzowano, że ZUS będzie uprawniony do kontrolowania osób nawet po ustaniu tytułu ubezpieczenia chorobowego. Wprowadzono jednocześnie zapis gwarantujący, że kontrola musi być przeprowadzana z poszanowaniem prywatności osoby kontrolowanej, przy użyciu środków adekwatnych i proporcjonalnych do celu, tak by nie zakłócać procesu leczenia ani nie pogorszyć stanu zdrowia kontrolowanego.

Oprócz tego, projekt ma na celu standaryzację postępowania orzeczniczego. Planuje się uregulowanie zasad i trybu wydawania orzeczeń lekarskich, które są niezbędne do ustalania uprawnień do innych świadczeń, takich jak renty z tytułu niezdolności do pracy czy dodatki pielęgnacyjne. Aby zreformować system orzecznictwa i skrócić czas oczekiwania, planowane jest m.in. dopuszczenie do orzekania lekarzy bez specjalizacji w pierwszej instancji, a także umożliwienie wydawania orzeczeń w określonych sprawach przez pielęgniarki i fizjoterapeutów.

✅ Chcesz legalnie pracować na L4?

Nowe przepisy dadzą Ci taką możliwość, ale pod pewnymi warunkami. Oto, co musisz zrobić krok po kroku.

1️⃣ Złóż wniosek

Będziesz musiał złożyć formalny wniosek do pracodawcy, u którego jesteś na L4, informując o zamiarze podjęcia pracy w drugim miejscu.

2️⃣ Upewnij się, że praca nie szkodzi leczeniu

To kluczowy warunek. Lekarz wystawiający L4 może określić, czy inna praca (np. biurowa przy złamanej nodze) jest dozwolona i nie koliduje z procesem leczenia.

3️⃣ Pamiętaj o kontroli ZUS

Nowe prawo nie zwalnia z kontroli. ZUS nadal będzie mógł sprawdzić, czy charakter wykonywanej pracy nie zaburza Twojego powrotu do zdrowia.

Projekt ustawy jest obecnie na etapie procedowania. Chociaż posiedzenie Rady Ministrów w dniu 14 października ma go rozpatrzyć, planowane wejście w życie poszczególnych regulacji jest rozłożone w czasie i przewidziane na lata 2025 i 2026. Należy pamiętać, że ostateczny kształt przepisów może jeszcze ulec modyfikacji w toku prac parlamentarnych.

Czytaj także: 

• Inflacja w Polsce. GUS podał nowe dane. Tak zmieniły się ceny
• GUS: najbiedniejsi wydają więcej niż zarabiają. Skąd biorą pieniądze?
• Alarm w Tychach. Fabryka Fiata i Jeepa wstrzymuje produkcję

Źródło: KPRM/IAR/Michał Tomaszkiewicz