Bunkry w Mamerkach na Mazurach zostały zbudowane przez Niemców w trakcie II wojny światowej. Zajmują obszar ok. 200 ha. Jest to teren na tyle rozległy, że choć od zakończenia wojny minęło 75 lat, to co pewien czas wciąż jego kolejne fragmenty są jeszcze eksplorowane.

Jedna z hipotez mówi, że na terenie bunkrów w Mamerkach może być ukryta nawet słynna Bursztynowa Komnata. Muzealnicy poszukują także innych pamiątek historii – m.in. dokumentów, sztućców oraz porcelany. Jak poinformowali przedstawiciele Muzeum II wojny światowej w Mamerkach w komunikacie przesłanym PAP, w tym roku, po dwuletniej przerwie, poszukiwania zostały wznowione. Tym razem muzealnikom pomagają ochotnicy z organizacji wyspecjalizowanych w poszukiwaniach historycznych zabytków. Nie bez znaczenia jest też fakt wykorzystywania lepszego sprzętu niż w poprzednich latach. Pierwsze efekty już są – informują.

"Dzięki zastosowaniu nowoczesnego georadaru, odnaleźliśmy 5 wejść do podziemnych tuneli technicznych. Jak dotychczas, jest to największe odkrycie na terenie Mamerek. Wygląda na to, że odkryta sieć tuneli ma co najmniej 50 metrów długości, a po dokładnym zbadaniu może się okazać jeszcze dłuższa" – podkreślił Bartłomiej Plebańczyk z Muzeum II wojny światowej w Mamerkach.

Kanały te stanowią część nieznanego dotychczas systemu podziemnych korytarzy, który wymaga dokładnej penetracji. Kanały mogą być idealnym miejscem do ukrycia skarbów, które tak bardzo frapują muzealników z Mamerek. Czy doprowadzą one do Bursztynowej Komnaty? Na razie niczego nie można wykluczyć – oceniają.

Tego rodzaju znaleziskom zagrażają amatorscy poszukiwacze skarbów. Aby uniknąć nieproszonych gości, miejsca odkryć zostały zamaskowane. "Wystąpiliśmy o pomoc do profesjonalnej firmy zajmujące kamerami inspekcyjnymi, aby przed wejściem wykluczyć obecność niewypałów. Gdy to już się uda, zajmiemy się dokładnym zbadaniem zawartości kanałów – dodał Plebańczyk.

Otwarcie i zejście do tuneli technicznych planowane jest na drugą połowę czerwca. Do tego czasu muzeum w Mamerkach planuje przygotować formalne opinie prawne, niezbędne do przeprowadzenia tej operacji. Prowadzone są też rozmowy ze studiami filmowymi, które mogą być zainteresowane udokumentowaniem poszukiwań na potrzeby telewizyjnych programów historycznych.

Na terenie bunkrów w Mamerkach podczas II wojny światowej stacjonowało ok. 1,5 tys. żołnierzy, jednak po ich obecności pozostało bardzo niewiele zabytków materialnych. Muzealnicy są przekonani, że kolejne poszukiwania doprowadzą do ich odkrycia.

IAR/PAP/sa

Kierownik ełckiej delegatury Wojewódzkiego Urzędu Ochrony Zabytków w Olsztynie Joanna Sobolewska poinformowała PAP, że do odkrycia stanowiska archeologicznego doszło przypadkiem podczas budowy kompleksu apartamentów.

- Robotnicy natknęli się na ludzkie szczątki, dlatego nasz urząd wydał decyzję o wstrzymaniu prac i nakazał przeprowadzenie w tym miejscu badań archeologicznych. Przyniosły one wiele cennych informacji - podała PAP Sobolewska.

Osada z okresu neolitu i czasów rzymskich

Archeolodzy z Fundacji Dajna im. Jerzego Okulicza-Kozaryna podczas trwających kilka tygodni prac odkryli pozostałości osady z okresu neolitu (ok. 4 tys. lat temu) oraz z okresu wpływów rzymskich.

- Wśród artefaktów, które znaleźliśmy są fragmenty naczyń ceramicznych oraz szklany, niebieski paciorek - powiedziała PAP wiceprezes Fundacji Dajna Agnieszka Jaremek.

Jaremek powiedziała PAP, że można przypuszczać, iż miejsce to wybrano na starożytne osady ze względu na bliskość jeziora z jednej strony i ukształtowanie terenu z drugiej (płaskie, niewielkie wzniesienie). Według szacunków osada okresu wpływów rzymskich (tzw. kultura bogaczewska) mogła zajmować od 30 do 50 arów.

Wielkopolska. Archeolodzy odkryli kurhan prząśniczek w nadnoteckich lasach

Cmentarzysko zadżumionych 

Nieopodal miejsca starożytnych osad archeolodzy odkryli cmentarz, na którym w latach 1710-11 chowano ofiary dżumy, jaka pustoszyła wówczas tereny Mazur.

- W źródłach pisanych są wzmianki, że zabrakło wówczas miejsc na cmentarzu przy kościele i dlatego zmarłych chowano przy drodze na Mrągowo. Wszystko wskazuje na to, że odkryliśmy to miejsce - podała Jaremek.

Dotąd archeolodzy odkryli w 60 grobach szczątki ok. 100 ofiar dżumy.

- Wiele grobów kryje całe rodziny - zarówno dorosłych, jak i dzieci" - podała Jaremek.

Po dżumie w pobliżu grobów ofiar tej choroby chowano kolejnych zmarłych. Przypuszczalnie pochówki mogły się tam odbywać do początków XIX w.

"Czarna śmierć". Stosowaliśmy zasadę #zostańwdomu już w średniowieczu. Dlaczego Polska ucierpiała mniej od innych państw Europy?

- Są one inne, niż ofiar dżumy, mniej uporządkowane, wielowarstwowe - wskazała Jaremek.

W grobach nowożytnych archeolodzy znaleźli m.in. guziki.

Wykopane szczątki ludzkie zostaną poddane badaniom i analizie antropologicznej. Sobolewska powiedziała, że po zakończeniu badań zostaną one pochowane, prawdopodobnie we wspólnym grobie.

- Kwestia wyboru miejsca takiego grobu to sprawa przyszłości - powiedziała. 

PAP/bm

Na wystawie "Historia w monetach zapisana. Numizmaty z kościoła farnego pw. św. Jana Chrzciciela i św. Bartłomieja w Kazimierzu Dolnym" pokazano obiekty odkryte w 2012 roku pod posadzką kazimierskiej fary w trakcie prac remontowych i archeologicznych. 

– Wśród monet znajduje się m.in. denar Kazimierza Wielkiego i denar Ludwika Węgierskiego. Są też monety Władysława Warneńczyka, Kazimierza Jagiellończyka, denary i szylingi wybijane za panowania Zygmunta Starego – powiedział PAP dr Marcin Wawerski, kurator wystawy z Muzeum Nadwiślańskiego w Kazimierzu Dolnym.

Pod Toruniem odkryto szwedzki skarb. Kilkadziesiąt srebrnych monet sprzed 400 lat

Monety pochodzą z okresu od XIV do XIX wieku, czyli z okresu powstania, świetności i upadku gospodarczego miasta. – Znalezisko potwierdza ciągłość historyczną Kazimierza Dolnego i okres wybudowania starego kościoła za panowania Kazimierza Wielkiego – mówił Marcin Wawerski.

Jak zauważa Zbigniew Kiełb, numizmatyk i historyk, "odkrycie monet to unikalne pod względem ilościowym znalezisko kumulatywne w Polsce" i zaznacza, że "246 znalezionych monet na liczbę opublikowanych tego typu znalezisk plasuje numizmaty kazimierskie, można powiedzieć, w pierwszej dziesiątce". – Ciekawym znaleziskiem jest denar Ludwika Andegaweńskiego z XIV wieku, bardzo rzadko występujący poza obszarem głównej części Małopolski, wokół Krakowa. Zaskoczyło nas też odkrycie dwóch monet śląskich z XV wieku. To bardzo rzadko występujące monety na obszarze Lubelszczyzny, które pokazują wymianę gospodarczą miedzy Lubelszczyzną a Śląskiem w tamtym okresie – tłumaczy Kiełb.

Sensacyjne odkrycie archeologiczne. Skarb karolińskich monet w Biskupcu

Ciekawostką są monety z XVI wieku. Zbigniew Kiełb zauważył, że z tego okresu spodziewano się dużej liczby obiektów, tymczasem "jest ich zaledwie 19, z czego kilka to monety polskie", co zupełnie "nie współgra z okresem prosperity Kazimierza Dolnego". – Mamy tutaj wyjątkową sytuację: spalenie kościoła farnego w 1561 roku, pożar i zarazę w Kazimierzu Dolnym i to wszystko mamy w okresie 1561 do lat 80. XVI wieku. I to jest ten okres, kiedy tych monet nie ma w kościele, kościół był nieczynny, nie można go było odbudować, była przerwa i stąd tych monet jest mało" – wyjaśnia historyk.

Podczas zwiedzania wystawy można dowiedzieć się, jak radzili sobie mieszkańcy miasteczka w momencie, kiedy na rynku lokalnym było za mało monet polskich. – Zapożyczano wtedy monetę obcą, na przykład niemiecką, szwedzką i węgierską. Takie monety były dostosowywane do rynku lokalnego i nimi się posługiwano" – powiedział Zbigniew Kiełb.

Monety na wystawie można oglądać za pomocą specjalnego szkła powiększającego, pozwalającego na obejrzenie każdego detalu. Można też wybić swoją monetę. Ponadto został przygotowany katalog numizmatyczny z naukowym opracowaniem 246 monet odkrytych w kazimierskiej farze autorstwa Zbigniewa Kiełba i blok zajęć edukacyjnych towarzyszących wystawie. Ekspozycja czynna jest do 31 października 2021 roku.

PAP/mc